Tablica upamiętniająca braci Opiłków

Dworzec PKP w Sosnowcu,

Tablica odsłonięta 26 lipca 2013 r.

Bronisław Opiłka
Bronisław Opiłka ps."Aga", "Stef", "Stefek", "Stefan Heski", "Poryf", "Zawicz", urodził się 8 stycznia 1910r. w Sosnowcu. Był dyżurnym ruchu, potem pracownikiem Biura Warsztatów Kolejowych. Zorganizował pomoc dla najbiedniejszych rodzin aresztowanych kolejarzy. Dostawał kartki żywnościowe, brał ich więcej i rozdawał najbiedniejszym. Pracował razem z bratem Bolesławem na kolei, więc jedną pensję przeznaczył na pomoc dla najbiedniejszych. Żyli z drugiej. Już od października 1939 r. był współorganizatorem i aktywnym członkiem Związku Orła Białego. Został mianowany drugim z kolei komendantem terrorystycznej dywersyjno-sabotażowej Okręgowej Akcji Kolejowej Śląsko-Zagłębiowskiej (pierwszy komendant por. rez. Marian Osiński ps. "Czarny" był aresztowany w maju 1940 roku, a 1 grudnia 1940 skazany na karę śmierci). Organizował komórki sabotażowe na wielu stacjach kolejowych w Zagłębiu Dąbrowskim, a także na trasach kolejowych w kierunku: Sosnowiec-Częstochowa, Sosnowiec-Olkusz, Sosnowiec-Szczakowa, Sosnowiec-Trzebinia.
Grupa dywersyjna "Agi" szybko rozrastała się, obejmując większość zakładów przemysłowych w Sosnowcu. Podporządkowane mu placówki prowadziły intensywną działalność dywersyjno-sabotażową, uszkadzając tabor kolejowy, urządzenia stacyjne, tory kolejowe, oraz prowadząc działania utrudniające i opróżniające ruch na liniach kolejowych. Zajmowano się przerzutami przez granicę ludzi, broni, prasy itp.
Zagrożony, ostrzeżony przez "Straconego", że jego mieszkanie jest pod obserwacją gestapo, na rozkaz władz opuszcza 1 marca 1941 r. Sosnowiec i otrzymuje nową funkcję konspiracyjną w Krakowie. Zatrzymał się u Stefana Gajcego, który odnajmował pokój u rodziny Marków. Czekał na wyrobienie nowych dokumentów, które miał mu dostarczyć "Maryla" (Kazimierz Krychowski). 5 kwietnia 1941 r. w nocy gestapo przyszło po Gajcego. Razem z nim zabrali Bronka pod fałszywym nazwiskiem "B. Chmielewski".
Osadzony w więzieniu na Monte-Lupich, torturowany, zostaje zidentyfikowany przez konfidenta Jerzego Dajlidzienkę ps. "Maciek". Potem, 23 czerwca 1941 r.zostaje przewieziony do więzienia śledczego w Mysłowicach. Tu poddany jest dalszym, bestialskim torturom i licznym konfrontacjom z aresztowanymi przywódcami i członkami ZOB. Dla dalszych konfrontacji zostaje przetransportowany do więzienia w Kłodzku i osadzony w kazamatach twierdzy kłodzkiej.
W dniu 13 lipca 1942 r. wyrokiem Oberlandesgericht w Bytomiu zostaje skazany za "zdradę stanu" na śmierć przez zgilotynowanie. Wyrok wykonano 28 lipca 1942 r. w więzieniu w Katowicach. Miał 32 lata. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari.

Jerzy Bolesław Opiłka
Jerzy Bolesław Opiłka ps. "Mar" urodził się 23 grudnia 1919 r. w Sosnowcu. Był harcerzem.
Tak jak brat pracował na kolei. Swoją pensję oddawał dla najbiedniejszych. Całe rodzeństwo (bez Kazi, bo była już zamężna) mieszkało razem, prowadzili więc wspólne gospodarstwo i żyli z jednej pensji. Bolek był aktywnym członkiem Organizacji Orzeł Biały, potem ZOB, SZP, a następnie ZWZ AK. Był łącznikiem, niezwykle oddanym sprawie bojownikiem.
Po raz pierwszy aresztowany 11 marca 1941 r. (szukali Bolesława, a aresztowali Jerzego, w dokumentach, pierwsze imię to Jerzy, ale powszechnie nazywany był Bolkiem, "Bojdkiem").
Zwolniony 29 marca 1941 r. (mógł wtedy uciec, gdyż wiadomo było, że Niemcy szybko zorientują się w pomyłce, ale nie chciał, czuł się odpowiedzialny za siostry).
Ponownie został aresztowany 12 lutego 1943 r. i tego samego dnia jeszcze przetransportowany do Oświęcimia. Tam osadzony został w bloku 2a oddanym do dyspozycji więzienia policyjnego z Mysłowic. Był straszliwie torturowany.
W dniu 31 marca 1943 r. ujęty został w ewidencję więźniów KL Auschwitz i oznaczony numerem 111482. W dniu 23 lipca 1943 r. osadzony został w bunkrze bloku 11 i wyrokiem Sądu Doraźnego skazany na śmierć.

Zdjęcia

Bronisław Opiłka

Jerzy Bolesław Opiłka

Grób rodzinny na cmentarzu parafialnym
http://tiny.pl/g25tc

Uroczystość odsłonięcia tablicy na dworcu PKP

Zdjęcia z odsłonięcia tablicy Piśmiennictwo

Juliusz Niekrasz: Z dziejów AK na Śląsku, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985
Zygmunt Walter-Janke: W Armii Krajowej na Śląsku, Wydawnictwo Śląsk 1986
Zygmunt Walter-Janke: Śląsk jako teren partyzancki AK, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1986
http://samorzad.pap.pl/depesze/247501.wiadomosci/126891/Sosnowiec-Upamietnili-bohaterskich-braci-Opilkow
http://www.sosnowiec.pl/aktualnosci/id,6489,upamietnili_bohaterskich_braci_opilkow.html/print,1/
http://wikizaglebie.pl/wiki/Bronis%C5%82aw_Opi%C5%82ka
http://wikizaglebie.pl/wiki/Jerzy_Boles%C5%82aw_Opi%C5%82ka