Przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego
Położenie: 85-86
Monumentalna kompozycja plastyczna upamiętnia dziesięciu przywódców Podziemnego Państwa Polskiego z czasów II wojny światowej. Tablica została odsłonięta w 1989 roku.
Cyryl Ratajski, ps. Górski, Wartski, Wrzos, Celestyn Radwański (ur. 3 marca 1875 w Zalesiu Wielkim, zm. 19 października 1942 w Warszawie) – polski polityk, prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego. Podczas II wojny światowej Delegat Rządu na Kraj od 3 grudnia 1940 do 5 sierpnia 1942.
Jan Piekałkiewicz, ps. Juliański, Wernic, Wrocławski (ur. 7 września?/19 września 1892 w Kursku, zm. 19 czerwca[1][2] 1943 w Warszawie) – polski ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego (Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”, Stronnictwo Ludowe), Delegat Rządu na Kraj od 5 sierpnia 1942 do 19 lutego 1943. 19 lutego 1943 został aresztowany przez Gestapo (wcześniej odmówił dowódcy AK przydzielenia sobie ochrony osobistej) i przewieziony do więzienia na Pawiaku. Następnie wywieziony do siedziby Gestapo w Alei Szucha, gdzie po torturach został zamordowany w dniu 19 czerwca 1943.
Jan Stanisław Jankowski, ps. „Otles”, „Doktor, Jan, Klonowski, Sobolewski, Soból” (ur. 6 maja 1882 w Krasowie Wielkim w pow. Wysokie Mazowieckie, zm. 13 marca 1953 we Włodzimierzu nad Klaźmą w ZSRR) – polski działacz polityczny, Delegat Rządu na Kraj od 19 lutego 1943 (formalnie od 21 kwietnia 1943) do 27 marca 1945, inżynier chemik. W marcu 1945 roku wraz z innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego został aresztowany przez NKWD Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w sowieckim więzieniu.
Stefan Korboński, ps. „Nowak”, „Zieliński”, „Stefan Zieliński” (ur. 2 marca 1901 w Praszce, zm. 23 kwietnia 1989 w Waszyngtonie) – polityk polskiego ruchu ludowego, adwokat i publicysta, oficer Wojska Polskiego, p.o. Delegata Rządu na Kraj w okresie od 27 marca do 28 czerwca 1945.
Jerzy Bronisław Braun, ps. „Bronisław Rogowski” (ur. 1 września 1901 w Dąbrowie Tarnowskiej, zm. 17 października 1975 w Rzymie) – pisarz polski, działacz polityczny, poeta, dramaturg, krytyk literacki, publicysta, scenarzysta, filozof, ideolog narodowo-mesjanistyczny i harcerz. przewodniczący Rady Jedności Narodowej od marca 1945, ostatni Delegat Rządu na Kraj w czerwcu 1945.
Kazimierz Pużak, ps. Bazyli, Seret (ur. 26 sierpnia 1883 w Tarnopolu, zm. 30 kwietnia 1950 w Rawiczu) – polski działacz socjalistyczny pochodzenia ukraińskiego, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I, II i III kadencji w II RP. W czasie II wojny światowej organizator i sekretarz generalny PPS-WRN, komendant główny Gwardii Ludowej WRN, przewodniczący podziemnego parlamentu Rady Jedności Narodowej. Aresztowany 27 marca 1945 przez NKWD i sądzony w czerwcu 1945 w pokazowym procesie szesnastu. Aresztowany ponownie przez UB w 1947 i skazany w procesie pokazowym działaczy PPS-WRN w listopadzie 1948 na dziesięć lat więzienia. Zmarł w więzieniu w Rawiczu.
Michał Tadeusz Tokarzewski-Karaszewicz, ps. Doktor, Stawski, Stolarski, Torwid (ur. 5 stycznia 1893 we Lwowie, zm. 22 maja 1964 w Casablance) – generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 mianowany przez władze emigracyjne generałem broni, wolnomularz, teozof, duchowny Kościoła liberalnokatolickiego. 27 września 1939 stanął na czele organizacji wojskowej – Służby Zwycięstwu Polski, która była pierwszą organizacją konspiracyjną w okupowanej Polsce.
Stefan Paweł Rowecki ps. „Grot”, „Rakoń”, „Grabica”, „Inżynier”, „Jan”, „Kalina”, „Tur” (ur. 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim[3], zm. między 2 a 7 sierpnia[4] 1944 w Sachsenhausen) – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca wojskowy i teoretyk wojskowości. Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej od czerwca 1940 do lutego 1942, dowódca Armii Krajowej od 14 lutego 1942 do 30 czerwca 1943. Aresztowany przez Gestapo 30 czerwca 1943 i osadzony w połowie lipca 1943 w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, Zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944.
Tadeusz Marian Komorowski, ps. „Bór”, „Znicz”, „Lawina”, „Korczak”, „Gajowy”, „Prawdzic” (ur. 1 czerwca 1895 w Chorobrowie, zm. 24 sierpnia 1966 w okolicach Buckley) – polski hrabia, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, premier rządu RP na uchodźstwie (1947–1949), Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (1945–1947), Komendant Główny Armii Krajowej (1943–1944), członek Rady Trzech (od 1956).,
Leopold Okulicki, ps. „Niedźwiadek”, „Biedronka” (ur. 12 listopada 1898 w Bratucicach, zm. 24 grudnia 1946 w Moskwie) – generał brygady Wojska Polskiego, współtwórca SZP-ZWZ-AK, ostatni komendant główny Armii Krajowej, komendant główny NIE, komendant Okręgu Łódź ZWZ, komendant główny ZWZ terenów pod okupacją sowiecką, cichociemny. Więziony w ZSRR przez NKWD m.in. w Brygidkach (1941), na Łubiance (1941 i 1945), w Lefortowie (1941 i 1945) oraz na Butyrkach (1945–1946).Został aresztowany razem z 15 innymi przywódcami AK i Państwa Podziemnego, a następnie wywieziony do Moskwy. Zmarł w nieznanych okolicznościach.
Położenie: 85-86
Cyryl Ratajski, ps. Górski, Wartski, Wrzos, Celestyn Radwański (ur. 3 marca 1875 w Zalesiu Wielkim, zm. 19 października 1942 w Warszawie) – polski polityk, prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego. Podczas II wojny światowej Delegat Rządu na Kraj od 3 grudnia 1940 do 5 sierpnia 1942. Jan Piekałkiewicz, ps. Juliański, Wernic, Wrocławski (ur. 7 września?/19 września 1892 w Kursku, zm. 19 czerwca[1][2] 1943 w Warszawie) – polski ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego (Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”, Stronnictwo Ludowe), Delegat Rządu na Kraj od 5 sierpnia 1942 do 19 lutego 1943. 19 lutego 1943 został aresztowany przez Gestapo (wcześniej odmówił dowódcy AK przydzielenia sobie ochrony osobistej) i przewieziony do więzienia na Pawiaku. Następnie wywieziony do siedziby Gestapo w Alei Szucha, gdzie po torturach został zamordowany w dniu 19 czerwca 1943.
Jan Stanisław Jankowski, ps. „Otles”, „Doktor, Jan, Klonowski, Sobolewski, Soból” (ur. 6 maja 1882 w Krasowie Wielkim w pow. Wysokie Mazowieckie, zm. 13 marca 1953 we Włodzimierzu nad Klaźmą w ZSRR) – polski działacz polityczny, Delegat Rządu na Kraj od 19 lutego 1943 (formalnie od 21 kwietnia 1943) do 27 marca 1945, inżynier chemik. W marcu 1945 roku wraz z innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego został aresztowany przez NKWD Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w sowieckim więzieniu. Stefan Korboński, ps. „Nowak”, „Zieliński”, „Stefan Zieliński” (ur. 2 marca 1901 w Praszce, zm. 23 kwietnia 1989 w Waszyngtonie) – polityk polskiego ruchu ludowego, adwokat i publicysta, oficer Wojska Polskiego, p.o. Delegata Rządu na Kraj w okresie od 27 marca do 28 czerwca 1945.
Jerzy Bronisław Braun, ps. „Bronisław Rogowski” (ur. 1 września 1901 w Dąbrowie Tarnowskiej, zm. 17 października 1975 w Rzymie) – pisarz polski, działacz polityczny, poeta, dramaturg, krytyk literacki, publicysta, scenarzysta, filozof, ideolog narodowo-mesjanistyczny i harcerz. przewodniczący Rady Jedności Narodowej od marca 1945, ostatni Delegat Rządu na Kraj w czerwcu 1945.
Kazimierz Pużak, ps. Bazyli, Seret (ur. 26 sierpnia 1883 w Tarnopolu, zm. 30 kwietnia 1950 w Rawiczu) – polski działacz socjalistyczny pochodzenia ukraińskiego, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I, II i III kadencji w II RP. W czasie II wojny światowej organizator i sekretarz generalny PPS-WRN, komendant główny Gwardii Ludowej WRN, przewodniczący podziemnego parlamentu Rady Jedności Narodowej. Aresztowany 27 marca 1945 przez NKWD i sądzony w czerwcu 1945 w pokazowym procesie szesnastu. Aresztowany ponownie przez UB w 1947 i skazany w procesie pokazowym działaczy PPS-WRN w listopadzie 1948 na dziesięć lat więzienia. Zmarł w więzieniu w Rawiczu.
Michał Tadeusz Tokarzewski-Karaszewicz, ps. Doktor, Stawski, Stolarski, Torwid (ur. 5 stycznia 1893 we Lwowie, zm. 22 maja 1964 w Casablance) – generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 mianowany przez władze emigracyjne generałem broni, wolnomularz, teozof, duchowny Kościoła liberalnokatolickiego. 27 września 1939 stanął na czele organizacji wojskowej – Służby Zwycięstwu Polski, która była pierwszą organizacją konspiracyjną w okupowanej Polsce.
Stefan Paweł Rowecki ps. „Grot”, „Rakoń”, „Grabica”, „Inżynier”, „Jan”, „Kalina”, „Tur” (ur. 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim[3], zm. między 2 a 7 sierpnia[4] 1944 w Sachsenhausen) – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca wojskowy i teoretyk wojskowości. Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej od czerwca 1940 do lutego 1942, dowódca Armii Krajowej od 14 lutego 1942 do 30 czerwca 1943. Aresztowany przez Gestapo 30 czerwca 1943 i osadzony w połowie lipca 1943 w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, Zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944.
Tadeusz Marian Komorowski, ps. „Bór”, „Znicz”, „Lawina”, „Korczak”, „Gajowy”, „Prawdzic” (ur. 1 czerwca 1895 w Chorobrowie, zm. 24 sierpnia 1966 w okolicach Buckley) – polski hrabia, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, premier rządu RP na uchodźstwie (1947–1949), Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (1945–1947), Komendant Główny Armii Krajowej (1943–1944), członek Rady Trzech (od 1956).,
Leopold Okulicki, ps. „Niedźwiadek”, „Biedronka” (ur. 12 listopada 1898 w Bratucicach, zm. 24 grudnia 1946 w Moskwie) – generał brygady Wojska Polskiego, współtwórca SZP-ZWZ-AK, ostatni komendant główny Armii Krajowej, komendant główny NIE, komendant Okręgu Łódź ZWZ, komendant główny ZWZ terenów pod okupacją sowiecką, cichociemny. Więziony w ZSRR przez NKWD m.in. w Brygidkach (1941), na Łubiance (1941 i 1945), w Lefortowie (1941 i 1945) oraz na Butyrkach (1945–1946).Został aresztowany razem z 15 innymi przywódcami AK i Państwa Podziemnego, a następnie wywieziony do Moskwy. Zmarł w nieznanych okolicznościach.