Tablica upamiętniająca siedzibę sztabu IV Obwodu AK „Ochota"

Ochota

Tablica upamiętniająca siedzibę sztabu IV Obwodu AK „Ochota”, ul. Juliana Ursyna Niemcewicza 5 Napis na tablicy: W tym zespole budynków, w dniu wybuchu Powstania Warszawskiego 1 VIII 1944 r. mieścił się sztab IV Obwodu Ochota Okręgu Warszawa Armii Krajowej Stąd nocą z 1 na 2 VIII 1944 r. część oddziałów powstańczych pod dowództwem ppłk Mieczysława Sokołowskiego „Grzymały” wyruszyła z Warszawy stoczywszy 2 sierpnia krwawy bój pod Pęcicami dotarła do Lasów Chojnowskich, skąd po reorganizacji i dozbrojeniu podjęła powrót do walczącej stolicy staczając 19 VIII bój pod Wilanowem, w którym poległ ppłk „Grzymała”. Żołnierze AK z Ochoty, którzy przebili się na Mokotów uczestniczyli w dalszych walkach powstańczych.

Sztab IV Obwodu

Latem 1944 roku sztab obwodu był następujący:

Skład IV Obwodu

W skład obwodu wchodziły trzy rejony: Łącznie siły IV Obwodu to około 1880 żołnierzy.

Zadania w czasie powstania

    W czasie powstania oddziały IV Obwodu Ochota miały opanować:
  1. koszary w Domu Akademickim przy pl. Narutowicza, obsadzone przez ok. 350 funkcjonariuszy Schutzpolizei;
  2. koszary w budynkach Akademii Nauk Politechnicznych i Dyrekcji Lasów Państwowych obsadzonych przez dwie kompanie SS w sile ok. 300 żołnierzy;
  3. koszary w budynku szkoły przy ul. Tarczyńskiej 8, gdzie stacjonowała kompania SS w sile ok. 150 żołnierzy.
Oddziały powstańcze miały też zamknąć i utrzymać prowadzące przez dzielnicę drogi przelotowe, a więc osłaniać Warszawę od południowego zachodu.

Walki oddziałów

1 sierpnia na wyznaczone miejsca koncentracji stawiło się ok. 600 żołnierzy. Nie dotarła na czas cała broń, którą rozporządzał obwód. Wobec znacznej przewagi liczebnej i ogniowej nieprzyjaciela oraz utraty elementu zaskoczenia natarcia podjęte o godzinie „W” nie powiodły się. Większość oddziałów wycofano poza miasto. 2 sierpnia stoczono bój pod Pęcicami, w którym poległo ok. 100 żołnierzy. Następnie oddziały wycofały się na koncentrację do Lasów Chojnowskich. Pozostałe na Ochocie jednostki przeszły do obrony, tworząc dwie reduty:
  1. „Wawelska” - w czworoboku bloków przy ul.: Wawelskiej, Pługa, Mianowskiego i Uniwersyteckiej - pod dowództwem ppor. Jerzego Gołembiewskiego „Stacha”;
  2. „Kaliska” - w zespole budynków Monopolu Tytoniowego i przyległych domów - pod dowództwem por. Andrzeja Chyczewskiego „Gustawa”.
Grupa „Wawelska” wytrwała na pozycjach do 11 sierpnia, kiedy - wobec braku amunicji i możliwości kontynuowania walki - wycofała się kanałami do Śródmieścia Południe. Tam została wcielona do batalionu „Iwo” i brała udział w jego akcjach bojowych. Od początku września, w ramach batalionu „Ostoja”, odpierała Niemców nacierających wzdłuż Al. Jerozolimskich. Tam też dotrwała do momentu kapitulacji powstania. Grupa „Kaliska” walczyła w rejonie ul. Kaliskiej i Barskiej. Zajmowane stanowiska utrzymano do 10 sierpnia, kiedy wobec wyczerpania wszelkich możliwości prowadzenia walki, wycofano się na koncentrację do Lasów Chojnowskich. Po reorganizacji i uzupełnieniu stanu oddziały zgrupowane w Lasach Chojnowskich rozpoczęły przemarsz do Warszawy staczając 19 sierpnia bój pod Wilanowem w którym poległ ppłk „Grzymała”. Po przejęciu dowództwa przez por. „Stacha”, ocalali żołnierze dotarli do Warszawy i brali udział w walkach w Wilanowie, na Sadybie, Czerniakowie i Mokotowie, walcząc do końca powstania.

Zdjęcia

Ochota

Ochota

Ochota>