Józef Borsuk

Położenie: C - VI - 8
Józef Borsuk, syn Ottona i Marii z Szendzikowskich (ur. 26 lipca 1913 r. w Łońsku na Wileńszczyźnie, zm. „we własnej” klinice, 22 października 1988 r.).
Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1933 r. w Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie i w tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Stefana Batorego (USB) w Wilnie. Dyplom lekarza uzyskał 11 września 1939 r. i odbył roczny staż w Szpitalu Kolejowym na Wilczej Łapie w Wilnie.
W czasie studiów pracował jako zastępca młodszego asystenta w Zakładzie Histologii i Embriologii USB (kierownik: prof. dr med. Stanisław Hiller) oraz jako hospitant, a następnie asystent, w Klinice Otolaryngologicznej USB pod kierunkiem profesorów Jana Szmurło i Czesława Czarnowskiego.
W okresie studiów działał w Kole Medyków i w Bratniej Pomocy przy Uniwersytecie.
Po wybuchu wojny, jako Jozef Borsukas został zatrudniony w Klinice Laryngologicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Wilnie, przekształconego w szpital wojenny, a następnie pracował w miejskich szpitalach – gruźliczym, kolejowym i chirurgicznym.
W 1945 r. przyjechał do Białegostoku, gdzie został zatrudniony w komisariacie do walki z epidemiami.
Do Łodzi przybył 22 lutego 1945 r. i podjął pracę w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym – początkowo na stanowisku zastępcy kierownika wydziału zdrowia, a następnie inspektora sanitarnego Państwowego Urzędu Repatriacyjnego (kwiecień-maj 1945 r.).
W listopadzie 1945 r. został zatrudniony na stanowisku asystenta w Klinice Laryngologicznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Łódzkiego (kierownik: profesor Henryk Lewenfisz). Doktorat uzyskał w 1948 r. na podstawie pracy pt.: „Zmiany mikroskopowe w migdałkach podniebiennych u chorych na gruźlicę płuc”. Stopień docenta otrzymał w AM w Łodzi w 1955 r. w oparciu o pracę pt.: „W sprawie rogowacenia raków górnych dróg oddechowych i pokarmowych”. W 1962 r. został profesorem nadzwyczajnym.
6 kwietnia 1959 r. został wcielony do wojska w stopniu podpułkownika i objął stanowisko szefa Katedry Laryngologii z Kliniką Laryngologiczną Wojskowej Akademii Medycznej. 17 stycznia1962 r. awansował do stopnia pułkownika.
Utworzył przy klinice pododdział, przekształcony następnie w Oddział Chirurgii Szczękowej (kierownik: płk dr med. Tadeusz Freytag). Kliniką kierował 15 lat, do 1974 r. kiedy to przeszedł na emeryturę.
Był promotorem 19 przewodów doktorskich, spośród których pięciu zostało profesorami (Kazimierz Najwer, Piotr Zalewski, Krzysztof Buczyłko, Wiesław Sułkowski, Szymon Kubiak). Pod jego kierunkiem przeprowadzono dwa przewody habilitacyjne, a 17 lekarzy uzyskało specjalizację.
Opublikował 75 prac, skrupulatnie skatalogowanych przez ucznia profesora, śp. prof. Piotra Zalewskiego. Pierwszą pozycję w tym wykazie piśmiennictwa stanowi: S.Bagiński, J. Borsuk: Le thymus et le system reticuloendothélial. Bull. Histol. 1939, 16, 103.
Tematyka badań dotyczyła, między innymi wpływu pyłu bawełnianego na stan błony śluzowej górnych dróg oddechowych u zatrudnionych (głównie kobiet) w łódzkich przędzalniach, znaczenia wyłuszczania migdałków podniebiennych na układ krążenia, a w czasie pracy w WAM – ostrego i przewlekłego urazu akustycznego.
11 listopada 1959 r. został dziekanem Wydziału Lekarskiego WAM i pełnił tę funkcję do 17 lipca 1964 r. Wprowadził na każdym roku studiów Rady Pedagogiczne, które w zmieniającej się strukturze funkcjonowały przez lata i były ważnym społecznym organem, pomocnym w kierowaniu wydziałem. Pod koniec sprawowania funkcji dziekana coraz częściej czuł się zmęczony, z czego zwierzał się swemu wychowankowi, z czasem profesorowi – Krzysztofowi Buczyłko. Z własnego doświadczenia wiem, że funkcja dziekana, aczkolwiek zaszczytna często sprowadzała się do wykonywania poleceń (rozkazów), bowiem decyzje podejmowane były na szczeblu rektorskim, albo i wyższym.
W latach 1959-1965 był Naczelnym Laryngologiem Wojska Polskiego.
Zorganizował i kierował ośrodkiem klinicznym leczenia przewlekłych chorób górnych dróg oddechowych w Sanatorium Wojskowym w Ciechocinku.
W 1945 r. był współorganizatorem Oddziału Łódzko-Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego, a w latach 1972-1979 pełnił funkcję przewodniczącego Oddziału Łódzkiego. Został członkiem honorowym towarzystwa.
Od 1963 r. działał aktywnie w Polskim Czerwonym Krzyżu. W latach 1972 -1979 był wiceprezesem, a okresie 1979-1988 prezesem Oddziału Łódzkiego PCK.
W 1971 r. został uhonorowany Nagrodą Miasta Łodzi.
Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim OOP, medalami wojskowymi, medalem Komisji Edukacji Narodowej, honorową Odznaką PCK I i II stopnia, honorową Odznaką Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego.
Był bardzo pogodny, dowcipny, towarzyski. Świetnie gotował. Kolekcjonował białą broń, znaczki pocztowe. Miał olbrzymią liczbę albumów malarstwa światowego oraz duże zbiory porcelany włocławskiej. Lubił operę klasyczną.
Po zabiegach operacyjnych, dla relaksu, odbywał przejażdżki, początkowo samochodem marki wołga, a następnie warszawa M-203. W kawiarence hotelu „Grand” (róg ul. Piotrkowskiej i Traugutta) miał swój ulubiony kącik, a znajome kelnerki podawały mu, z niezmienną i odwzajemnianą sympatią, „małą czarną”.
Był znany w Łodzi jako świetny lekarz specjalista operator, miał dużą praktykę prywatną.
Pozostawał w dobrych stosunkach z gen. dyw. Wiktorem Ziemińskim, Głównym Kwatermistrzem Wojska Polskiego w latach 1956- 1970. Ilekroć generał przyjeżdżał do Wojskowej Akademii Medycznej zawsze nocował w gabinecie profesora Borsuka w klinice. Być może miało to związek z faktem, iż generał nie miał prawej kończyny górnej ( stracił ją pod koniec wojny po zbombardowaniu oflagu, w którym przebywał).
Prof. Borsuk był wielkim autorytetem dla zespołu lekarsko-pielęgniarskiego kliniki, studentów, przyjaciół. Powtarzał swoim współpracownikom: „Nie oceniajcie ludzi według wykształcenia – zwykli ludzie są mi przyjaciółmi, a niektórzy profesorowie chamami”.

Zdjęcia

Prof. J. Borsuk w swoim gabinecie

Wizyta Szefa Służby Zdrowia WP gen. dr. Władysława Kowalskiego w WAM. Zdjęcie z okresu 1960-1962. Od lewej: gen. rektor Marian Garlicki, NN, gen. dr Mieczysław Kowalski, NN, płk prof. Jan Leńko, ppłk prof. Józef Borsuk, NN, płk lek. Kazimierz Szupryczyński, zastępca dziekana (komendanta) Wydziału Lekarskiego WAM

Piśmiennictwo

Hieronim Bartel, Płk prof. dr hab. med. Józef Borsuk (1913-1988), Skalpel 1-2008, https://wojskowa-il.org.pl/wp-content/uploads/2019/10/nr201903.pdf