Traugutt Romuald

Położenie grobu: 203 - 1 - 22
Romuald Traugutt ps. „Michał Czarnecki” (ur. 16 stycznia 1826 w Szostakowie, zm. 5 sierpnia 1864 w Warszawie) – polski generał, dyktator powstania styczniowego, wcześniej naczelnik wojenny powiatu kobryńskiego.
Symbolicznie został upamiętniony na grobie swojej córki Alojzy na Cmentarzu Powązkowskim.
W 1845 r. w Żelechowie rozpoczął służbę wojskową w jednostce saperów.
W 1849 r. Traugutt wraz ze swoją jednostką wziął udział w tłumieniu węgierskiej Wiosny Ludów we współpracy z austriacką armią.
W 1853 r. został ponownie wysłany na front, tym razem uczestniczył w działaniach wojennych na Krymie.
Następnie kontynuował karierę wojskową jako wykładowca, w 1858 r. został przeniesiony do Petersburga, gdzie prowadził zajęcia w wyższej szkole wojskowej.
W 1862 r. odszedł z wojska w stopniu podpułkownika.
Początkowo był przeciwny dołączeniu do powstania styczniowego skłaniając się bardziej przy postulatach ugrupowania „białych” (dążącego do zmian o pokojowym charakterze). Po zmianie zdania w kwietniu 1863 r. przez cztery miesiące z powodzeniem dowodził oddziałem w rejonie Kobrynia . W sierpniu tego samego roku udał się do Warszawy, gdzie oddał się do dyspozycji konspiracyjnego Rządu Narodowego. Został awansowany na stopień generalski i zaczął pełnić funkcję komisarza pełnomocnika na teren Galicji.
17 października 1863 r. w wyniku przewrotu otrzymał od Rządu Narodowego najwyższe kierownicze stanowisko zostając tym samym ostatnim dyktatorem powstania. Do zmian jakie zaprowadził należały m.in. reorganizacja administracji i ujednolicenie struktur wojskowych. Wydał też dekret nakazujący bezwzględne respektowanie uwłaszczenia chłopów.
W wyniku aresztowań wśród wysoko postawionych dowódców powstania Rosjanie dowiedzieli się o tożsamości i miejscu przebywania dyktatora. Romuald Traugutt został aresztowany w nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 r. w swoim warszawskim mieszkaniu.
Poddany ciężkim przesłuchaniom i konfrontacji z innymi aresztowanymi i złamanymi już dowódcami przyznał się do kierowania Rządem Narodowym i całym powstaniem. Zachował jednak niezłomną postawę i nie wydał żadnego ze swoich współpracowników. Decyzją władz rosyjskich został zdegradowany do stopnia szeregowca i skazany na karę śmierci.
Wyrok wykonano 5 sierpnia 1864 r. na stokach warszawskiej Cytadeli. Wraz z Romualdem Trauguttem powieszono czterech innych jego współpracowników. Moment egzekucji zgromadził tłum Warszawiaków liczący 30 tys. osób, modlących się za umierających.

Źródła:

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Romuald_Traugutt
2. https://zyciorysy.pl/biografia/romuald-traugutt/
3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Alojza_Traugutt