Male getto

Ulica Kozia (1944), środkowa część „małego getta”
https://pl.wikipedia.org/wiki/Getto_w_Cz%C4%99stochowie

Małe getto powstało po zakończeniu likwidacji dużego getta w październiku 1942 roku. Obszar getta zamykal się ulicami:

od północy ul. Jaskrowską,
od południa ul. Mostową,
od zachodu chodnikiem ul. Senatorskiej,
od wschodu ul. Nadrzeczną.

Początkowo zamieszkiwało tu 5-6 tysięcy Żydów.
W małym getcie silnie widoczna była działalność podziemia. Kierowali nim:

dr Adam Wolberg (kpt. rezerwy, naczelny lekarz 27 pp podczs wojny obronnej 1939 r., członek rzeczywisty częstochowskiego Oddziału PCK, zamordowany w pierwszej połowie czerwca 1943 r.)
Mordechaj Zylberberg.

25 czerwca 1943 r., gdy Niemcy przypuścili decydujący szturm na getto i uderzyli na schrony przy ul. Nadrzecznej - doszło wtedy do samoobrony mieszkańców getta określanej też jako powstanie w getcie częstochowskim (podczas szturmu Mordechaj Zylberberg popełnił samobójstwo).
Dzień później odbyła się selekcja na Rynku Warszawskim. Niektórych zabijano na miejscu, innych na cmentarzu. Z końcem czerwca 1943 małe getto przestało istnieć.
Prawie 4 tysiące pozostałych przy życiu Żydów zamknięto w Hasagach:

Apparatebau (fabryka ?Peltzery, później 1 Maja, Wełnopol),
Warthewerk (fabryka ?Warta)
Eisenhütte (Huta Częstochowa).

Będą tam pracować aż do stycznia 1945 r. z cichą nadzieją na przeżycie.
Od 8 października 1942 r. do 25 czerwca 1943 r. wymordowano w getcie ok. 1,3 tys. osób.

Film

Mogiła setek ofiar małego getta i obozu Hasag, zamordowanych przez Niemców w 1943 roku

Źródlo

http://www.tvorion.pl/?action=zjazd_s&pid=34
http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,150461,19679632,gadzinowki-i-bibuly.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/27_Pu%C5%82k_Piechoty_(II_RP)
http://www.dws-xip.pl/reich/zaglada/getto5.html