Cmentarz Żydowski

Brama cmentarza
http://www.kirkuty.xip.pl/czestochowa21.htm

Cmentarz żydowski w Częstochowie położony jest przy ul. Złotej w dzielnicy Dąbie obok terenów Huty Częstochowa. Jest jednym z największych kirkutów w Polsce. Zajmuje powierzchnię około 8,5 ha Znajduje się na nim około 4?5 tysięcy macew, zarówno z polskimi, jak i hebrajskimi inskrypcjami Został założony przez gminę żydowską pod koniec XVIII wieku (wcześniej częstochowscy Żydzi chowani byli na cmentarzu żydowskim w pobliskim Janowie), prawdopodobnie w 1799, choć niektóre źródła mówią o 1780. W 1907 przebudowany i ogrodzony. Do 1939 oraz w latach 1945-1950 znajdował się pod opieką gminy żydowskiej.
Czasy holokaustu upamiętniają:

• grób zbiorowy wojenny 25 Żydów zamordowanych na Rynku Warszawskim 4 stycznia 1943 roku z pomnikiem, w odwecie za atak na Rynku Warszawskim, przed bramą małego getta, członków częstochowskiej ŻOB z grupy Nadrzeczna 66 na dwóch dowodzących akcją policyjną Niemców. Zginęli wówczas dwaj żydowscy bojowcy. Po wojnie szczątki zamordowanych ekshumowano i przeniesiono na cmentarz, a nad ich grobem wzniesiono pomnik, który upamiętnia także innych poległych członków Żydowskiej Organizacji Bojowej w Częstochowie.
• grób zbiorowy wojenny 6 żydowskich młodych partyzantów 19 marca 1943 roku (zostali złapani przez Niemców)
• zbiorowa mogiła wojenna bojowników żydowskich poległych na pociąg wojskowy 22 kwietnia 1943 roku oraz żydowskich robotników kolejowych zamordowanych tego dnia przez Niemców w akcie zemsty.
• grób zbiorowy wojenny zamordowanych 20 lipca 1943 400 osób: żydowskich robotników z zakładów Hasag Pelcery i magazynów policyjnych na ul. Garibaldiego, a także kilkudziesięciu policjantów żydowskich z rodzinami
• zbiorowa mogiła wojenna poległych w dniu 26 lipca 1943 roku członków Żydowskiej Organizacji Bojowej w bunkrze na terenie getta częstochowskiego
• grób zbiorowy wojenny członków Żydowskiej Organizacji Bojowej poległych 20 sierpnia 1943 roku z pomnikiem

Po 1950 cmentarz znalazł się wewnątrz terenów rozbudowywanej Huty Częstochowa, przez co dostęp do niego był utrudniony. Przyczyniło się to do ocalenia nekropolii, ale nie sprzyjało trosce o jej wygląd.
Ostatniego oficjalnego pochówku dokonano na cmentarzu w 1970, lecz potajemne pogrzeby odbywały się jeszcze przez trzy lata.


Film

Zdjęcia

---

Źródła

---