Jan Aleksandrowicz

Powazki Stare
Powazki Stare
Położenie: E - III - 34

Jan Aleksandrowicz (ur. 27 czerwca 1906 roku w Dyneburgu na Łotwie, zm. 13 lipca 2001 roku w Łodzi).
W 1923 roku zdał maturę w Tiemnikowie w Rosji Sowieckiej. W 1924 roku, po uzyskaniu polskiego obywatelstwa, wraz z rodziną wrócił do Polski.
W 1927 roku uzyskał polską maturę i został przyjęty do Szkoły Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. Jednocześnie studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1933 roku otrzymał dyplom lekarski, a 1 stycznia 1934 roku został mianowany na stopień podporucznika. 1 stycznia 1935 roku, po odbyciu stażu lekarskiego, został awansowany na stopień porucznika i rozpoczął służbę jako młodszy lekarz w 76. Pułku Piechoty w Grodnie. Następnie służył w 2. Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. Od 1 lipca 1936 roku był instruktorem w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie: dowódca plutonu w 1 kompanii, dowódca 3 kompanii podchorążych zawodowych w 1939.
W kampanii wrześniowej był naczelnym lekarzem w 95. Pułku Piechoty, należącym do 39. Rezerwowej Dywizji Piechoty walczącej w składzie Armii „Lublin”, uczestnik bitwy pod Cześnikami i Krasnobrodem. Po kapitulacji dywizji pod Tomaszowem Lubelskim uciekł z niewoli i przedostał się do Warszawy. Podjął pracę na oddziale chirurgicznym Szpitala Ujazdowskiego, zamienionym przez Niemców na szpital dla jeńców.
W konspiracji od 1939 w wywiadzie wojskowym, przyjął pseudonim „Szerszeń”.
W połowie 1940 roku, po przejęciu szpitala przez PCK, został skierowany do konspiracji na Kielecczyźnie, razem z kpt. dr. Jerzym Ejmontem, jego kolegą ze studiów, który również wówczas pracował w Szpitalu Ujazdowskim. Otrzymał pracę w ośrodku zdrowia w Bogorii, gdzie sprowadził swoją rodzinę.
Zorganizował na terenie powiatów sandomierskiego i opatowskiego siatkę wywiadu. W połowie 1942 roku został szefem sanitarnym sandomierskiego Inspektoratu AK.
W lipcu 1944 roku, w momencie rozpoczęcia akcji „Burza”, gdy utworzono 2. Dywizję Piechoty Legionów Armii Krajowej został szefem sanitarnym dywizji. Wziął udział we wszystkich walkach dywizji w czasie akcji „Burza”. Gdy jesienią 1944 roku dywizja została rozwiązana, pozostał w wydzielonym oddziale partyzanckim majora Tadeusza Strusia „Kaktusa”, byłego szefa saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów AK, działającym w Górach Świętokrzyskich. W oddziale tym dotrwał do demobilizacji 5 grudnia 1944 w lasach siekierzyńskich.
W marcu 1945 roku, poszukiwany przez UB, wyjechał w Olsztyńskie. Ukrywając się pod nazwiskiem Jan Górski, pracował w Tymczasowym Urzędzie Państwowym w Olsztynie i Malborku. Następnie przeniósł się do Kłodzka, gdzie wrócił do rodowego nazwiska i zawodu lekarza. W 1948 roku zamieszkał w Łodzi i podjął pracę w klinice chirurgicznej. W 1949 roku został powołany do odbycia ćwiczeń wojskowych do kopalni, po których zdegradowano go do stopnia kapitana.
W 1951 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych.
Do przejścia na emeryturę w 1971 roku, pracował w łódzkich szpitalach i poradniach specjalistycznych oraz stacji krwiodawstwa.
W 1984 r. został Honorowym prezesem Komitetu Fundacyjnego Sztandaru 2 Pułk Piechoty Legionów AK. Nawiązał kontakt z wykonawcą sztandaru i nadzorował bieżące prace przy jego wykonaniu. Podczas uroczystości poświęcenia standardu był ojcem chrzestnym, matką była Anna Lubowicka „Hanka” – żołnierz oddziałów partyzanckich Zgrupowania Ponury-Nurt, odznaczona Orderem Virtuti Militari.
10 listopada 1990 roku Prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski awansował mjr Jana Aleksandrowicza do stopnia podpułkownika.
Jan Aleksandrowicz był członkiem Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia i NSZZ „Solidarność” oraz licznych towarzystw naukowych, związków i stowarzyszeń społecznych, a także członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK, posiadając godność honorowego członka związku.
Działał także w Kole Wychowanków SPS .
Pochowany 20 lipca 2001 roku.
Kawaler Orderu Virtuti Militari, nadany przez Komendanta Głównego AK i Krzyża Walecznych oraz Krzyża Zasługi z Mieczami.
Rodzina
Zdjęcia
Powazki Stare
Rodzice chrzestni sztandaru 2 ppl AK mjr Jan Aleksandrowicz „Szerszeń” i p. Anna Lubowicka „Hanka” oraz Biskup Edward Materski i kapelan batalionu „Swojaka” ojciec Tadeusz Szlenzak
28 lipca 1985 roku

Piśmiennictwo
  1. Bogusław Szwedo: Ppłk. Jan Aleksandrowicz „Szerszeń” (ur. 1906), Tygodnik Nadwiślański, 2000, nr 14, s. 11 (skan otrzymany z Czytelni Głównej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tarnobrzegu)
  2. Bogusłąw Szwedo: Kawalerowie Virtuti Militari ziemi sandomierskiej. Tom 1, Sandomierz 2001 (skan otrzymany z Czytelni Głównej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tarnobrzegu)
  3. Tomasz Morawski: Losy wychowanków Szkoły Podchorążych Sanitarnych pierwszych dziewięciu promocji (1922-30), Medycyna Nowożytna 8/2, 95 -130
  4. https://pl.wikipedia.org/wiki/2_Dywizja_Piechoty_Legion%C3%B3w_Armii_Krajowej
  5. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11623/Sluzba_Zdrowia_Okregu_Radomsko_Kieleckiego_Armii_Krajowej.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  6. Katarzyna B. Fulbiszewska: Przywrócić zbiorowej pamięci, ProMedico PS Pismo Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach październik 2019 nr 263 https://izba-lekarska.org.pl/images/PM/pazdziernik2019/28/
  7. http://akokregkielce.pl/placowka-bogoria/articles/placowka-bogoria.html
  8. Nekrolog w Gazecie Wyborczej 18 lipca 2001
  9. https://www.polak.lv/83/ruch%20oporu.shtml