Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Oddziału Propagandowo-Dywersyjnego „Wedeta”

 Wedeta
Pomnik przy ul. Granicznej na osiedlu Rzeszów Drabinianka,
odsłonięty 18 października 20O8 r.
https://www.akrzeszow.pl/miejsca-pamieci-narodowej/

Ugrupowanie Wedeta

Wedeta było ugrupowaniem dywersyjno - propagandowym rzeszowskiego Inspektoratu ZWZ-AK. Powstało jesienią 1941 r. Kierownikiem „Wedety" został plut. pchor. Jan Bałda ps. i „Piotr", jego zastępcą był plut. pchor. Ludwik Naleziński ps. „Ryś". Obydwaj pochodzili z Chmielnika. W chwili wybuchu wojny w 1939 r. kończyli służbę wojskową na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty 24 DP w Jarosławiu, będąc na praktyce w 17 pp. w Rzeszowie. Dowództwo „Wedety" mieściło się w Chmielniku. Kierownik wchodził w skład sztabu inspektoratu jako oficer propagandy. W roku 1942 „Wedeta" szkoliła już około 300 ludzi działających we wszystkich trzech obwodach Inspektoratu.
Do zadań „Wedety" należało: Po pacyfikacji wsi Chmielnik 18 września 1943 r., nastąpiło przegrupowanie żołnierzy „Wedety". Działalność dywersyjna nie ustała..

Akcja Wedety

W październiku 1943 r. dowództwo ugrupowania przygotowało plan uprowadzenia Kreishauptmana Rzeszowa - dr Heinza Ehausa, mieszkającego na przedmieściu miasta, który 17 grudnia 1941 roku nakazał utworzenie dla obywateli narodowości żydowskiej getta w Rzeszowie..
Akcję miała przeprowadzić grupa w składzie: Do wykonania akcji przystąpiono 19 października 1943 r. Niestety grupa została wytropiona przez siły niemieckie i otoczona na przedpolach miasta. Po krótkiej walce z niemiecką żandarmerią ranni żołnierze zdetonowali ostatni posiadany granat, ponosząc śmierć.
Źródło: http://www2.diecezja.rzeszow.pl/?q=node/2482

Zdjęcia

 Wedeta
http://www.strzelec.erzeszow.pl/old2/archiwumstrz/images-PDF/Wedeta_plakat.pdf

 Wedeta
Naczelnik powiatu rzeszowskiego Heinz Ehaus
http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=15004&from=publication

 Wedeta
Niemieccy oficerowie w drodze do kwatery naczelnika powiatu rzeszowskiego Heinza Ehausa
http://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/56,34962,22233353,kwatera-heinza-ehausa,,26.html

Cegiełki w Celi Więźniów Politycznych

Uzupełniające informacje
  1. Brzęk Gabriel, "Na Posterunku" i "Wedeta" : relacja z dziejów konspiracyjnej prasy na Rzeszowszczyźnie, Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 14/2-3, 375-383 1975
  2. Sokół Zofia, Konspiracyjne pismo Podokręgu Rzeszowskiego AK "Na Posterunku" (1940-1944), Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 21/1, 73-89 1982

4