Rotunda Zamojska

Rotunda Zamojska; widok od południa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rotunda_Zamojska#/media/File:Zamosc-Rotunda_Zamojska.jpg
Niemcy urządzili tutaj pierwotnie miejsce zbiórki dla wywożonej i aresztowanej ludności cywilnej, natomiast po 1943 roku stworzyli miejsce egzekucji.
Szacuje się, że od maja 1940 do lipca 1944 roku przez Rotundę Zamojską przeszło ponad 50 000 osób, z których zostało rozstrzelanych lub powieszonych od 6 do 8 tysięcy osób.
W lipcu 1944 r. , kilka dni przed zajęciem Zamościa przez oddziały Armii Czerwonej, Niemcy rozstrzeliwali co piątego więźnia.
Ostatnią egzekucję w Rotundzie Zamojskiej Niemcy przeprowadzili 21 lipca 1944 roku. Gdy po zakończeniu okupacji niemieckiej zamościanie weszli na teren fortyfikacji, zobaczyli częściowo spalone ciała pomordowanych.
Po zakończeniu wojny na terenie Rotundy Zamojskiej utworzono miejsce pamięci poświęcone ofiarom bestialskich mordów. Znajduje się tutaj Muzeum Martyrologii Zamojszczyzny wraz z cmentarzem, na którym znajdują się groby żołnierzy Armii Krajowej, Armii Czerwonej, grup partyzanckich oraz ludności cywilnej.
Źródło: https://meteor-turystyka.pl/miejsce/rotunda-w-zamosciu
Na cegiełkach umieszczone są m.in. nazwiska:
Żołnierzy AK zamordowanych 13 listopada 1944 r.
- Bakuniak Wacław ps. Beczka
- Kasprzak Henryk ps. Eryk
- Żołnierzy WiN uczestniczących w odbiciu więźniów
- Szczur Roman ps. Urszula
- Altmajer Adam ps. Burian
- Bizior Stanisław ps. Eam
- Węcławik Franciszek ps. Boa
- Kolejnego z braci Szczurów
- Dowódców AK i WiN
- Prus Stanisław Maksymilian - dowódca 9 Pułku Piechoty Legionów AK.: 1944 r. Komendant Inspektoratu Rejonowego Zamość AK.: lipiec - listopad 1944 r. Według jednej wersji został zamordowany w grudniu 1944 r., w więzieniu na Zamku Lubelskim, a według innej wersji zginął podczas próby ucieczki wiosną 1945 r., z aresztu NKWD przy ul. Chopina w Lublinie.
- Pilarski Marian ps. Jar - komendant placówki AK w Tyszowcach, od 1946 dowódca Inspektoratu Zamojskiego WiN
http://www.zamosciopedia.pl/index.php/ro-rr/item/3537-rotunda-mauzoleum-martyrologii-zamojszczyzny

Grób żołnierza Armii Krajowej Wacława Węcławika, uczestniczącego w odbiciu więźniów
cmentarz wojenny w Rotundzie Zamojskiej
Film o Rotundzie
- https://meteor-turystyka.pl/miejsce/rotunda-w-zamosciu
- https://commons.wikimedia.org/wiki/File:W%C4%99c%C5%82awik_Wac%C5%82aw_AK._Cmentarz_na_Rotundzie_Zamojskiej.jpg
- https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/z/17-zamosc/116-miejsca-martyrologii/53038-rotunda-niemieckie-wiezienie-sledcze-1940-1944