Pomnik Żydom Zamościa
Pomnik znaduje się na "Nowym cmentarzu żydowskim", znajdującym się przy ul. Prostej
Autor: Adam Klimek, Pomnik został odsłonięty 10 października 1950 roku.
Napis na pomniku:
Żydom Zamościa - ofiarom faszyzmu hitlerowskiego.
Cześć ich pamięci!
1950 - Ziomkowie.
Pomnik zrewitalizowano w 2016.
W czasie okupacji cmentarz zdewastowano, z nagrobków powstał chodnik od ul. Długiej do ul. Kilińskiego. Na jego terenie Niemcy utworzyli magazyny mienia pozostawionego po likwidacji getta w Zamościu. Po wojnie cmentarz został zabudowany. Na jego terenie znajdowały się m.in. Zakłady Odzieżowe „Delia”.
W 1950 r. w miejscu zniszczonej nekropolii ocalali z Zagłady Żydzi zamojscy, dzięki pomocy ziomkostwa amerykańskiego, wznieśli pomnik w formie wysokiego prostopadłościanu z 261 fragmentów płyt nagrobnych. Na 16 z nich są daty śmierci i nazwiska. 95 macew odnosi się do mężczyzn, ale tylko 18 z nazwiskami, m.in. Josefa Szlomo Sabatai Halewi Horowitza, wnuka mistrza z Lublina.
Zwieńczenie pomnika stanowią, wzorowane na tablice przykazań, płyty z napisem w językach hebrajskim i polskim: „Nie zabijaj”.
Z tyłu za pomnikiem zbudowano mur, do którego przytwierdzono kilkadziesiąt odnalezionych płyt nagrobnych.
Źródła:
- http://www.zamosciopedia.pl/index.php/ci-cm/item/1595-cmentarz-zydowski-nowy
- https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/z/17-zamosc/114-cmentarze/39893-nowy-cmentarz-zydowski-ul-prosta
• Getto w Zamościu
Pomnik przed rewitalizacją
http://www.zamosciopedia.pl/index.php/pom-poz/item/599-pomnik-zydow-zamojskich
- https://meteor-turystyka.pl/miejsce/rotunda-w-zamosciu
- https://commons.wikimedia.org/wiki/File:W%C4%99c%C5%82awik_Wac%C5%82aw_AK._Cmentarz_na_Rotundzie_Zamojskiej.jpg
- https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/z/17-zamosc/116-miejsca-martyrologii/53038-rotunda-niemieckie-wiezienie-sledcze-1940-1944