Grób Juliana Szweda

Grób Juliana Szweda
http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=13669
Stara Rossa, Lokalizacja rząd 11 kw. 22.


Okres przed wojną

Absolwent wydziału polonistyki na Jagiellońskim uniwersytecie w Krakowie oraz germanistyki na uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.
Jako jeden z pierwszych wykładowców w Wilnie wprowadził testowe nauczanie. Został profesorem i wieloletnim wykładowcą w Szkole Handlowej Stowarzyszenia Kupców i Przemysłowców Chrześcijan w Wilnie. Dorobek naukowy Juliana Szweda nadal pozostaje aktualny. Dotyczy to w szczególności Słownika błędów językowych (Wilno 1931), zasługującego na uwagę językoznawców zajmujących się wpływami niemieckimi na język polski.

Okres wojny

Podczas okupacji aktywnie działał w Armii Krajowej pod pseudonimem „Wiktor”, był znany również pod pseudonimem „Grzegorz”. Był kierownikiem komórki „N” w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Wileńskiego AK, zajmującej się działalnością propagandową wymierzoną przeciwko Niemców.
Aby zmylić niemiecką tajną policję, upozorowano jego pogrzeb – żona wyjechała i wróciła w żałobie. Przez pewien okres wyglądało na to, że fortel się uda.
Ale w końcu marca 1944 roku w wyniku wpadki komórki „N”, w ręce gestapo dostały się materiały dekonspirujące jej działalność i ludzi z nią związanych. Niemcy ponownie wpadli na ślad „Grzegorza”, który ukrywał się w Wilnie. „Grzegorz” postanowił odwiedzić rodzinę, która wówczas przebywała w podwileńskich Gulbinach. Niestety, nie zdołano go ostrzec, że Niemcy wpadli na jego trop i czekają na niego w domu. Został schwytany i rozstrzelany niemal na oczach żony i dzieci.
Zrozpaczona żona zdołała wybłagać u dowódcy oprawców zezwolenie na pochówek męża obok majątku w Gulbinach.

Okres po wojnie

Po wojnie rodzina Juliana Szweda opuściła Litwę i przeniosła się do Polski.
Pamięć o miejscu pochówku AK-owca przetrwała dzięki państwu Geglisom. Przez wiele lat samotnym grobem nad jeziorem opiekowała się mieszkanka Wielkich Gulbin - Anna Geglis, która znała rodzinę Szwedów. Przekazała informację o miejscu pochówku swojej córce Teresie. Mimo że miejsce, gdzie był pogrzebany polski żołnierz, zostało zrównane z ziemią, to pamiętano, że leży tutaj żołnierz. To właśnie córka państwa Geglisów powiadomiła rodzinę o tym, że ziemia, gdzie spoczywał Julian Szwed, została sprywatyzowana. W roku 2006 rodzina skontaktowała się z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, by uzyskać pozwolenie na ekshumację zwłok i pochówek na Rossie.
Po ekshumacji przez ekspertów z Polski, 7 listopada 2009 r. odbyły się uroczystości pogrzebowe zorganizowane przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa na polskim cmentarzu wojskowym na Rossie w Wilnie.
Uroczystość poprzedziła msza żałobna, którą odprawił ks. Tadeusz Jasiński w kościele pod wezwaniem św. Rafała. W symbolicznym pochówku wzięli udział: Andrzej Przewoźnik sekretarz ROPWiM, Tadeusz Płoski, biskup polowy Wojska Polskiego, gen. dyw., wnuki Juliana Szweda, a także weterani i kombatanci. Wydarzenie: W uroczystościach wziął udział wnuk Juliana Szweda Krzysztof Biel, który opowiedział dziennikarzom o okolicznościach, podczas których zginął jego dziadek.

Zdjęcia

Grób Juliana Szweda

Grób Juliana Szweda

Grób Juliana Szweda
https://i1.wp.com/kurierwilenski.lt/wp-content/uploads/2009/11/20091110-szw1.jpg
Pogrzeb Juliana Szweda

Piśmiennictwo

  1. https://litwa.msz.gov.pl/resource/c6fe9a87-32be-417b-9f2f-a821b944b632:JCR
  2. http://www.tygodnik.lt/200946/wiesci4.html
  3. https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/browse/article/article-d69cf714-0fbf-496a-adcc-4f280ba5fe7f