Muzeum zostało założone w 1862 jako Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie, jest jednym z największych muzeów w Polsce i największym w Warszawie.
Muzeum Narodowe w Warszawie gromadzi zbiory sztuki starożytnej (egipskiej, greckiej, rzymskiej), malarstwa polskiego od XIII wieku, a także galerię malarstwa obcego (włoskie, francuskie, holenderskie, niemieckie i rosyjskie), w tym kilka obrazów z prywatnej kolekcji Adolfa Hitlera, przekazanych muzeum przez władze amerykańskie w powojennych Niemczech[3], zbiory numizmatyczne i rzemiosła artystycznego.
Od 1916 muzeum było instytucją miejską. Modernistyczny gmach jego siedziby został wzniesiony w latach 1927–1938 według projektu Tadeusza Tołwińskiego i Antoniego Dygata; od 1933 skrzydło wschodnie zajmuje Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
W wyniku niemieckiej grabieży polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej Muzeum Narodowe w Warszawie utraciło ogromną część zbiorów, m.in. 99% numizmatów, 100% zegarów, 80% wyrobów złotniczych i jubilerskich, 63% tkanin, 60% mebli, 70% opraw, ksiąg i superekslibrisów królewskich.
W 1945 muzeum zostało znacjonalizowane.
Zbiory Muzeum są podzielone na kilka części:
Zbiory Sztuki Starożytnej
Ekspozycja sztuki egipskiej
Zbiory Sztuki Wschodniochrześcijańskiej. Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego
Zbiory Sztuki Średniowiecznej
Zbiory Sztuki Orientalnej
Zbiory Sztuki Polskiej do 1914. Galeria Sztuki XIX Wieku
Zbiory Sztuki Polskiej do 1914. Gabinet Miniatur
Gabinet Rycin i Rysunków – Zbiory Rysunków i Grafiki Polskiej
Zbiory Sztuki Obcej Nowożytnej. Galeria Malarstwa Europejskiego
Gabinet Grafiki i Rysunków Nowożytnych Obcych
Zbiory Sztuki Współczesnej. Galeria Sztuki Polskiej XX w.
Gabinet Grafiki i Rysunków Współczesnych
Zbiory Sztuki Zdobniczej. Galeria Polskiej Sztuki Zdobniczej
Zbiory Sztuki Zdobniczej. Galeria Europejskiej Sztuki Zdobniczej