Dom Kalksteina

Lokalizacja:: ul. Warszawska 21, róg ul. Grudowskiej
Dom wybudowano w 1913 r., a rozbudowano w 1926 r.

Dom należał do Jana Kalksteina, właściciela miejscowego sklepu kolonialnego.
W październiku 1939 roku w „Domu Kalksteina”, w mieszkaniu pp. Rogowskich, odbyła się uroczystość złożenia przysięgi na dochowanie tajemnicy przez grupę przedwojennych harcerek. Zapoczątkowało to działalność podziemnego harcerstwa żeńskiego w Milanówku. Pierwszą drużynową została Aleksandra Rogowska.
Wiosną 1940r. kierowanie drużyną  przejęła Halina Dzierżanowska. Wkrótce  zmieniła nazwę drużyny na „Skrzydlatą Kapelę” z 4 zastępami Wróbli, Dzięciołów, Sokołów i Sikorek oraz zastępem Skowronków, składającym się z sześciu jedenastoletnich dziewczynek. Uroczyste przyrzeczenie nowego zastępu miało miejsce  w grudniu  1942r. w mieszkaniu pp. Bieniów, w willi „Uzarówka”.
Aleksandra Rogowska


Nauczycielka, harcmistrzyni, działaczka społeczna. Urodziła się 20 lipca 1913 roku w Warszawie. Z Milanówkiem związana od roku 1927, kiedy jej rodzina sprowadziła się do miasteczka. W Milanówku rozpoczęła naukę w prywatnym Humanistycznym Gimnazjum Koedukacyjnym, które ukończyła w 1933 roku. W tym samym roku rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim, na wydziale matematyczno–przyrodniczym i jednocześnie zaczęła pracę jako nauczycielka we Włochach pod Warszawą.
W 1929 roku, jako 16-latka, dołączyła do organizującej się przy gimnazjum I Drużyny Harcerek im. Orląt Lwowskich. 1 maja 1934 roku została jej drużynową. Prawdopodobnie w 1938 zdobyła stopień harcmistrzyni. Kiedy Główna Kwatera ZHP powołała Pogotowie Harcerek, wprowadziła naukę udzielania pierwszej pomocy jako dominujący element obozu. Studia Rogowskiej na Uniwersytecie Warszawskim, podobnie jak działanie drużyny harcerskiej, przerwał wybuch II wojny światowej.

Harcmistrzyni Rogowska z reprezentacją I Żeńskiej Drużyny Harcerskiej 17 maja 1935 roku

W trakcie wojny prowadziła tajne nauczanie na poziomie gimnazjalnym w swoim mieszkaniu w Milanówku (Dom Kalksteina, ul. Warszawska 21). Na tajnych kompletach uczyła przyrody, historii i geografii, wraz z panią Ireną Chmielnicką (j. polski) oraz Zofią Fiedorowicz (matematyka). W spotkaniach brały udział grupy 4–6 osobowe. W październiku 1939 roku w jej domu odbyła się uroczystość złożenia przysięgi przez grupę przedwojennych harcerek. Od tej chwili rozpoczęło działalność podziemne harcerstwo żeńskie w Milanówku, które aktywnie wspierała swoją wiedzą i doświadczeniem. Tajne komplety wznowiła w 1943 po powrocie do Milanówka (lata 1941–43 spędziła pod Kielcami, gdzie także aktywnie działała). Podjęła pracę w Prywatnej Szkole Powszechnej. Na zajęcia w jej domu uczęszczały dziewczynki, które stworzyły pierwszy zastęp w reaktywowanej przez Rogowską I DH przy Liceum i Gimnazjum w Milanówku.
. Po ustaniu działań wojennych zainicjowała w Milanówku reaktywowanie I Żeńskiej Drużyny Harcerek. Od przełomu lutego i marca 1945 r. rozwój drużyny przebiegał szybko i efektywnie. Pod koniec lipca 1945 r. harcerki, które zaliczyły bieg na stopień ochotniczki, złożyły przed drużynową A. Rogowską uroczyste przyrzeczenie. Dużym przeżyciem dla młodych harcerek I ŻDH było uczestnictwo z dniu 17 października 1945 r. w uroczystości przeniesienia urny z sercem Chopina z plebanii w Milanówku do kościoła św. Krzyża w Warszawie. Organizowała zbiórki w pałacu w Osowcu oraz liczne obozy. Stawiała w swoich działaniach na wychowanie przez poznawanie świata dookoła, zbiórki na łonie przyrody, którą ceniła szczególnie.
Źródła: M. Hassa, Harcerstwo polskie w Milanówku – część I, Towarzystwo Miłośników Milanówka 2001;
Wspomnienia Marii Kaszyckiej – wywiad własny autorki, niepublikowany. oprac. Hanna Musur, Milanowianki(http://herstorie.pl/kobiety/)
Musur-Bzdak Hanna, Aleksandra Rogowska – nauczycielka, harcmistrzyni, działaczka społeczna, w: Milanowianki tom II, praca zbiorowa, Milanówek 2017
Stawarz Andrzej (red.), Zarys dziejów Milanówka, Milanówek 1995