Cmentarz w Milanówku

Cmentarz_Milanówek
https://miasto.milanowek.pl/images/old/pliki/2601/Wojska%20Polskiego%20-%20cmentarz%20parafialny%20rzymsko-katolicki.pdf
Lokalizacja: ul. Wojska Polskiego, róg ul. Podgórnej

Historia cmentarza

Milanowski cmentarz parafialny powstał w 1939 r., lecz urzędowe starania o jego założenie, podjęte już w 1928 r., po erygowaniu parafii w Milanówku, doprowadziły do zakupu działek na ten cel w 1929 r. od rodziny Paćków, stąd przez wiele lat funkcjonowała potoczna nazwa tego terenu - "Paćkowe górki".
Przedtem zmarłych milanowian chowano głównie na cmentarzach w Żukowie, Brwinowie, Grodzisku i w Warszawie.
Mimo notarialnego nabycia gruntów pod cmentarz oraz dopełnienia wszelkich formalności prawnych, cmentarz nie mógł być urządzony z powodu sprzeciwu właścicieli sąsiednich działek i ówczesnych przepisów o odległości budynków mieszkalnych od cmentarza grzebalnego.
Wybuch wojny przyspieszył jednak decyzję, bo już 9 września 1939 r. pochowani zostali polegli żołnierze Kampanii Wrześniowej oraz mieszkańcy Milanówka - cywilne ofiary nalotów.
Formalne poświęcenie cmentarza nastąpiło 23 października 1939 r. Akt poświęcenia podpisali: ks. proboszcz Walenty Zasada, ks. Jan Trompeteler, ks. Józef Kołodziejski, Maria Findeisen, Eugenia Kaczyńska, Zofia Kopciowa, Jan Tustanowski i Stefan Trompeteler. Powierzchnia działek wchodzących w skład pierwszego obrębu cmentarza wynosiła 21 030 m2.
Cmentarz_Milanówek
Felicja Witkowska z córką Anielą na tle bramy cmentarza, 1943 r. Fot. R. Witkowski

W 1944 r. dokupiono działki pozwalające na przedłużenie ul. Podgórnej, co umożliwiło  swobodny dojazd do bramy głównej.
W okresie wojennym cmentarz został ogrodzony.
W latach 1944-1945, w specjalnie wydzielonej kwaterze chowano osoby zmarłe w wyniku wycieńczenia i ran w szpitalach ewakuowanych z Warszawy do Milanówka, wśród nich  uczestników Powstania Warszawskiego.
W 1946 r. ks. abp Antoni Szlagowski wydał dekret o przyłączeniu gruntów cmentarza do parafii Milanówek, które wcześniej należały administracyjnie do parafii Żuków.
Teren cmentarza był jeszcze kilkakrotnie powiększany na drodze zakupu przylegających gruntów – w 1952 r., 1994 r., 2000 r. i 2006 r.
Najstarsza część cmentarza jest podzielona na 30 kwater. Od bramy prowadzi Aleja Główna, w której groby usytuowane są prostopadle do osi alei, ale należą do poszczególnych kwater. Kwatery na lewo od Alei Głównej posiadają numerację nieparzystą, na prawo – parzystą. Każda kwatera obejmuje kilka rzędów grobów (przeważnie 5). Ich numery wzrastają w miarę oddalania się od bramy głównej. Numery grobów w rzędach zaczynają się od Alei Głównej.

Cmentarz_Milanówek
Fragment z Planu informatora najstarszej części cmentarza parafialnego w Milanówku, TMM

Mogiły zbiorowe


Groby żołnierzy AK

Na cmentarzu w 2009 było pochowanych 112 żołnierzy AK Ośrodka Mielizna Milanówek, a żołnierzy AK nie związanych organizacyjnie z Ośrodkiem "Mielizna" - 75. (dane wg „Cmentarz w Milanówku. Przewodnik Biograficzny” z 2009 r.) Poniżej podano groby na których umieszczono tabliczki z kodami QR udostępniające opracowane strony internetowe z życiorysami pochowanych: Dla uzupełnienia zamieszczono zdjęcia trzech grobów – miejsc pamięci narodowej, nad którymi opiekę sprawuje Gmina Milanówek (po uzyskaniu informacji biograficznych przewiduje się umieszczenie na nich tabliczek z kodami QR, jak również na pozostałych grobach, bez włączania ich do przygotowywanej gry).
Cmentarz_Milanówek
Grób Marii Eichlerowej
Kw. XIV, Rz. 1, Nr g. 16


Cmentarz_Milanówek
Grób pchor. Władysława Michalskiego
Kw. XV, Rz. 5, Nr g. 12


Cmentarz_Milanówek
Grób Jadwigi Zalutyńskiej
Kw. XVIII, Rz. 5, Nr g. 16

Groby generałów

Na cmentarzu znajdują się groby 4 generałów WP:
Cmentarz_Milanówek
Grób gen. Jana Emiliana Wosmeka

Cmentarz_Milanówek
Grób gen. Jana Stankiewicza

Cmentarz_Milanówek
Grób gen. Wincentego Odyńca

Cmentarz_Milanówek
Grób symboliczny gen. ks. Kazimierza Suchcickiego

Przewiduje się także przyklejenie na tych grobach tabliczek z kodami QR.

Inne groby

Cmentarz_Milanówek
Cmentarz_Milanówek
Grób ppłk. Tadeusza Trylińskiego

Cmentarz_Milanówek
Nieistniejący grób Józefa Chechłacza - jednej z pierwszych cywilnych ofiar wojny w Milanówku, zm. 9 września 1939 roku. Fot. R. Witkowski

Cmentarz_Milanówek
Grób 2 żołnierzy węgierskich z 1944 r.
Fot. R. Witkowski

Piśmiennictwo

  1. Cmentarz w Milanówku – przewodnik biograficzny, red. E. Kubek i in., APDOP Milanówek 2009
  2. Plan informator najstarszej części cmentarza parafialnego w Milanówku, TMM 1995
  3. http://tmm.net.pl/print,news_pref,254.html
  4. http://tmm.net.pl/print,news,486.html
  5. https://m.facebook.com/milanleakspl/posts/528474733985796