Działalność niepodległościowa i służba w Wojsku Polskim
6 sierpnia 1914 zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. W 1916 został awansowany do stopnia sierżanta, a w 1917 skierowany do szkoły oficerskiej. Po kryzysie przysięgowym wcielony do Cesarskiej i Królewskiej Armii i przeniesiony na front włoski. Zdezerterował i w sierpniu 1918 zgłosił się do Polskiej Organizacji Wojskowej w rodzinnym Krakowie.
Od listopada 1918 w szeregach Wojska Polskiego, początkowo jako dowódca plutonu, a od marca 1919 dowódca kompanii ckm w 1 Pułku Piechoty Legionów. W latach 1919–1920 uczestniczył w kampanii wileńskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej w randze dowódcy kompanii brał udział m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza, w wyprawie kijowskiej i bitwie białostockiej.
Po I wojnie światowej pozostał w służbie czynnej. Został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1928. Przeniesiony do służby w 1 Pułku Piechoty Legionów na stanowisko dowódcy batalionu, a w 1931 był w tym samym pułku zastępcą dowódcy. 20 kwietnia 1931 został zwolniony ze stanowiska w 1 Pułku Piechoty Legionów z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dyrektora Państw. Urzędu W. F. i P. W. W rok później został awansowany do stopnia podpułkownika. W 1935 został przeniesiony na stanowisko dowódcy samodzielnego Batalionu KOP „Troki” w Pułku KOP „Wilno”. W 1936 był okresowo komendantem Okręgu Polskiego Związku Strzeleckiego we Francji.
W marcu 1938, niedługo przed wybuchem II wojny światowej mianowany dowódcą 51 Pułku Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego w Brzeżanach.
W kampanii wrześniowej 1939 przeszedł cały szlak bojowy jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego 12 Dywizji Piechoty. Po jej rozbiciu w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, przebił się w cywilnym ubraniu do rodzinnego Krakowa. Stamtąd spróbował przedostać się do Francji, jednak został zatrzymany na granicy słowackiej i internowany w październiku 1939. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania i przez Węgry przedostał się na zachód, gdzie zgłosił się do tworzącej się polskiej armii.
We Francji ukończył kursy sztabowe i 3 maja 1940 został awansowany na stopień pułkownika. Po kapitulacji Francji przybył do Anglii. Niebawem został wyznaczony przez władze polskie pierwszym emisariuszem Rządu i Naczelnego Wodza do kraju. 17 lipca 1940 wyruszył z Londynu przez Afrykę, Stambuł, Belgrad, Budapeszt i w Warszawie zameldował się 6 września.
Działalność konspiracyjna 1940–1945
Początkowo działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej, a od 1941 w Wilnie i Białymstoku.
W sierpniu 1942 roku zostaje mianowany dowódcą Kedywu KG AK, stworzonego w celu:
Prowadzenia sabotażu, dywersji i organizowania zawiązków oddziałów partyzanckich.
Stosowania aktów terroru i odwetu wobec Niemców oraz likwidowania własnych zdrajców, skazanych wyrokami sądów podziemnych.
Prowadzenia najszerzej pojętej samoobrony społeczeństwa.
Kedywowi podporządkowano wszystkie oddziały prowadzące dotąd tę walkę. m. in. pozostałość dowództwa „Wachlarza” , który został rozwiązany.
Jako szef Kedywu kierował akcjami dywersyjnymi. Wydał rozkaz likwidacji generała SS w Warszawie Franza Kutschery.
W kwietniu 1944 odwołano Fieldorfa z kierowania Kedywem i powierzono mu zadanie stworzenia i kierowania głęboko zakonspirowaną organizacją „Niepodległość” o kryptonimie NIE, kadrowego odłamu Armii Krajowej przygotowanego do działań w warunkach okupacji sowieckiej. Bezpośrednie działania organizacja „NIE” miała podjąć po rozwiązaniu Armii Krajowej 19 stycznia 1945.
Na krótko przed upadkiem powstania warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego z 28 września 1944 płk Fieldorf został awansowany na stopień generała brygady.
W październiku 1944 został zastępcą dowódcy Armii Krajowej, gen. Leopolda Okulickiego i zajmował to stanowisko do 19 stycznia 1945.
Represje i proces 1945–1953
Po upadku Powstania Fieldorf przystępuje do organizowania sieci „Nie”. Szczęście go jednak opuściło. 7 marca 1945 roku został zatrzymany w konspiracyjnym mieszkaniu w Milanówku, ale nie rozpoznany, bo miał papiery na nazwisko Walenty Gdanicki, pracownik kolejowy.
Miał też przy sobie dolary i oskarżono go o handel walutą. Razem z innymi zatrzymanymi przewieziony został do Rembertowa, a stamtąd transportem kolejowym, w wagonach bydlęcych, o głodzie i w straszliwych warunkach, wywieziony do Swierdłowska, do kopalni węgla. Przebył kolejno trzy łagry na Uralu.
Po odbyciu kary, w październiku 1947 ciężko chory na dystrofię, powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi, przy dzisiejszej ul. Adama Próchnika.
W odpowiedzi na obietnicę amnestii w lutym 1948 zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi i ujawnił, podając prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień generała brygady. Mimo tego na ewidencję RKU został wciągnięty jako Walenty Gdanicki. W czerwcu tego roku zwrócił się na piśmie do ministra obrony narodowej z prośbą o uregulowanie stosunku do służby wojskowej. Pismo podpisał własnym imieniem i nazwiskiem. W październiku 1950 spotkał się z gen. Gustawem Paszkiewiczem, wówczas dyrektorem Biura Wojskowego Ministerstwa Leśnictwa, a przed wojną i w czasie kampanii wrześniowej, dowódcą 12 DP. Od byłego przełożonego uzyskał pisemne potwierdzenie przebiegu służby wojskowej w czasie wojny. Z tym dokumentem 10 listopada 1950 stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Łodzi. Po wyjściu z siedziby RKU został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym MBP przy ul. Koszykowej. Później przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej 37 i oskarżony o wydawanie rozkazów likwidowania przez AK partyzantów radzieckich. Pomimo tortur Fieldorf odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa.
W próbie ratowania generała uczestniczyła dwukrotnie – na prośbę jego żony, raz po zatrzymaniu, drugi po wyroku – siostra Feliksa Dzierżyńskiego – Aldona (1870–1966; I voto Bułhak, II voto Kojałłowicz) zamieszkała podówczas w Łodzi, ponieważ drugim mężem córki Fieldorfów – Krystyny, był jej siostrzeniec – Ney.
Po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono wymuszone w śledztwie przez UB zeznania podwładnych gen. Fieldorfa – mjr. Tadeusza Grzmielewskiego „Igora” i płk. Władysława Liniarskiego „Mścisława”, których torturowano, generał Fieldorf został 16 kwietnia 1952 skazany w Sądzie Wojewódzkim dla m.st. Warszawy na karę śmierci przez powieszenie. 20 października 1952 Sąd Najwyższy na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentów zatwierdził wyrok. Prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski.
Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 o godz. 15.00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej.
Miejsce pochówku jego ciała przez wiele lat pozostawało nieznane. W kwietniu 2009 pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na Powązkach, blisko symbolicznego grobu wystawionego dla uczczenia jego pamięci.
W lipcu 1958 Generalna Prokuratura postanowiła umorzyć śledztwo z powodu braku dowodów winy. W marcu 1989 został zrehabilitowany, zmieniono postanowienie, „zarzucanej mu zbrodni nie popełnił”.
Ordery i odznaczenia
Order Orła Białego (pośmiertnie, 27 lipca 2006)
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (28 września 1944)
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (4 stycznia 1923)
Krzyż Niepodległości (9 stycznia 1932)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)
Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz pierwszy w 1921)
Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)
Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 (1928)
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
Odznaka „Za wierną służbę”
Krzyż „Wilno-Wielkanoc”
Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)
Upamiętnienie gen. Fieldorfa
Pomniki
w Warszawie:
u zbiegu ulic Fieldorfa i Wał Miedzeszyński, odsłonięty 26 września 2010
przed bramą Akademii Obrony Narodowej
w Opolu, na osiedlu Armii Krajowej, odsłonięty 24 maja 2011
w Krakowie, w parku im. Henryka Jordana w Krakowie (III.6) – popiersie zrealizowane w ramach projektu „słynni Polacy XX w.”, odsłonięty 11 listopada 2007
w Sierpcu na skwerku naprzeciw dworca PKP, odsłonięty 10 maja 2012[17]
w Olsztynie na skwerze im. Generała Fieldorfa Nila na Jarotach, odsłonięty 23 lutego 2014 (tymczasowy)
Tablice pamiątkowe
w kościele w Milanówku, odsłonięta 24 lutego 1978
w Klasztorze Jasnogórskim, odsłonięta w 1987
na obelisku w Skarżysku-Bzinie, odsłonięta w 1987
w Krakowskim Kościele Ojców Kapucynów, odsłonięta w 1988
na domu w którym urodził się generał w Krakowie przy ulicy Lubicz 32, odsłonięta w 1989
na Kościele Garnizonowym w Gliwicach, odsłonięta w 2009
w kościele Bł. Franciszki Siedliskiej w Olsztynie – Jarotach, odsłonięta 23 lutego 2014
Nadanie imienia
W rozkazie nr 2 Komendanta Hufca ZHP w Lubinie z 1 lutego 1989 roku nadano imię gen. bryg. A.E. Fieldorfa ps. „Nil” Młodzieżowemu Kręgowi Instruktorskiemu „Siódemka” z Lubina
26 marca 1996 nadano imię gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa Integracyjnej Społecznej Szkole Podstawowej nr 18 w Milanówku
W 2000 powstało w Krakowie Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”
W 2004 Zespół Szkół Mechanicznych nr 4 w Krakowie otrzymał imię gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”
Uchwałą Rady Miasta Milanówka nr 47/VI/07 z 30 marca 2007 r. jednej z nowych ulic w południowej części miasta między ulicami Książenicką i Łąkową, nadano nazwę gen. Augusta Emila Fieldorfa
31 lipca 2009 Minister Obrony Narodowej nadał Jednostce Wsparcia Dowodzenia i Zabezpieczenia Wojsk Specjalnych imię gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”
7 czerwca 2013 w Szkole Podstawowej w Rakowcu (gm. Kwidzyn) odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Generała Augusta Emila Fieldorfa ps. Nil
Zdjęcia
Emil Fieldorf, 1914.
kpt. Emil Fieldorf, 1922
ppłk Emil Fieldorf 1932
płk. Emil Fieldorf, 1940.
gen. Emil Fieldorf, Łódź 1950 Ostatnie zdjęcie przed aresztowaniem.
Emil Fieldorf po aresztowaniu 1950
Symboliczny nagrobek Emila Fieldorfa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
Tablica poświęcona gen. Bryg. Augustowi Emilowi Fieldorfowi w kościele św. Jadwigi Śląskiej w Milanówku Fot. Mariusz Koszuta.
Zaproszenie na uroczystość nadania imienia gen. Bryg. August Emila Fieldorfa Integracyjnej Społecznej Szkole Podstawowej nr 18 w Milanówku 20.03.1996 Ze zbiorów Elżbiety Kubek.
Wizyta Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego w Integracyjnej Społecznej Szkole Podstawowej nr 18 im. gen. Augusta Emila Fieldorfa, grudzień 1997 Od lewej: ks. prałat Zbigniew Szysz, Jan Kossakowski, Zofia Żuławska, Andrzej Szolc, Prezydent Ryszard Kaczorowski, NN, Helena Czyżewicz, Jan Kubek, Mieczysław Trząski; z przodu uczeń Jan Pomierny Ze zbiorów Elżbiety Kubek.
Pamiątkowa tablica na domu w Krakowie przy ul. Lubicz 32, w którym urodził się Emil Fieldorf
Pomnik Emila Fieldorfa na osiedlu Armii Krajowej w Opolu
Tablica upamiętniająca generała Emila Fieldorfa przy wejściu do Akademii Obrony Narodowej
Tablica przy pomniku, zbieg ul. Wał Miedzeszyński i ul. gen. Fieldorfa
Napis na tablicy
GENERAŁ BRYGADY
EMIL AUGUST FIELDORF "NIL"
DOWÓDCA "KEDYWU" ARMII KRAJOWEJ
ZASTĘPCA KOMENDANTA GŁÓWNEGO AK
DOWÓDCA ORGANIZACJI "NIEPODLEGŁOŚĆ"
OFIARA KOMUNISTYCZNEGO MORDU SĄDOWEGO 1953 R.
ŻYŁ W LATACH 20.03.1895 - 24.02.1953.
Pomnik gen. Emila Fieldorfa "Nila", zbieg ul. Wał Miedzeszyński i ul. gen. Fieldorfa,
w sąsiedztwie budowanego kościoła św. Ojca Pio i w pobliżu mostu Siekierkowskiego.
http://warszawa.wikia.com/wiki/Pomnik_gen._Emila_Fieldorfa
Uroczystość odsłonięcia pomnika generała miała miejsce w dniu 26 września 2010 roku. Projektantem pomnika jest Jacek Kocuba.
Powiesili bohatera (1/2) - gen. August Emil Fieldorf "Nil"
Powiesili bohatera (2/2) - gen. August Emil Fieldorf "Nil"