Tablica upamiętniająca Władysława Szpilmana

ŻOW
https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Szpilman_commemorative_plaque_223_Niepodleglosci_Avenue.JPG
al. Niepodległości 223 (tu Władysław Szpilman ukrywał się podczas wojny),
odsłonięta 4 grudnia 2011 

Urodził się w Sosnowcu przy ul. Targowej 18[1] w rodzinie żydowskiej jako najstarsze dziecko Samuela (Szmula) Szpilmana i Edwardy (Estery) z domu Rappaport. Miał brata Henryka i dwie siostry: Reginę i Halinę.

Okres przed wojną

Uczył się w Konserwatorium im. Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1931 roku uzyskał stypendium w Akademii Sztuk w Berlinie. Tam skomponował swoje pierwsze utwory symfoniczne i suitę fortepianową Życie maszyn.
W 1933 roku wrócił do Polski. W 1935 roku został zaangażowany jako etatowy pianista w Polskim Radiu. W tym okresie skomponował pierwsze szlagiery, m.in.  Kiedy kochasz się w dziewczynie, a także muzykę do filmów Wrzos (1937) i Dr Murek (1939), co przyniosło mu znaczną popularność.

Okres wojny

23 września 1939 grał w ostatniej audycji „na żywo” recital utworów Chopina.
W 1940 rodzina Szpilmanów znalazła się w utworzonym przez Niemców getcie warszawskim. Rodzinę utrzymywał z grania w kawiarniach i salkach koncertowych getta. Szpilman był też solistą Orkiestry Symfonicznej Simona Pullmanna.
W tym czasie skomponował szereg piosenek oraz wykonywany wielokrotnie w kawiarni Sztuka utwór z tekstem Władysława Szlengla na głos i dwa fortepiany pt. Casanova oraz Jej pierwszy bal (wyk. Wiera Gran).
W 1942 stracił całą rodzinę, sam zaś dzięki pomocy żydowskiego policjanta, który zmusił go do ucieczki z Umschlagplatzu, uniknął deportacji do obozu zagłady w Treblince.
Pracował niewolniczo jako robotnik budowlany do momentu, gdy w 1943 udało mu się uciec na tzw. aryjską stronę Warszawy. Tam był ukrywany aż do końca lipca 1944 roku.
Po upadku Powstania Warszawskiego Szpilman pozostał w ukryciu - odcięty od wszelkiej pomocy ze strony polskich przyjaciół, przez wiele tygodni przebywał w ruinach spalonego domu w Alejach Niepodległości. Tam znalazł go kapitan Wehrmachtu Wilm Hosenfeld, który pomógł mu przetrwać, dostarczając jedzenie.

Okres po wojnie

Po 1945 Szpilman wrócił do pracy w Polskim Radiu, na początku jako zastępca dyrektora działu muzycznego. Występował z koncertami solo, a także grał muzykę kameralną.
Po wojnie Szpilman skomponował ponad 500 popularnych piosenek m.in. Trzej przyjaciele z boiska, Tych lat nie odda nikt, W małym kinie.
Był też autorem muzyki filmowej do filmu Zadzwońcie do mojej żony (1957) oraz wielu piosenek i słuchowisk radiowych dla dzieci.
W 1947 Szpilman skomponował sygnał do Polskiej Kroniki Filmowej. W 1956 korzystając z politycznej odwilży, Władysław Szpilman reaktywował ZAiK pod nową nazwą ZAKR (Związek Polskich Autorów i Kompozytorów), którego prezesem był do 1961.
W 1961 zorganizował według własnego pomysłu Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie. Od 1945 do 1963 był także szefem działu muzyki rozrywkowej Polskiego Radia.
W 1963 stworzył Kwintet Warszawski, z którym do 1986 dał ponad 2000 koncertów na całym świecie, głównie poza granicami Polski. Zmarł 6 lipca 2000. Miał 88 lat. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Odznaczenia


Uzupełnienia

  • Jak podano wcześniej podczas ukrywania się po powstaniu warszawskim w ruinach wypalonego domu w alei Niepodległości 223 wykrył go Niemiec, kapitan Wehrmachtu Wilm Hosenfeld,. Udzielał mu pomocy, dostarczając mu żywności. Dopiero w 1950 Szpilmanowi udało się poznać tożsamość Niemca, lecz nie udało mu się już uwolnić go z niewoli sowieckiej.
    Hosenfeld zmarł w obozie karnym pod Stalingradem w sierpniu 1952.
    W 2007 Hosenfeld został uhonorowany przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2009 izraelski Instytut Jad Waszem nadał mu tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
  • Wojenna historia Władysława Szpilmana stała się kanwą głośnego, wielokrotnie nagradzanego filmu Romana Polańskiego "Pianista".

  • Zdjęcia i filmy

    SZpilman
    https://www.arcgis.com/apps/MapJournal/index.html?appid=6ddb0b13eead43dfb21c501c302d2c08
    Władysław Szpilman w 1929 roku


    Mój pierwszy bal – Wiera Gran
    https://www.youtube.com/embed/9Wgd45HJx70

    SZpilman
    Władysław Szpilman z rodzicami w 1935 roku

    SZpilman
    Władysław Szpilman w warszawskim studio Polskiego Radia w 1945 roku

    SZpilman
    Władysław Szpilman w 1997 roku (trzy lata przed śmiercią)

    SZpilman
    https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Powazki_Szpilman.JPG
    Grób Władysława Szpilmana na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach




    Piśmiennictwo

    1. https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Szpilman
    2. https://culture.pl/pl/artykul/szpilman-szlengel-gran-poznaj-artystow-getta
    3. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1521701,1,niezapomniany-szpilman.read