Grób Natalii Machały

Położenie grobu na mapie jest przybliżone.

Machałowa Natalia z domu Żurowska (ur. 13 lipca 1916, zm. 1 grudnia 1984 1984) - harcerka, nauczycielka.
Ukończyła Prywatne Gimnazjum i Liceum Żeńskim im. Królowej Jadwigi w Kielcach.
Do drużyny harcerskiej, której założycielem był Sylwester Kowalczewski, znany późniejszy regionalista, wstąpiła podczas nauki szkolnej.
Od 1934 r. zaangażowała się w działalność harcerską. Pełniła funkcję namiestnika hufca kieleckiego, zastępcy kierownika wydziału zuchów i referentki pracy zuchowej nauczycielstwa, drużynowej zuchów. Za swoją działalność otrzymała od Aleksandra Kamińskiego w 1938 r. stopień działacza harcerskiego.
Po wybuchu wojny podjęła pracę w szkole powszechnej w Łopusznie. Uczyła wiadomości z wycofanych przez Niemców podręczników, nauczała zakazanych przedmiotów, organizowała małe sabotaże, np. wykradanie książek ze szkolnej opieczętowanej przez Niemców biblioteki. Wiosną 1940 r. pod pseudonimem „Hanka” podjęła współpracę z Armią Krajową. Powierzono Jej obowiązki wywiadowcy i łączniczki, zajmowała się także aprowizacją oddziałów partyzanckich przebywających w okolicy Łopuszna.
Po rozwiązaniu Armii Krajowej była represjonowana i w połowie stycznia 1947 r. na krótko aresztowana.
Po 1956 r. powróciła do działalności w odrodzonym harcerstwie. W latach 1964–1968 i 1981–1985 była członkiem Rady Naczelnej ZHP. Była wykładowcą na wielu kursach, kierowała pracą zespołów instruktorskich. W Białogonie była główna postacią w życiu harcerskim. Pełniła funkcję komendantki Szczepu im. Stanisława Staszica, kierowała pracą drużyn zuchowych oraz harcerskich, organizowała kolonie zuchowe i obozy harcerskie. Była inicjatorką powstania drużyny żeglarskiej. Z Jej inicjatywy zapoczątkowano budowę Domu Harcerza, którego otwarcie nastąpiło w 1969 r.

Piśmiennictwo

1. https://mhki.kielce.eu/kielczanie/machalowa-natalia-z-domu-zurowska
2. https://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,155762,23178055,druhna-tala-harcerski-judym-z-bialogonu.html