Pomnik Polski Walczącej
lokalizacja: Legionowo, Rondo Armii Krajowej (Szlak niebieski, punkt 2)
Pytania testowe
Pomnik „Polski Walczącej” symbolizuje walkę o wolność i suwerenność Polski. Odwołuje się do etosu Armii Krajowej i „Solidarności”.
Pomnik powstał z inicjatywy środowiska żołnierzy AK I Rejonu „Marianowo–Brzozów” VII Obwodu „Obroża”, popartej przez miejscowy NSZZ „Solidarność”, społeczeństwo i władze miasta.
Historia tego miejsca pamięci sięga lat 30. XX w. Planowano ustawienie tu pomnika POW. Po II wojnie światowej, na obecnym rondzie Armii Krajowej, wzniesiony został przez społeczeństwo miasta krzyż brzozowy z tablicą epitafijną, na której umieszczono nazwiska poległych w walkach mieszkańców Legionowa. Krzyż zapoczątkował upamiętnienie walk wyzwoleńczych i poniesionych ofiar, szczególnie w Powstaniu Warszawskim. Przez pewien czas oficjalne uroczystości patriotyczne odbywały się także przy tym krzyżu. Krzyż ten wraz z ogrodzeniem został zlikwidowany w latach siedemdziesiątych, prawdopodobnie przez działaczy PZPR i ówczesne władze miasta, a samo rondo, aż do 1994 r., czyli do dnia wzniesienia pomnika Polski Walczącej, było zaniedbane, pozbawione jakichkolwiek symboli chrześcijańskich i narodowowyzwoleńczych.
W początkach lat osiemdziesiątych, z inicjatywy środowiska żołnierzy Armii Krajowej, powołany został społeczny komitet budowy pomnika symbolizującego ideę Powstania Warszawskiego w Legionowie. Realizacja tej idei stała się możliwa dopiero po przełomie politycznym 1990 roku. Do komitetu budowy pomnika dołączyli wtedy przedstawiciele „Solidarności” i demokratycznie wybranych władz samorządowych Legionowa.
W wyniku ogłoszonego konkursu wybrano projekt profesora Akademii Sztuk Plastycznych w Warszawie – Andrzeja Bissenika. Głównym elementem plastycznym tego projektu jest stalowy klin z wytłoczoną kotwicą Polski Walczącej symbolizujący walkę o wolność i suwerenność Polski. Klin ten rozbija kamienne płyty z datami 1939 – 1944 i 1944 – 1989, obrazując w ten sposób dwa okresy zmagań z systemami zniewolenia narodu.
Projekt budowlano-konstrukcyjny wykonał dr inż. architekt Edward Kołakowski. Dzięki zaangażowaniu Ligii Urniaż-Grabowskiej z NSZZ „Solidarność” wykonano elementy pomnika w Hucie „Stalowa Wola”. Generalnym wykonawcą pomnika była firma budowlana Mariusza Selwona z Warszawy.
Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika Polski Walczącej w Legionowie odbyło się w dniu 22 maja 1994 r. Dokonali go: ks. bp Zbigniew Józef Kraszewski, kapelan miejscowego kościoła garnizonowego ks. Stanisław Rospondek, przedstawiciel AK kpt. Edward Dietrich, przedstawiciel NSZZ „Solidarność” – Ligia Urniaż-Grabowska, dowódca 1. Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki płk Zbigniew Cieślik, autor prof. Andrzej Bissenik i uczeń Szkoły Podstawowej Nr 7 im. VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej w Legionowie.