Tablica poświęcona nauczycielom tajnego nauczania

lokalizacja: Legionowo, ul. Marsz. Józefa Piłsudskiego 26 (Szlak zielony, punkt 13)

Pytania testowe

Po inwazji na Polskę w 1939 r. okupanci niemieccy zamknęli szkoły wyższe oraz polskie instytucje naukowe. Pozwolili jedynie na organizowanie szkolnictwa zawodowego i podstawowego, wykluczając naukę niektórych przedmiotów, takich jak: historia, geografia i literatura polska. W tej sytuacji, w ramach Polskiego Państwa Podziemnego powołano Tajną Organizację Nauczy-cielską i zorganizowano tajne nauczanie młodzieży na poziomie podstawowym oraz na poziomie przedwojennego gimnazjum i liceum, w działających oficjalnie szkołach powszechnych i zawodowych, a także na tajnych kompletach w domach prywatnych. W Legionowie dyrektorowi przedwojennego Gimnazjum Kupieckiego, Jerzemu Siwińskiemu, udało się zorganizować już w roku szkolnym 1940/41 tajne nauczanie na poziomie gimnazjalnym w Gminnej Szkole Handlowej, działającej oficjalnie, jako szkoła zawodowa. Od roku szkolnego 1942/43, wprowadzono przedmioty ogólnokształcące i prowadzono placówkę jako tajne gimnazjum i liceum.
Szkoła ta była jedyną szkołą średnią ogólnokształcącą nie tylko dla młodzieży z Legionowa, ale również z miejscowości okolicznych. Przyjeżdżała do niej młodzież nawet z Nowego Dworu Mazowieckiego, który znajdował się już w granicach Rzeszy Niemieckiej, mimo że nielegalne przekraczanie granicy wiązało się z dużym ryzykiem.
Przez cztery lata, aż do wybuchu Powstania Warszawskiego, Niemcy nie wiedzieli o funkcjonowaniu tajnego nauczania w Legionowie. Nawet aresztowanie i osadzenie w Oświęcimiu nauczyciela Wiesława Gruszeckiego i prefekta ks. Eugeniusza Piesiewicza nie zdekonspirowało szkoły. Po ustaniu walk powstańczych w Legionowie Niemcy aresztowali i rozstrzelali dyrektora, Jerzego Siwińskiego, który był oficerem AK i zastępcą komendanta Kadry Obywatelskiej na terenie Legionowa oraz prefekta, ks. Wacława Szelenbauma – kapelana I Rejonu „Marianowo-Brzozów” VII Obwodu „Obroża” AK.

Upamiętnienie

---