Jan Kordulski
Okres przed wojną
W latach 1930-1939 był uczniem szkoły Wojciecha Górskiego. Tam wstąpił do 25. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Stanisława Żółkiewskiego i aktywnie uczestniczył w jej działaniach, jeżdżąc na obozy i zdobywając sprawności fizyczne; przed wybuchem wojny został opiekunem zuchów.
Wojna w 1938 roku zaskoczyła go przy promocji do II klasy kicealnej, Mieszkał wtedy z siostrą i matką w tym samym domu przt Gdańskiej 2, w tym samym domu, co "Jeremi" i Ryszard Hoffman "Rysiek"
Okres wojny
Do konspiracji przystąpił w 1940 roku, przyjął pseudonim "Żbik". Był jednym ze współtwórców żoliborskiego PET-u (była to mała liczebnie organizacja młodzieży szkolnej, początkowo miała za cel samokształcenie w ramach tajnego nauczania. Od wejścia w skład Szarych Szeregów w 1940 r. podjęła działania w zakresie „małego sabotażu". Wywodzili się z niej najlepsi ludzie, kierowani m.in. do Grup Szturmowych) i wraz z całą grupą jej członków wszedł do Szarych Szeregów.
W 1942 roku stał się żołnierzem Grup Szturmowych - Hufiec „Centrum" (CR) drużyna CR-500 kryptonim „PET". 1 sierpnia 1943 roku przeszedł do kompanii „Agat" Kedywu Komendy Głównej AK. Tam dowodził plutonem gospodarczym, następnie 3. drużyną 1. plutonu. W wyniku kolejnej reorganizacji i aresztowania łączniczki w maju 1944, na bazie kompanii "Agat" utworzony został batalion „Parasol”, którego dowódcą pozostał awansowany do stopnia majora Adam Borys.
Jego akcje bojowe:
- Akcja uwolnienia więźniów przewożonych transportem kolejowym z Warszawy do KL Auschwitz na stacji kolejowej w Celestynowie. - kryptonim „Celestynów".
Przeprowadzenie akcji powierzono oddziałowi dyspozycyjnemu Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej „Motor 30”. Na dowódcę wyznaczono kpt. Mieczysława Kurkowskiego „Mietka”, a na jego zastępcę podchorążego Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”. Obserwatorem z ramienia dowództwa był kapitan Adam Borys „Pług”. Akcja miała miejsce w nocy z 19 na 20 maja 1943 r. Opanowano stację kolejową, odcięto łączność telefoniczną, gdy pociąg wjechał na peron, inny patrol opanował parowóz i sterroryzował jego obsługę. Główna grupa harcerzy z Grup Szturmowych zaatakowała gestapowców ochraniających dołączoną do pociągu więźniarkę. Efektem tych działań było uwolnienie 49 więźniów, których bezpiecznie ewakuowano. Zginęło także pilnujących ich 4 gestapowców.
Pod koniec akcji padły nieoczekiwanie strzały od strony pociągu, które śmiertelnie raniły 2 jej uczestników: por. Stanisława Kotorowicza „Krona” i por. Włodzimierza Stysło „Jana II”. Były to jedyne straty po stronie polskiej, nie licząc lekko rannego Wacława Dunin-Karwickiego ps. „Luty”, który zmarł 21 grudnia 44 w wyniku ran powstańczych w czasie Powstania Warszawskiego. "Zbik" brał bezpośredni udział w akcji.
- W listopadzie 1943 roku brał udział w przygotowaniach do odbicia z rąk Gestapo Henryka Migdalskiego „Kędziora". Akcję odwołano, kiedy okazało się, że „Kędzior" został zamordowany w alei Szucha.
- W styczniu 1944 roku wszedł, jako zastępca dowódcy i drugi wykonawca, w skład grupy wyznaczonej do likwidacji kata Warszawy, Franza Kutschery. Jednak wieczorem 28 stycznia, wracając ze spotkania, został na ulicy Kruczej postrzelony w ramię przez patrol policyjny. Zbiegł do mieszkania swojej ciotki Janiny Mrozowskiej przy ulicy Chłodnej 34, dokąd sprowadzono zaufanego lekarza. Karetką pogotowia przewieziono go do szpitala Dzieciątka Jezus. Operacja i zabieg złożenia ręki, wykonane przez dr. Wagnera, nie zakończyły się szczęśliwie, gdyż wkrótce wdała się zgorzel i ręka musiała być amputowana. Amputacja ręki odbyła się tego samego dnia, co udany zamach na Kutscherę - 1 lutego 1944 roku, ale Jan Kordulski nie mógł w niej uczestniczyć.
Po kilku tygodniach rekonwalescencji, mimo że był inwalidą, wrócił do oddziału. W lipcu 1944 roku otrzymał przydział w Kedywie KG AK Zgrupowanie „Radosław" - batalion „Parasol" 1. kompania - kwatermistrzostwo - główny intendent.
Był kapralem podchorążym, we wrześniu 1944 roku awansował do stopnia: plutonowy podchorąży.
W Powstaniu Warszawskim przeszedł szlak bojowy: Wola Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków.
We wrześniu 1944 roku został ranny na ulicy Okrąg 2. Z Warszawy wyszedł z ludnością cywilną.
Jego siostra Elżbieta Kordulska-Górecka-Dybowska ps. "Maryś" dołączyła do 1 kompanii 15 sierpnia na Staryn Mieście.
Okres po wojnie
Ukończył studia ekonomiczne, uzyskując tytuł magistra.
Zmarł 16 sierpnia 1988 roku.
Zdjęcia
Grób Jana Kordulskiego na Cmentarzu Katolickim w Sopocie,
lokalizacja D2 - 14 - 7
Pomnik nagrobny sfinansowało miasto Sopot według wzoru, jaki został ustalony dla żołnierzy AK pochowanych na AK-owskiej kwaterze na cmentarzu Komunalnym
Poprzednia postać grobu
Warta wystawiona przez harcerzy przy grobie Jana Kordulskiego 1 lutego 2017 - w rocznicę akcji na Kutscherę
Nauczyciel Waldemar Stopczyński z uczniami Gdańskiego Gimnazjum Astronomicznego przy grobie Jana Kordulskiego
Piśmiennictwo
- In memoriam żołnierzy Armii Krajowej, Gdańsk - Sopot 2018
- Piotr Stachiewicz "PARASOL" Instytut Wydawniczy PAX 1984
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Akcja_w_Celestynowie
• Turystyczny Przewodnik Edukacyjny "Armia Krajowa w Sopocie"
Wojna w 1938 roku zaskoczyła go przy promocji do II klasy kicealnej, Mieszkał wtedy z siostrą i matką w tym samym domu przt Gdańskiej 2, w tym samym domu, co "Jeremi" i Ryszard Hoffman "Rysiek"
W 1942 roku stał się żołnierzem Grup Szturmowych - Hufiec „Centrum" (CR) drużyna CR-500 kryptonim „PET". 1 sierpnia 1943 roku przeszedł do kompanii „Agat" Kedywu Komendy Głównej AK. Tam dowodził plutonem gospodarczym, następnie 3. drużyną 1. plutonu. W wyniku kolejnej reorganizacji i aresztowania łączniczki w maju 1944, na bazie kompanii "Agat" utworzony został batalion „Parasol”, którego dowódcą pozostał awansowany do stopnia majora Adam Borys.
Jego akcje bojowe:
- Akcja uwolnienia więźniów przewożonych transportem kolejowym z Warszawy do KL Auschwitz na stacji kolejowej w Celestynowie. - kryptonim „Celestynów". Przeprowadzenie akcji powierzono oddziałowi dyspozycyjnemu Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej „Motor 30”. Na dowódcę wyznaczono kpt. Mieczysława Kurkowskiego „Mietka”, a na jego zastępcę podchorążego Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”. Obserwatorem z ramienia dowództwa był kapitan Adam Borys „Pług”. Akcja miała miejsce w nocy z 19 na 20 maja 1943 r. Opanowano stację kolejową, odcięto łączność telefoniczną, gdy pociąg wjechał na peron, inny patrol opanował parowóz i sterroryzował jego obsługę. Główna grupa harcerzy z Grup Szturmowych zaatakowała gestapowców ochraniających dołączoną do pociągu więźniarkę. Efektem tych działań było uwolnienie 49 więźniów, których bezpiecznie ewakuowano. Zginęło także pilnujących ich 4 gestapowców. Pod koniec akcji padły nieoczekiwanie strzały od strony pociągu, które śmiertelnie raniły 2 jej uczestników: por. Stanisława Kotorowicza „Krona” i por. Włodzimierza Stysło „Jana II”. Były to jedyne straty po stronie polskiej, nie licząc lekko rannego Wacława Dunin-Karwickiego ps. „Luty”, który zmarł 21 grudnia 44 w wyniku ran powstańczych w czasie Powstania Warszawskiego. "Zbik" brał bezpośredni udział w akcji.
- W listopadzie 1943 roku brał udział w przygotowaniach do odbicia z rąk Gestapo Henryka Migdalskiego „Kędziora". Akcję odwołano, kiedy okazało się, że „Kędzior" został zamordowany w alei Szucha.
- W styczniu 1944 roku wszedł, jako zastępca dowódcy i drugi wykonawca, w skład grupy wyznaczonej do likwidacji kata Warszawy, Franza Kutschery. Jednak wieczorem 28 stycznia, wracając ze spotkania, został na ulicy Kruczej postrzelony w ramię przez patrol policyjny. Zbiegł do mieszkania swojej ciotki Janiny Mrozowskiej przy ulicy Chłodnej 34, dokąd sprowadzono zaufanego lekarza. Karetką pogotowia przewieziono go do szpitala Dzieciątka Jezus. Operacja i zabieg złożenia ręki, wykonane przez dr. Wagnera, nie zakończyły się szczęśliwie, gdyż wkrótce wdała się zgorzel i ręka musiała być amputowana. Amputacja ręki odbyła się tego samego dnia, co udany zamach na Kutscherę - 1 lutego 1944 roku, ale Jan Kordulski nie mógł w niej uczestniczyć.
Był kapralem podchorążym, we wrześniu 1944 roku awansował do stopnia: plutonowy podchorąży.
W Powstaniu Warszawskim przeszedł szlak bojowy: Wola Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków.
We wrześniu 1944 roku został ranny na ulicy Okrąg 2. Z Warszawy wyszedł z ludnością cywilną.
Jego siostra Elżbieta Kordulska-Górecka-Dybowska ps. "Maryś" dołączyła do 1 kompanii 15 sierpnia na Staryn Mieście.
Zmarł 16 sierpnia 1988 roku.
Grób Jana Kordulskiego na Cmentarzu Katolickim w Sopocie,
lokalizacja D2 - 14 - 7
Pomnik nagrobny sfinansowało miasto Sopot według wzoru, jaki został ustalony dla żołnierzy AK pochowanych na AK-owskiej kwaterze na cmentarzu Komunalnym
Poprzednia postać grobu
Warta wystawiona przez harcerzy przy grobie Jana Kordulskiego 1 lutego 2017 - w rocznicę akcji na Kutscherę
Nauczyciel Waldemar Stopczyński z uczniami Gdańskiego Gimnazjum Astronomicznego przy grobie Jana Kordulskiego
- In memoriam żołnierzy Armii Krajowej, Gdańsk - Sopot 2018
- Piotr Stachiewicz "PARASOL" Instytut Wydawniczy PAX 1984
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Akcja_w_Celestynowie