Leon Torliński
Leon Augustyn Torliński ps. „Kret”, „Rybak”, nazwisko okupacyjne Kazimierz Orłowicz urodził się 4 XI 1913 r. w Wielkiej Wsi (obecnie Władysławowo), jako syn Leona rolnika i Małgorzaty z Pięczków.. Ojciec w okresie pierwszej Wojny Światowej był członkiem "Straży Ludowej" b. Zaboru Pruskiego oraz kurierem miedzy Poznaniem a Gdańskiem.
W latach 1926 - 1933 uczył się w gimnazjum w Wejherowie. Pod koniec nauki jako odpowiedź na narastającą agresję niemiecką zainicjował, zorganizował i był pierwszym prezesem Regionalnego Koła Kaszubskiego uczniów w/w Gimnazjum. Zorganizował
i wygłosił referaty na akademiach ku czci Antoniego Abrahama - działacza Kaszubskiego, prześladowanego przez wilhelmowskie Niemcy. Zebrał materiał i zorganizował akademię ku czci Floriana Ceynowy ze Sławoszyna - lekarza piszącego po kaszubsku, organizatora ruchu niepodległościowego na Pomorzu, skazanego na karę śmierci przez sąd pruski.
Po maturze do 1934 roku studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Następnie był słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył 15 września 1936 roku. W stopniu ppor. został przydzielony do 85.Pułku Strzelców Wileńskich w Nowej Wilejce koło Wilna.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził kompanią ckm w 206 pp 35. Dywizji Piechoty Rezerwowej. Podczas odwrotu rozpoczętego 4 września 1939 roku kompania ruszyła transportem kolejowym w kierunku zachodnim na Lidę-Mosty, została wyładowana 5-go rano, na dworcu w Białymstoku. Po przemarszu ok. 30 km. została ponownie załadowana na pociąg na stacji Strable. Trasa wiodła przez Włodzimierz Wołyński, Sokal, Dublany. Po drodze transport był co najmniej dwa razy dziennie bombardowany. Najtragiczniejszy nastąpił w Sokalu. Samoloty strzelały z niskiego pułapu (ok. 50 - 70 m.) i zrzucały bomby na transport.
Żołnierze łącznie z obsługą karabinów maszynowych uciekli z transportu. Przy karabinach został na lorze został tylko kapral karabinowy i ppor. Torbiński - dowódca kompanii. Prowadzony przez nich ostrzał zmusił samoloty do zaprzestania ataku (m.in. za takie bohaterstwo ppor. Torbiński został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtutii Militari).
Po upadku Lwowa dostał się do niewoli. Zbiegł z transportu jeńców w Przemyślu i dotarł na Wybrzeże, gdzie, w rejonie obecnego Władysławowa i Rumi, włączył się w organizowanie Batalionu Morskiego.
Zmuszony do opuszczenia rodzinnego domu z powodu zajęcia gospodarstwa przez Niemców, podjął pracę jako elektromonter w stoczni gdyńskiej. Meldunki m. in. o remontowanych łodziach podwodnych i przystosowywanych do przewozu żołnierzy kutrach rybackich, przesyłał przez swego mieszkającego w Warszawie brata dr. Józefa Torlińskiego, do mec. Stanisława Roweckiego, brata gen. Stefana Roweckiego.
Zagrożony na Wybrzeżu aresztowaniem, wyjechał do Warszawy, gdzie w 1941 r. kierował grupą „Małej Dywersji” jako Kazimierz Orłowicz. Po wsypie w wyniku nieudanej próby spalenia dworca i stwierdzeniu przez gestapo, że Kazimierz Orłowicz i Leon Torliński to ta sama, poszukiwana osoba, opuścił Warszawę i udał się do Puław. Tu przejął Go wywiad Okręgu Radom - Kielce i po przeszkoleniu, od maja 1942 r. początkowo kierował wywiadem Obwodu AK Sandomierz, a od 1943 r. wywiadem Inspektoratu Sandomierz - Opatów.
Od lipca do października 1944 roku w ramach akcji ,Burza” pełnił funkcję oficera operacyjnego 2. Dywizji Piechoty Legionów AK. Do 17 stycznia 1945 roku Inspektor Wywiadu w Kielcach,
Wyjechał z Kielc na Śląsk w styczniu 1945 r. po wkroczeniu wojsk radzieckich. Tu przystąpił do organizowania struktur „ W" i N”. Współdziałał także w grupie zabezpieczającej w hutach maszyny przed grabieżą Rosjan. Od lipca 1945 roku pracował jako urzędnik w Chorzowskim Zjednoczeniu Węgłowym.
Przekonany o grożącym aresztowaniu, razem z pchor. Zbigniewem Kabatą ps. „Bobo” opuścił Polskę, w lipcu 1945 r., udając się przez Czechosłowację na Zachód. Od grudnia 1945 roku do 1 maja 1947 roku był żołnierzem 2. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech, a następnie do 1 sierpnia 1947 roku dowódcą kompanii w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia..
Po demobilizacji przebywał w Anglii, gdzie pracował jako technik dentystyczny, będąc jednocześnie instruktorem taktyki walki piechoty w paramilitarnej organizacji pn. „Pogoń”.
Do kraju wrócił 17 września 1957 roku, zamieszkał w Sopocie i pracował jako protetyk w Okręgowej Przychodni Lekarskiej PKP. 1 stycznia 1974 roku przeszedł na emeryturę.
W 1989 r. włączył się do organizowania Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w którym pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji. Z woli wszystkich związanych z Okręgiem AK-owców ustanowiony został Honorowym Prezesem Okręgu Pomorskiego SZZAK.
Był także inicjatorem Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Sandomierzu oraz Okręgu w Tarnobrzegu.
Inspirował byłych żołnierzy AK do upamiętniania historii, a w 1985 r. doprowadził do ufundowania sztandaru 2 Pułku Legionów AK przez społeczeństwo Sandomierza, był Honorowym Obywatelem tego miasta.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych - dwa razy
- Medal Zwycięstwa i Wolności
- Odznaka Grunwaldzka
- Starszy brat Władysław był lekarzem, został zmobilizowany w Łodzi w szpitalu wojennym. Aresztowany wraz z ojcem w lutym 1942 r . Został uwięziony w Oświęcimiu, przeżył wojnę, ale opłacił to znacznym inwalidztwem.
- Młodszy o rok brat ppor. Bolesław Torliński, był zmobilizowany i jako dowódca kompanii piechoty zginął 17 września 1939 roku w obronie Kępy Oksywskiej pod Dębogorzem.
- Żonaty z Wiktorią z Junosza-Jankowskich - żołnierzem AK, są rodzicami syna Kazimierza.
?
Honorowi Obywatele Sandomierza od lewej Leon Torliński i Zbigniew Kabata
- Sopot 1992 r.
http://pamiec.sandomierz.pl/index.php?id=175
List Zbigniewa Kabaty z okazji 80 urodzin Leona Tołwińskiego
http://pamiec.sandomierz.pl/index.php?id=175
Gazeta Pomorska 17 maja 2007 roku
Grób Leona Torlińskiego na cmentarzu komunalnym w Sopocie
lokalizacja AK - 1 - 63
- http://kpbc.umk.pl/Content/95019/Torlinski_Leon_Augustyn_141_750_Pom.pdf, przede wszystkim str. 134 - 136
- http://pamiec.sandomierz.pl/index.php?id=175
- http://jedrusie.org/index.php/publikacje/63-bylas-radoscia-i-duma
• Turystyczny Przewodnik Edukacyjny "Armia Krajowa w Sopocie"