Jan Rafał Felczak
Urodził się 24 października 1923 r. w Kuczborku. Pochodził z patriotycznej rodziny Zygmunta i Antoniny z domu Kawieckiej.
Po wybuchu wojny rodzina Felczaków przemieściła się do Warszawy i całe oblężenie stolicy spędziła w piwnicy przy ul. Gen. Zajączka na Żoliborzu, gdzie mieszkała ich ciocia.
W niedługim czasie rodzina powróciła do Sochaczewa. Dorośli zmuszeni byli do pracy przymusowej, a Jan Felczak został zatrudniony w fabryce przędzy i tkanin sztucznych w Chodakowie, gdzie przepracował dwa lata jako pracownik fizyczny.
1 marca 1942 r. został przyjęty na sanitariusza w szpitalu powiatowym im. Sebastiana Petrycego w Sochaczewie, gdzie spędził prawie trzy lata do 17 stycznia 1945 r.
Była to trudna, lecz ciekawa praca, która skrystalizowała wybór na lekarza medycyny. Początkowo przez krótki okres czasu był sanitariuszem na oddziale wewnętrznym, następnie na bloku operacyjnym. Mieszkał i żywił się w szpitalu, ze względu na wymóg dyspozycyjności przez całą dobę. Przeżył tam prawdziwą szkołę życia. Ze względu na pracowitość z zamiłowaniem otrzymał „dyplom lekarza” od sióstr szarytek, jako miły prezent w jedno Boże Narodzenie.
Szpital składał się z bloku operacyjnego oddziału wewnętrznego dla kobiet i mężczyzn, porodówki, oddziału zakaźnego, a także laboratorium i gabinetu rentgenowskiego.
W 1941 r. dowództwo Armii Krajowej utworzyło w Sochaczewie tajną wojskową placówkę medyczną na potrzeby partyzantki okręgu Warszawa-Zachód w Puszczy Kampinoskiej oraz w okolicznych miejscowości.
Większość pracowników była tajnymi żołnierzami Armii Krajowej. Także cała rodzina Jana Felczaka wstąpiła do AK. Został zaprzysiężony uroczyście w czerwcu 1942 r. Szkolenia odbywały się w mieszkaniach prywatnych. Konieczne było opanowanie używania broni krótkiej – rozbieranie, ładowanie, a także poznanie różnego rodzaju granatów i pistoletów maszynowych.
W drugiej połowie 1944 r. uzyskał zgodę dyrektora szpitala na wymarsz do Puszczy Kampinoskiej, gdzie rozlokowany był duży i dobrze uzbrojony oddział partyzancki pod dowództwem por. Doliny, który przybył z Puszczy Nalibockiej, aby dołączyć do Powstania Warszawskiego.
Po walkach z zaciskającym się kordonem wroga, jego oddział został zdemobilizowany, Felczk zgłosił do szpitala w Sochaczewie, pracował tam do 1945 r. Do szpitala wciąż napływali ranni partyzanci oraz inni żołnierze Armii Krajowej.
Jan Felczak wyjechał do Sopotu na zaproszenie brata Jurka, który był delegowany do Gdańska, jako inżynier geodeta do zorganizowania geodezji na Pomorzu.
W Sopocie szybko zapisał się do gimnazjum, aby ukończyć wykształcenie średnie i starać się o przyjęcie do Akademii Medycznej w Gdańsku. Po uzyskaniu matury i egzaminach został przyjęty na uczelnię.
Przez cały okres studiów pracował w gdańskiej Akademii Medycznej – najpierw jako laborant rentgenowski w zakładzie radiologii, a później na oddziale chirurgii dziecięcej, której szefem był doc. Maciejewski.
W 1949 r. ożenił się z Danutą Cieszyńską.
W 1951 roku aresztowano jego brata Jerzego i osadzono w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie, a siostrę żony – Janinę uwięziono w Gdańsku, gdzie siedziała osiem miesięcy bez wyroku, rzekomo za szpiegostwo. Przyczyną osadzenia była posada sekretarki w konsulacie szwajcarskim.
Jerzy spędził w więzieniu rok i osiem miesięcy, również bez wyroku, oskarżony o sabotaż. Żona nieustannie przesłuchiwana była przez UB w Sopocie.
Po uzyskaniu dyplomu został wcielony razem z 300 młodymi lekarzami do służby wojskowej w Łodzi na XXIII Kurs Przygotowania Oficerskiego.
Po przysiędze i mianowaniu na podporuczników przyjechała komisja z kadr MON na rozmowy i kierowanie do jednostek. Felczak dostał przydział do Orzysza.
Przez dwa lata był jedynym lekarzem w pułku liczącym dwa tysiące żołnierzy, łącznie ze szkołą podoficerską - po tym okresie przybył kolejny lekarz.
W 1956 r. po odwilży telefonicznie dostał wiadomość o możliwości przenosin do Marynarki Wojennej. Uzyskał specjalizację radiologiczną w Zakładzie Radiologii Akademii Medycznej w Gdańsku i następnie przydział na stanowisko radiologa w przychodni specjalistycznej w Gdyni-Oksywie. Był również dodatkowo lekarzem okrętu O.K. Kablowiec.
W 1962 r. otrzymał drugi stopień specjalizacji. Następnie został przeniesiony do 7. szpitala Marynarki Wojennej w Oliwie. Pracował tam jako asystent, starszy asystent i w końcu jako kierownik pracowni radiologicznej przez sześć lat.
Nadal współpracował z Zakładem Radiologii Akademii Medycznej, gdzie nauczył się badań naczyniowych i limfografii. Jako kierownik zakładu zamówił nowoczesną aparaturę do badań naczyniowych i limfografii, modernizując całą pracownię. Badania naczyniowe dotyczyły przede wszystkim narządów jamy brzusznej i głowy, a nowoczesna aparatura ze strzykawką automatyczną pozwalała na lepszą dokumentację. Miał bardzo dobry zespół, który zadowolony był z nowych badań, tak jak i podlegli mu lekarze. Przygotowanie do uruchomienia tej aparatury zawdzięczał Stoczni Gdańskiej, która wykonała bezinteresownie i bezpłatnie adaptację pomieszczeń. M.in. dzięki prowadzonym badaniom w tym okresie czasu 7 Szpital Marynarki Wojennej był bardzo ceniony na Wybrzeżu.
W latach 1956 – 1982 pracował dodatkowo jako kierownik Zakładu Radiologii w Przemysłowym Zespole Opieki Zdrowotnej ze szpitalem przy Stoczni Gdańskiej, zatrudniony był w sopockiej Spółdzielni Lekarskiej oraz jeździ na cosobotnie konsultacje do Koszalina i Białogardu. Pracował ciężko, aby wyżywić osiem osób.
Intensywną pracę naukową rozpoczął po przeniesieniu do 7 Szpitala Marynarki Wojennej w Oliwie. Uzyskał stopień doktora nauk medycznych 9 listopada 1965 r., a 16 stycznia 1973 r. stopień doktora habilitowanego nauk medycznych.
Był autorem lub współautorem 54 publikacji naukowych oraz części skryptu: "Medycyna i Higiena Tropikalna.
Podczas pracy w Szpitalu Marynarki Wojennej wygłosił siedem referatów za granicą (Berlin ’67, Rzym ’68, Londyn ’70, Madryt ’71, Wenecja ’74, Triest ’74, Rio de Janeiro ’77), a ostatni, ósmy (wygłoszony po kontrakcie w Algierii), w Paryżu w 1989 r. przy zastosowaniu wideoteki.
25 kwietnia 1981 r. został zwolniony z wojskowej służby zawodowej i przeszedł na emeryturę wojskową w randze komandora.
W 1982 r. uzyskał zgodę na trzyletni pobyt w Algierii na stanowisku radiologa. Tradycyjnie wyjechał wraz z żoną. Algierskie ministerstwo zdrowia mianowało go kierownikiem zakładu radiologii nowopowstającego szpitala u podnóża Sahary w Ksar El Boukhari.
Po powrocie do Polski w 1987 r. został zatrudniony w Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, a Ministerstwo Zdrowia mianowało go członkiem rady naukowej i docentem.
31 stycznia 1994 r. po ukończeniu 70-go roku życia przestał pracować w Instytucie.
Był inicjatorem upamiętnienia teścia Władysława Cieszyńskiego tablicą na budynku w Sopocie, w którym on mieszkał.
W ramach działalności kombatanckiej pasował kordzikiem kilkudziesięciu uczniów dzieci I klasy szkoły podstawowej im. Armii Krajowej w Sopocie. Zawsze miało to miejsce 28 września, w rocznicę powstania Niepodległego Państwa Podziemnego.
Jan Felczak zmarł 22 listopada 2016 rokuw Sopocie. Został pochowany na Cmentarzu Katolickim w Sopocie z wojskową asystą honorową.
- Złoty Krzyż Zasługi 1992,
- Krzyż Armii Krajowej 1995,
- Promemoria 2008,
- Medal Zwycięstwa Polskich Kombatantów 2009,
- Krzyż Kombatancki Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Federacji Światowej 2012.
Miał trzy siostry oraz sześciu braci, z których:
- Jerzy - najstarszy z rodzeństwa, podczas okupacji był żołnierzem AK, dr inż. geodeta.
- Bolesław - przed wojną ukończył szkołę kadetów i podchorążówkę, następnie mianowany na podporucznika. Zginął w 1939 r. w walce z Niemcami
- Kazimierz - ukończył również szkołę kadetów i podchorążówkę. Ciężko ranny przed promocją na stopień podporucznika, podczas walk nad Bzurą. W czasie okupacji wykładowca tajnego nauczania, oficer AK
- Witold - był żołnierzem Armii Krajowej
- Ignacy ps. Wicek" - chrześniak prezydenta Mościckiego, w Armii Krajowej był łącznikiem pomiędzy swoim dowódcą por. "Irysem", a kpt, Wilhelmem Kosińskim, ps. „Mścisław”. Z powodu przynależności do Szarych Szeregów i Armii Krajowej, dopiero po upływie dwudziestu lat od ukończenia Szkoły Morskiej w Gdyni otrzymał dyplom inżyniera mechaniki pierwszej klasy. W latach 60. razem z żoną Aliną zamieszkał w Brazylii. Ignacy jest szefem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Rio de Janeiro. Jego żona brała udział w Powstaniu Warszawskim, gdzie została ciężko ranna. W Brazylii była prezesem towarzystwa dobroczynnego „Polonia” w Rio.
Jan Felczak w 1949 r. ożenił się z Danutą Cieszyńską, córką redaktora Władysława Cieszyńskiego, rozstrzelanego w Piaśnicy 17 listopada 1939 r. za działalność polityczną i polonijną. Miał z nią trzy córki: Sylwę, Iwonę, Danutę i syna Olgierda.
Drukarnia Cyfrowa "InfoDruk", Gdynia 2014 r.
Komandor Jan Felczak
Zdjęcie na burcie liniowca z flagą brayzylijską zbudowanego prazez Stocznię Gdanska dla Netumar Line, gdzie Ignacy Felczak byl dyrektorem technicznym.
Stoją od lewej bracia Ignacego Felczaka: Kazimierz, Stanislaw, Jerzy i Jan oraz Henryk Plety - mąż Jozefy siostry Ignacego - lącznik AK
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej, poświęconej zamordowanemu w lasach Piaśnickich redaktorowi Władysławowi Cieszyńskiemu - kamienica ul. Sobieskiego 6a,
1 listopada 2001 r.
Tablicę odsłoniły córki zamordowanego redaktora i prezydent miasta
Tablica pamiątkowa - opisana powyżej
Medycyna i Higiena Tropikalna Praca zbiorowa pod redakcją dr n. med. Andrzeja Kotłowskiego, Wydawnictwa Akademii Medycznej w Gdańsku, 2006
- Jan Felczak jest jej współautorem
Następne trzy zdjęcia dotyczą pogrzebu Jana Felczaka i pochodzą z książki: In memoriam żołnierzy Armii Krajowej.
Grób Jana Rafała Felczaka na Cmentarzu Katolickim w Sopocie, l
okalizacja D4 - 9 - 6
http://sopotparafialny.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=17392&inni=0
- http://sopocianie.muzeumsopotu.pl/relacja/jan-rafa%C5%82-felczak-relacja
- http://naszemiasto.pl/artykul/wladyslaw-cieszynski-redaktor-z-lilijka-w-zyciorysie,4495554,art,t,id,tm.html
- https://historia.trojmiasto.pl/Jak-Armia-Czerwona-w-Sopocie-stacjonowala-n86453.html
- https://polonia24.tvp.pl/41949649/27032019-brazylijska-lekcja-historii-od-polskiego-weterana
• Turystyczny Przewodnik Edukacyjny "Armia Krajowa w Sopocie"