Marian Bronisław Golarz-Teleszyński
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Teleszy%C5%84ski
Okres przed wojną
Urodził się jako Marian Golarz. Jego rodzicami byli Stanisław i Maria z domu Kajzer. Ojciec był pracownikiem parowozowni. Dzieciństwo i lata szkolne spędził w Zagórzu. W 1935 r. ukończył Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku.
Po zdaniu matury zgłosił się ochotniczo do rocznej służby w Szkole Podchorążych Rezerwy 22 Dywizjonu Piechoty Górskiej przy 5 Pułku Strzelców Podhalańskich.
W 1936 r. rozpoczął studia lekarskie na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po ukończeniu III roku studiów w 1939 r. został nominowany na ppor. rezerwy w Korpusie Oficerów Sanitarnych.
Latem tego roku odbył dwumiesięczną praktykę w Szpitalu Sejmikowym w Równem.
Okres wojny
Zmobilizowany w kampanii wrześniowej służył jako lekarz w III Dywizjonie 24 Pułku Artylerii Lekkiej, początkowo w Armii Karpaty, potem w Armii Małopolska na trasie Pilzno pod Tarnowem i Hłasko pod Lwowem. Po agresji ZSRR na Polskę 2 listopada 1939 r. aresztowany przez NKWD na Kresach Wschodnich. Osadzony w więzieniu w Dniepropietrowsku, a latem 1940 r. wywieziony do łagrów w okolicach Kujbyszewa, po czym wiosną 1941 r. do Workuty.
W wyniku podpisanego w lipcu 1941 r. układu Sikorski--Majski 16 września tego roku zwolniony. Wędrując przygodnym transportem kolejowym z Workuty, dotarł do Farab nad Amudarią, a stamtąd barkami do Republiki Karakałpackiej. Zgłosił się do powstającej na terenie Związku Sowieckiego Armii Andersa i otrzymał przydział do 7 Dywizji Piechoty w Kermine i uzyskał przydział zastępcy dowódcy Batalionu Sanitarnego i jednocześnie dowódcy 1. kompanii tego batalionu. W sierpniu 1942 r. wraz z Armią Polską ewakuował się z ZSRR i statkiem przez Morze Kaspijskie przypłynął do Pahlawi w Iranie. Wiosną przybył do Khanakim w Iraku. Latem tegoż roku poprzez Czarną Pustynię dotarł do Palestyny. Tutaj otrzymał awans na stopień porucznika.
We wrześniu 1943 r. rząd RP na uchodźstwie ogłosił nabór do elitarnej jednostki komandosów tzw. cichociemnych. Golarz zadeklarował swój akces do nowej formacji i wraz z grupą ochotników przybył do Aleksandrii w Egipcie. Stamtąd drogą lądową poprzez Tripolitanię dotarł do Algierii. Z Oranu na pokładzie okrętu Ville de France przypłynął do Tarentu we Włoszech, by wreszcie zawitać w okolice Ostuni, gdzie organizowano kursy spadochronowo-dywersyjne dla cichociemnych. 14 lutego 1944 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. Powołany też został na adiutanta generała Leopolda Okulickiego. Używał pseudonimu "Góral 2" (cyfra dwa wskazywała na pochodzenie cichociemnego z obszaru włoskiego).
W nocy z 21 na 22 maja 1944 r. w ramach operacji „Weller 29" został zrzucony z samolotu Halifax JP-222 „E” na placówkę odbiorczą „Kos”, w okolicach miejscowości Wierzbno, 24 km od Krakowa. Razem z nim skoczyli:
- Krzysztof Grodzicki ps. Jabłoń
- Władysław Marecki ps. Żabik 2
- Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek
- Zbigniew Waruszyński ps. Dewajtis 2
- Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2.
Lądowanie Cichociemnych i gen. bryg. Leopolda Okulickiego zostało upamiętnione pomnikiem wystawionym w miejscowości Wierzbno, gmina Koniusza, powiat proszowicki, województwo małopolskie. Marian Golarz jest wymieniony na pomniku na drugim miejscu.
Następnie dostał rozkaz by dołączyć do powstającej 30 Poleskiej Dywizji Piechoty AK. Tam objął funkcję szefa służby medycznej w obwodzie brzeskim.
Latem 1944 roku walczył z Niemcami w rejonie rzeki Nurzec. Będąc wysłany z meldunkami do walczącej Warszawy, dotarł do okolic Otwocka.
Po upadku Powstania Warszawskiego i rozformowaniu oddziału zamieszkał w Śródborowie. 10 grudnia 1944 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu.
Inna wersja l2]
W sierpniu 1944 r. w ramach akcji „Burza" Poleska Dywizja Piechoty na rozkaz swojego dowódcy Henryka Krajewskiego rozpoczęła marsz na odsiecz walczącej Warszawie, lecz dotarcie do stolicy nie powiodło się. 19 sierpnia w okolicy Dębe Wielkie Sowieci rozbroili i aresztowali akowców. Golarz trafił do etapowego obozu w Brześciu nad Bugiem. 10 października 1944 r. znalazł się w więzieniu na Rakowieckiej. Był tam przesłuchiwany oraz torturowany m.in. przez pułkownika Józefa Światło.
Okres po wojnie
Po dwóch latach pobytu w więzieniu rodzina przekupiła straże i w marcu 1946 r. potajemnie opuścił więzienie.
By zmylić UB, zmienił rodowe nazwisko na Teleszyński. Następnie kontynuował studia medyczne od IV roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, po czym przeniósł się do Akademii Medycznej w Gdańsku i tam ukończył medycynę w 1948 r.
Przed uzyskaniem dyplomu podjął pracę w Oddziale Chirurgii i Ortopedii Dziecięcej AMG. W roku akademickim 1953/54 mianowano go adiunktem nowo utworzonej Kliniki Ortopedycznej AMG, kierowanej przez prof. Zygmunta Ambrosa. Dwukrotnie pełnił obowiązki kierownika Kliniki.
Stopień doktora medycyny uzyskał w 1961 r. na podstawie pracy Metoda pomiaru i korekcji przodoskręcenia szyjki kości udowej we wrodzonym zwichnięciu biodra. W tymże roku objął stanowisko ordynatora nowo utworzonego Oddziału Ortopedyczno-Urazowego Szpitala Miejskiego w Gdyni, które piastował do czasu przejścia na emeryturę w 1981 r.
Podczas krwawych wydarzeń w grudniu 1970 jego doświadczenie frontowe i powstańcze było nieocenione przy udzielaniu pomocy rannym. Razem z mającym podobną przeszłość dr. Bolesławem Hryniewieckim (m.in. był lekarzem w szpitalu w Piasecznie, działałającym od 6 sierpnia 1944 do lutego 1945 roku). potrafili uspokoić i porozstawiać personel: ty selekcja, ty na operacyjną, inny na izbę przyjęć.
Podczas ratowania rannych powiedział do kolegi: Słuchaj, oni, bolszewicy, mają taką metodę, że niby pod płaszczykiem jakiejś pomocy ty go zapiszesz, by on później dostał jakieś odszkodowanie, a to wszystko będzie po to, żeby go zgładzić w kącie jakimś.
W 1974 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy Wybrane problemy leczenia wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego w świetle własnych badań klinicznych.
Opublikował ponad 30 prac, w tym cztery rozdziały w pierwszym po wojnie podręczniku Zarys ortopedii ogólnej pod redakcją Z. Ambrosa.
Od 1952 r. należał do Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego (w latach 1967-1974 - wiceprezes Oddziału Gdańskiego), po czym został wybrany przewodniczącym sądu koleżeńskiego.
Zmarł 26 sierpnia 1985 r. w Gdyni. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
12 września 2010 r. na ogrodzeniu kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu (gdzie w 1916 r. został ochrzczony Marian Golarz) odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamiątkowej dedykowanej Marianowi Golarzowi Teleszyńskiemu.
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych
- Medal Wojska
- Krzyż Armii Krajowej
- Złoty Krzyż Zasługi - za pracę zawodową
Zdjęcia
Patent oficerski Mariana Teleszyńskiego, przyznany 22 września 1938 roku
http://leopoldokulickilegungenkomendant.blogspot.com/2012/09/blog-post.html
Studenci którzy jako pierwsi uzyskali absolutorium w Akademii Medycznej w Gdańsku, wraz z wykładowcami,
Marian Teleszyński - w ostatnim rzędzie czwarty od prawej
https://gazeta.gumed.edu.pl/attachment/attachment/6916/Gaz2009_11.pdf
Marian Teleszyński jako kierownik Kliniki Ortopedii Akademii Medycznej w Gdańsku
https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/56357/42385
http://ptoitr.pl/almanach-ortopedow-polskich/o/teleszynski-marian
https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/102537
Grób Mariana Golarza-Teleszyńskiego,
Cmentarz Komunalny w Sopocie A3/6/16
Piśmiennictwo
- In memoriam żołnierzy Armii Krajowej, Gdańsk - Sopot 2018
- https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/50902/37668
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Teleszy%C5%84ski
- http://elitadywersji.org/marian-golarz-teleszynski-cichociemny/
- http://piotrowscy-ze-strachociny.pl/sanoczanie/persons/groch.html
- http://old.amg.gda.pl/uczelnia/gazeta/archiwum/gaz_08-09_2000-01.html#13
- http://www.niedziela.pl/wydruk/93538?ra=nd
- http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35612,19363408,lekarze-grudnia-70-rocznica-masakry-robotnikow-na-wybrzezu.html
- http://gdansk.naszemiasto.pl/artykul/pierwszy-pokaz-dokumentu-o-grudniu-70,118747,art,t,id,tm.html
- http://www.szpitale1944.pl/i/827,szpitale-polowe-rejonu-gatyn-piaseczno
Upamiętnienie
- Tablica pamiątkowa w Zagórzu
Poniższy test i zdjęcia pochodzą z: http://www.parafia-zagorz.pl/akt201012.html
12 września 2010 roku, po sumie, na ogrodzeniu kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu (gdzie w 1916 został ochrzczony Marian Golarz), odbyło się uroczyste poświęcenie i odsłonięcie tablicy upamiętniającej kpt. dr hab. Mariana Golarza Teleszyńskiego.
Z inicjatywą taką wystąpiła rodzina, chcąc utrwalić w pamięci mieszkańców Zagórza tę postać.
Uroczystościom w Zagórzu, na które przybyła rodzina kpt. Teleszyńskiego, przewodniczył ks. Dziekan Eugeniusz Dryniak.
- Pomnik upamiętniający lądowanie Cichociemnych i gen. bryg. Leopolda Okulickiego
Wierzbno, gmina Koniusza, powiat proszowicki, województwo małopolskie
http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/malopolskie/627-wierzbno-pomnik-upamietniajacy-ladowanie-cichociemnych-i-gen-bryg-leopolda-okulickiego
Napis na pomniku:
TUTAJ NOCĄ Z 21 NA 22 MAJA 1944 ROKU
ZE ZRZUTU NA PLACÓWKĘ „KOS” W WIERZBNIE
LĄDOWAŁA EKIPA CICHOCIEMNYCH „WELLER-2”
GEN. BRYG. LEOPOLD OKULICKI „KOBRA 2”
POR. MARIAN GOLARZ „GÓRAL-2”
RTM. KRZYSZTOF GRODZICKI „JABŁOŃ-2”
PPOR. WŁADYSŁAW MARECKI „ŻABIK-2”
PPOR. ZBIGNIEW WARUSZYŃSKI „DEWAJTIS-2”
KPT. TOMASZ WIERZEJSKI „ZGODA-2”
BY WALCZYĆ O WYZWOLENIE OJCZYZNY
1993 RODACY
• Turystyczny Przewodnik Edukacyjny "Armia Krajowa w Sopocie"
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Teleszy%C5%84ski
Po zdaniu matury zgłosił się ochotniczo do rocznej służby w Szkole Podchorążych Rezerwy 22 Dywizjonu Piechoty Górskiej przy 5 Pułku Strzelców Podhalańskich.
W 1936 r. rozpoczął studia lekarskie na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po ukończeniu III roku studiów w 1939 r. został nominowany na ppor. rezerwy w Korpusie Oficerów Sanitarnych.
Latem tego roku odbył dwumiesięczną praktykę w Szpitalu Sejmikowym w Równem.
W wyniku podpisanego w lipcu 1941 r. układu Sikorski--Majski 16 września tego roku zwolniony. Wędrując przygodnym transportem kolejowym z Workuty, dotarł do Farab nad Amudarią, a stamtąd barkami do Republiki Karakałpackiej. Zgłosił się do powstającej na terenie Związku Sowieckiego Armii Andersa i otrzymał przydział do 7 Dywizji Piechoty w Kermine i uzyskał przydział zastępcy dowódcy Batalionu Sanitarnego i jednocześnie dowódcy 1. kompanii tego batalionu. W sierpniu 1942 r. wraz z Armią Polską ewakuował się z ZSRR i statkiem przez Morze Kaspijskie przypłynął do Pahlawi w Iranie. Wiosną przybył do Khanakim w Iraku. Latem tegoż roku poprzez Czarną Pustynię dotarł do Palestyny. Tutaj otrzymał awans na stopień porucznika.
We wrześniu 1943 r. rząd RP na uchodźstwie ogłosił nabór do elitarnej jednostki komandosów tzw. cichociemnych. Golarz zadeklarował swój akces do nowej formacji i wraz z grupą ochotników przybył do Aleksandrii w Egipcie. Stamtąd drogą lądową poprzez Tripolitanię dotarł do Algierii. Z Oranu na pokładzie okrętu Ville de France przypłynął do Tarentu we Włoszech, by wreszcie zawitać w okolice Ostuni, gdzie organizowano kursy spadochronowo-dywersyjne dla cichociemnych. 14 lutego 1944 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. Powołany też został na adiutanta generała Leopolda Okulickiego. Używał pseudonimu "Góral 2" (cyfra dwa wskazywała na pochodzenie cichociemnego z obszaru włoskiego).
W nocy z 21 na 22 maja 1944 r. w ramach operacji „Weller 29" został zrzucony z samolotu Halifax JP-222 „E” na placówkę odbiorczą „Kos”, w okolicach miejscowości Wierzbno, 24 km od Krakowa. Razem z nim skoczyli:
- Krzysztof Grodzicki ps. Jabłoń
- Władysław Marecki ps. Żabik 2
- Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek
- Zbigniew Waruszyński ps. Dewajtis 2
- Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2.
Następnie dostał rozkaz by dołączyć do powstającej 30 Poleskiej Dywizji Piechoty AK. Tam objął funkcję szefa służby medycznej w obwodzie brzeskim.
Latem 1944 roku walczył z Niemcami w rejonie rzeki Nurzec. Będąc wysłany z meldunkami do walczącej Warszawy, dotarł do okolic Otwocka.
Po upadku Powstania Warszawskiego i rozformowaniu oddziału zamieszkał w Śródborowie. 10 grudnia 1944 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu.
Inna wersja l2]
W sierpniu 1944 r. w ramach akcji „Burza" Poleska Dywizja Piechoty na rozkaz swojego dowódcy Henryka Krajewskiego rozpoczęła marsz na odsiecz walczącej Warszawie, lecz dotarcie do stolicy nie powiodło się. 19 sierpnia w okolicy Dębe Wielkie Sowieci rozbroili i aresztowali akowców. Golarz trafił do etapowego obozu w Brześciu nad Bugiem. 10 października 1944 r. znalazł się w więzieniu na Rakowieckiej. Był tam przesłuchiwany oraz torturowany m.in. przez pułkownika Józefa Światło.
By zmylić UB, zmienił rodowe nazwisko na Teleszyński. Następnie kontynuował studia medyczne od IV roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, po czym przeniósł się do Akademii Medycznej w Gdańsku i tam ukończył medycynę w 1948 r.
Przed uzyskaniem dyplomu podjął pracę w Oddziale Chirurgii i Ortopedii Dziecięcej AMG. W roku akademickim 1953/54 mianowano go adiunktem nowo utworzonej Kliniki Ortopedycznej AMG, kierowanej przez prof. Zygmunta Ambrosa. Dwukrotnie pełnił obowiązki kierownika Kliniki.
Stopień doktora medycyny uzyskał w 1961 r. na podstawie pracy Metoda pomiaru i korekcji przodoskręcenia szyjki kości udowej we wrodzonym zwichnięciu biodra. W tymże roku objął stanowisko ordynatora nowo utworzonego Oddziału Ortopedyczno-Urazowego Szpitala Miejskiego w Gdyni, które piastował do czasu przejścia na emeryturę w 1981 r.
Podczas krwawych wydarzeń w grudniu 1970 jego doświadczenie frontowe i powstańcze było nieocenione przy udzielaniu pomocy rannym. Razem z mającym podobną przeszłość dr. Bolesławem Hryniewieckim (m.in. był lekarzem w szpitalu w Piasecznie, działałającym od 6 sierpnia 1944 do lutego 1945 roku). potrafili uspokoić i porozstawiać personel: ty selekcja, ty na operacyjną, inny na izbę przyjęć. Podczas ratowania rannych powiedział do kolegi: Słuchaj, oni, bolszewicy, mają taką metodę, że niby pod płaszczykiem jakiejś pomocy ty go zapiszesz, by on później dostał jakieś odszkodowanie, a to wszystko będzie po to, żeby go zgładzić w kącie jakimś.
W 1974 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy Wybrane problemy leczenia wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego w świetle własnych badań klinicznych.
Opublikował ponad 30 prac, w tym cztery rozdziały w pierwszym po wojnie podręczniku Zarys ortopedii ogólnej pod redakcją Z. Ambrosa.
Od 1952 r. należał do Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego (w latach 1967-1974 - wiceprezes Oddziału Gdańskiego), po czym został wybrany przewodniczącym sądu koleżeńskiego.
Zmarł 26 sierpnia 1985 r. w Gdyni. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
12 września 2010 r. na ogrodzeniu kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu (gdzie w 1916 r. został ochrzczony Marian Golarz) odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamiątkowej dedykowanej Marianowi Golarzowi Teleszyńskiemu.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych
- Medal Wojska
- Krzyż Armii Krajowej
- Złoty Krzyż Zasługi - za pracę zawodową
Patent oficerski Mariana Teleszyńskiego, przyznany 22 września 1938 roku
http://leopoldokulickilegungenkomendant.blogspot.com/2012/09/blog-post.html
Studenci którzy jako pierwsi uzyskali absolutorium w Akademii Medycznej w Gdańsku, wraz z wykładowcami,
Marian Teleszyński - w ostatnim rzędzie czwarty od prawej
https://gazeta.gumed.edu.pl/attachment/attachment/6916/Gaz2009_11.pdf
Marian Teleszyński jako kierownik Kliniki Ortopedii Akademii Medycznej w Gdańsku
https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/56357/42385
http://ptoitr.pl/almanach-ortopedow-polskich/o/teleszynski-marian
https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/102537
Grób Mariana Golarza-Teleszyńskiego,
Cmentarz Komunalny w Sopocie A3/6/16
- In memoriam żołnierzy Armii Krajowej, Gdańsk - Sopot 2018
- https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/50902/37668
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Teleszy%C5%84ski
- http://elitadywersji.org/marian-golarz-teleszynski-cichociemny/
- http://piotrowscy-ze-strachociny.pl/sanoczanie/persons/groch.html
- http://old.amg.gda.pl/uczelnia/gazeta/archiwum/gaz_08-09_2000-01.html#13
- http://www.niedziela.pl/wydruk/93538?ra=nd
- http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35612,19363408,lekarze-grudnia-70-rocznica-masakry-robotnikow-na-wybrzezu.html
- http://gdansk.naszemiasto.pl/artykul/pierwszy-pokaz-dokumentu-o-grudniu-70,118747,art,t,id,tm.html
- http://www.szpitale1944.pl/i/827,szpitale-polowe-rejonu-gatyn-piaseczno
- Tablica pamiątkowa w Zagórzu
Poniższy test i zdjęcia pochodzą z: http://www.parafia-zagorz.pl/akt201012.html
12 września 2010 roku, po sumie, na ogrodzeniu kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu (gdzie w 1916 został ochrzczony Marian Golarz), odbyło się uroczyste poświęcenie i odsłonięcie tablicy upamiętniającej kpt. dr hab. Mariana Golarza Teleszyńskiego.
Z inicjatywą taką wystąpiła rodzina, chcąc utrwalić w pamięci mieszkańców Zagórza tę postać.
Uroczystościom w Zagórzu, na które przybyła rodzina kpt. Teleszyńskiego, przewodniczył ks. Dziekan Eugeniusz Dryniak.
- Pomnik upamiętniający lądowanie Cichociemnych i gen. bryg. Leopolda Okulickiego
Wierzbno, gmina Koniusza, powiat proszowicki, województwo małopolskie
http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/malopolskie/627-wierzbno-pomnik-upamietniajacy-ladowanie-cichociemnych-i-gen-bryg-leopolda-okulickiego
Napis na pomniku:
TUTAJ NOCĄ Z 21 NA 22 MAJA 1944 ROKU
ZE ZRZUTU NA PLACÓWKĘ „KOS” W WIERZBNIE
LĄDOWAŁA EKIPA CICHOCIEMNYCH „WELLER-2”
GEN. BRYG. LEOPOLD OKULICKI „KOBRA 2”
POR. MARIAN GOLARZ „GÓRAL-2”
RTM. KRZYSZTOF GRODZICKI „JABŁOŃ-2”
PPOR. WŁADYSŁAW MARECKI „ŻABIK-2”
PPOR. ZBIGNIEW WARUSZYŃSKI „DEWAJTIS-2”
KPT. TOMASZ WIERZEJSKI „ZGODA-2”
BY WALCZYĆ O WYZWOLENIE OJCZYZNY
1993 RODACY