Grób Zdzisława Wójcik

Sektor 5B Rząd 4 Grób 34

Zdzisława Maria Wójcik (ur. 26 stycznia 1915 w Krakowie, zm. 14 lutego 2018 w Warszawie) – polska geobotaniczka, działaczka społeczna, nauczycielka i instruktorka harcerska, komendantka Chorągwi Afrykańskiej ZHP, harcmistrzyni.
Jeszcze w gimnazjum wstąpiła do harcerstwa, później była instruktorką programową Wielkopolskiej Chorągwi Harcerek.
Po wybuchu II wojny światowej przedostała się do Lwowa. Po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną nie przyjęła paszportu radzieckiego, a próby powrotu do Generalnego Gubernatorstwa zakończyły się niepowodzeniem. W czerwcu 1940 została aresztowana i wywieziona w głąb ZSRR do tajgi w rejonie Archangielska (osada Ustiliszcze), gdzie pracowała fizycznie w lesie. Po próbie ucieczki ponownie aresztowana, przebywała w kilku aresztach tymczasowych, więzieniach i szpitalach w Wierchniej Tojmie, Kotłasie, Wołogdzie i Archangielsku. Po amnestii w 1941 podjęła tam pracę w ogrodach miejskich i pracowała przy budowie dróg pod Murmańskiem. W marcu 1942 została zatrudniona w Delegaturze Rządu RP.
W sierpniu 1942, w ramach akcji opuszczania ZSRR przez Armię Polską pod dowództwem gen. Władysława Andersa oraz polskie placówki dyplomatyczne, trafiła wraz z rodzinami oraz polskimi sierotami do Persji. Pracowała w placówce Polskiego Czerwonego Krzyża w Meszhedzie, współorganizowała konwojowanie transportów dzieci z Meszhedu do Teheranu.
Od grudnia 1942 do końca 1944 w byłej Brytyjskiej Afryce Wschodniej (obecnie Kenia) pracowała z młodzieżą harcerską w polskich osiedlach uchodźczych – najpierw z ramienia Delegatury Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, później Delegatury Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rządu RP w Londynie, mających swe placówki w Nairobi. Z nominacji władz Związku Harcerstwa Polskiego została komendantką Chorągwi Afrykańskiej ZHP, kierowała całością pracy harcerskiej w Afryce, wizytowała kolejne osiedla odległe od siebie o setki, a nawet tysiące kilometrów i koordynując pracę lokalnych hufców i drużyn. Kenii, Tanganice, Ugandzie i Rodezji, prowadząc kursy instruktorskie dla drużynowych i zastępowych.
Po wojnie do końca 1947 pracowała jako nauczycielka w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w największym (około 5 tysięcy mieszkańców) polskim osiedlu uchodźczym w Afryce – w Tengeru w Tanganice (region Arusza). W lutym 1948 wyjechała do brata do Kanady, gdzie rozpoczęła pracę w charakterze asystentki w Instytucie Botaniki Uniwersytetu w Toronto. W końcu roku postanowiła jednak wrócić do kraju i zamieszkać w Warszawie.
Pracowała jako redaktor i pracownik naukowy w zakresie biologii, ekologii i geobotaniki w Powszechnym Wydawnictwie Rotniczym i Leśnym oraz w instytutach Polskiej Akademii Nauk - Zakładzie Ekologii i Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Współtwórczyni Fundacji "Archiwum Fotograficzne Tułaczy" i Jej dzieł.

Zdjęcia

Zdzisława Wójcik w parku Sołackim w Poznaniu przed wyjazdem na kurs drużynowych. Sierpień 1937


Zdzisława Wójcik (na środku w głębi, w jasnym ubraniu) żegna się z harcerzami na stacji Tengeru przed wyjazdem z Afryki. 16 grudnia 1947

Piśmiennictwo

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Zdzis%C5%82awa_W%C3%B3jcik
2. http://nekrologi.wyborcza.pl/0,11,,413835,Zdzis%C5%82awa-Maria-W%C3%B3jcik-nekrolog.html
3. https://archive.is/20151117201241/http://www.audiohistoria.pl/web/index.php/swiadkowie/osoba/id/2462
4. https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1538832589711170.1073741873.1428465374081226&type=3 -