Piekałkiewicz Jan

Położenie grobu: 25-1-14,15
Jan Piekałkiewicz, ps. Juliański, Wernic, Wrocławski (ur. 19 września 1892 w Kursku, zm. 19 czerwca 1943 w Warszawie) – polski ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego (Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”, Stronnictwo Ludowe), Delegat Rządu na Kraj od 5 sierpnia 1942 do 19 lutego 1943.
Ukończył studia ekonomiczne w Petersburgu. Jako statystyk, w 1921 przeprowadził pierwszy spis ludności II Rzeczypospolitej. W latach 20. pracował w GUS. Od 1924 pełnił funkcję profesora Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. Od 1927 był członkiem Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. W latach międzywojennych był autorem prac z zakresu finansów, statystyki i ekonometrii, a także docentem na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.
Od 1926 był członkiem PSL „Piast”. W latach 1931–1939 działał w SL. W okresie 1938–1939 zasiadał w Radzie Naczelnej SL. Od 1940 prowadził działalność konspiracyjną w SL „Roch”. Z ramienia SL „Roch” został w 1941 zastępcą Delegata Rządu na Kraj. W 1942, po ustąpieniu Cyryla Ratajskiego, został Delegatem Rządu na Kraj.
3 grudnia 1942 wydał w „Biuletynie Informacyjnym” odezwę o powszechnym obowiązku walki cywilnej. W grudniu 1942 zatwierdził powołanie Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Następnie polecił dokumentowanie zbrodni niemieckich oraz objęcie opieką więźniów politycznych. W oświadczeniu zamieszczonym na łamach „Biuletynu Informacyjnego” z października 1942, napiętnował kolaborantów i osoby pomagające Niemcom w wyniszczaniu narodu polskiego jako zdrajców, ostrzegając ich przed konsekwencjami ich działalności (z karą śmierci włącznie).
19 lutego 1943 został aresztowany przez Gestapo (wcześniej odmówił dowódcy AK przydzielenia sobie ochrony osobistej) i przewieziony do więzienia na Pawiaku. Następnie wywieziony do siedziby Gestapo w Alei Szucha, gdzie po torturach został zamordowany w dniu 19 czerwca 1943.
Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (został tam także pochowany Józef Krzyżanowski).
12 sierpnia 1954 odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości Polski Podziemnej z Mieczami przez Prezydenta RP na Wychodźstwie Augusta Zaleskiego.
W uznaniu wielkich historycznych zasług dla niepodległości i chwały Rzeczypospolitej Polskiej w 1995 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Żródło