Gloger Zygmunt

Powazki Stare
Powazki Stare
Położenie grobu: 2-2-1,2

Zygmunt Gloger herbu Prus II, ps. „Pruski”, Prus, Ziemianin, Sąsiad, Hreczkosiej (ur. 3 listopada 1845 w Tyborach-Kamiance, zm. 16 sierpnia 1910 w Warszawie) – polski historyk, archeolog, etnograf, folklorysta, krajoznawca.
Kształcił się w Warszawie, gdzie w latach 1858–1863 uczęszczał do szkoły Jana Nepomucena Leszczyńskiego, a w roku 1867 ukończył Szkołę Główną. Na jego zainteresowania mieli wpływ Julian Bartoszewicz, historyk, literaturoznawca i encyklopedysta oraz Józef Ignacy Kraszewski, którzy bywali w majątku jego ojca.
W 1868 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim z zakresu historii i archeologii. Na jego dalszą pracę etnograficzną miał wpływ spotkany w Krakowie Wincenty Pol, a także Oskar Kolberg.
Od 1872 r. zamieszkał w majątku rodzinnym w Jeżewie, gdzie gospodarował na 1500-morgowym gospodarstwie. W 1893 r. Gloger wydzierżawił majątek, zostawiając sobie jedynie dwór z ogrodem i sadem. Pod koniec życia w 1906 zamieszkał w Warszawie.
Pierwsze prace etnograficzne podjął już w 1867 r. Później odbywał wędrówki etnograficzne i archeologiczne po ziemiach Polski i Litwy.
Swoje liczne zbiory gromadził w domu rządcy browarnego i murowanym lamusie. Po jego śmierci do 1939 r. mieściło się tu jego muzeum.
Gloger utrzymywał kontakty z wieloma ówczesnymi polskimi uczonymi i humanistami. W Jeżewie gościli m.in. etnograf Jan Aleksander Karłowicz, wspomniany już Julian Bartoszewicz, antropolog i etnograf Józef Tylko-Hryncewicz, folklorysta i przyjaciel z okresu studiów w Krakowie Michał Federowski oraz przyrodnik, pedagog i krajoznawca Wojciech Jastrzębowski. Przyjeżdżali propagatorzy nowoczesnego rolnictwa i sadownictwa: Brunon Dłużewski, Michał Girdwoyń i kolega z lat szkolnych Tymoteusz Łuniewski. Jeżewo odwiedzali także literaci: Henryk Sienkiewicz – kolega Glogera z warszawskiej Szkoły Głównej, Eliza Orzeszkowa czy krewna matki Zygmunta, poetka Narcyza Żmichowska. Bywali tu rysownicy: Michał Elwiro Andriolli – znajomy Glogera z Warszawy i Julian Maszyński – towarzysz jego wypraw krajoznawczych. Z muzyków przyjeżdżali do Jeżewa kompozytorzy Piotr Maszyński i Zygmunt Noskowski, a także wspomniany już skrzypek Michał Jelski.
Dziełem życia Glogera była Encyklopedia staropolska ilustrowana (1900–1903), która nadal jest cennym przewodnikiem po kulturze staropolskiej. Inne ważniejsze prace: Obchody weselne (1869), Pieśni ludu (1892), Księga rzeczy polskich (1896), Rok polski w życiu, tradycji i pieśni (1900).
Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923).

Źródło