Grób Rodziny Pusłowskich

Pusłowscy
Lokalizacja grobu: Kwatera 12 Rząd VI Miejsce 10

Nagrobek otacza żeliwna balustrada z czterema miejscami na znicze.
Na płycie nagrobnej inskrypcja: „Kto we mnie wierzy, choćby umarł żyw będzie” - Jan II.
Rzeźba z białego marmuru, autorstwa Kazimierza Stanisława Ostrowskiego z 1902 roku, przedstawia młodą kobietę wspartą o trumnę. Nad nią cokół z wysokim krzyżem i metalowym wizerunkiem głowy Chrystusa w koronie cierniowej , wysokość całości 4.60 m.
Na cokole tablica z nazwiskami pochowanych osób:

Jadwiga Pusłowska

Jadwiga Pusłowska z Gołąbek. hr. Jezierskich herbu Prus, urodziła się w 1820 r., zmarła 1901 r.
  • Rodzice
    • Ojciec Jan Jezierski, hrabia na Garbowie, Rykach, Starej Wsi, Mąkobudach, Wyszkowie i Sobieniu. Marszałek szlachty gubernii lubelskiej, członek Rady Stanu króla polskiego, koniuszy dworu cara rosyjskiego.
    • Matka Karolina Pielesz – podkomorzanka starodubowska.
  • Rodzeństwo:
    • Amelia Łubieńska
  • Mąż
    Wandalin hr. Pusłowski herbu Szeliga (1814 – 1884, zmarł w Paryżu ).
    Kolekcjoner sztuki i numizmatyk, zainteresowany archeologią i architekturą. Zbudował fabrykę sukna w Chomsku z pierwszą na Polesiu maszyną parową. Z jego inicjatywy w Kosowie Poleskim w powiecie Słonimskim – będącym centralnym ośrodkiem dóbr Pusłowskich na Litwie – powstał neogotycki pałac (obecnie Mereczowszczyzna na Białorusi). Był członkiem protektorem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, członkiem Instytutu Moralnej Poprawy Dzieci, członkiem Rady Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych.
    W 1871 r. Papież Pius IX nadał Wandalinowi i jego starszemu bratu Ksaweremu Franciszkowi tytuł hrabiego papieskiego. W 1874 r. odziedziczył po bracie Królikarnię w Warszawie, którą następnie przejęła córka Marta.
  • Dzieci:
    • Leon ( ? – 1894),
    • Genowefa Maria (1852 – 1936),
    • Marta Maria (1859 – 1943).

Władysław Pusłowski

Władysław Pusłowski herbu Szeliga urodził się 17 stycznia 1903 r. w Moskwie, zmarł 13 lutego 1976 r. w Warszawie.
  • Rodzice:
    • Ojciec Zbigniew Hugo (1864 – 1918)
    • Matka Paulina Maria z Ponikwickich (1873 – 1939)
  • Rodzeństwo:
    • Witold (1894 – 1944) zamęczony w hitlerowskim więzieniu na Zamku w Lublinie, ojciec Józefa.
    • Stanisław (1897 - ? między 1939 -1945) zaginął bez wieści w czasie II wojny światowej. Jego syn Wojciech urodził się jako pogrobowiec w kwietniu 1940 r.
    • Janina (1907 – 1978), córki Danuta, Małgorzata i Grażyna
  • Żona
    Leokadia z Kurowskich (1907 – 2001).
  • Dzieci:
    • Zbigniew Piotr Hugo Pusłowski (ur. 1931) ojciec Anny
    • Ewa Maria Pusłowska – Ołpińska (ur. 1935 ) matka Jacka i Przemysława.
Władysław uczył się w Moskwie, początkowo w Szkole Miejskiej (Grodskoje Uczyliszcze), potem w Szkole dla dzieci szlacheckich im. Carewicza Aleksieja Trzeciego – w tej szkole był jedynym Polakiem.
W 1914 r. zaczął naukę w gimnazjum w Pińsku.
Rodzice mieszkali w Zaworonkach koło Moskwy we własnym domu sprzedanym w 1914 r, Przenieśli się do Planty Hackiej aby zarządzać majątkiem stryja Władysława (1871 – 1964). Majątki na Polesiu były olbrzymie. Planta Hacka to obszar 32 tysięcy hektarów,. Należące również do stryja Pieski (Piaski) koło Kartuskiej Berezy obejmowały 28 tysięcy hektarów, podobnie Albertyn, Telechowy i kilka innych, Większość terenów pokrywały lasy i często podmokłe łąki, Małą częścią była ziemia orna.
Następnie rodzice przenieśli się do majątku w Pieskach (Piaskach) k. Kartuskiej Berezy. Po tragicznej śmierci ojca w listopadzie 1918 r. matka zamieszkała w Warszawie.
Władysław pracował i kształcił się jako praktykant w kilku majątkach ziemskich m. in. w Pliszczynie i Susku Starym (pow. Ostrołęka). To były lata 1919 – 1920. W maju 1920 r. wstąpił do polskiego wojska do Dywizjonu Ochotniczego Jazdy Kresowej. W wojsku był do 1921 r.
W 1926 r. matka zamieszkała w Białymstoku i pracowała w Poczcie Polskiej.
W 1926 r. Władysław otrzymał zatrudnienie w Łosośnie Nadniemeńskiej k, Grodna w Fabryce Sukna i Samodziałów. W 1929 r. został wspólnikiem fabryki. 10 września 1929 r. ożenił się i tu sprowadził żonę.
Fabryka w Łosośnie istniała do 1931 r, dotknął ją wielki kryzys w całej Polsce. Z Grodna przenieśli się do majątku rodziców żony w Truszczyżnie (pow. Gniewkowo) i wkrótce do Torunia. Rozpoczął pracę w Polskiej Fabryce Chemicznej Materiałów Budowlanych w Warszawie z siedzibą w Toruniu. Od 1932 r. aż do września 1939 r. pracował w Polskiej Fabryce Wodomierzy i Gazomierzy w Toruniu. Wraz z rodziną został przez Niemców wysiedlony z Torunia. Po trudnej i niebezpiecznej tułaczce dotarli pod koniec 1939 r, do Kielc gdzie spędzili całą okupację.
Dzięki dawnej znajomości z polką o niemieckim nazwisku (Maria Haberlingowa) założyli sklep zajmujący się sprzedażą drobnej galanterii, zegarków, sprzedażą komisową. W sklepie prowadzona była nie tylko działalność handlowa. Przyjmowali też zlecenia dla fotografa (nie mającego własnego lokalu) wywołującego filmy i robiącego odbitki fotograficzne. Czasem klientami byli oficerowie niemieccy. Wówczas fotograf robił dodatkowy komplet zdjęć przekazywany organizacji podziemnej. Łącznikiem z AK był zastępowy z Szarych Szeregów Jan Suliga (ps. Ziemomysł). Zdarzały się tam nawet fotografie z egzekucji. Na zapleczu sklepu znajdowało się ukryte mieszkanko, pokój z kuchnią, do którego wejście zupełnie niewidoczne prowadziło przez wysuwaną ze ściany półkę. Nikt nie powołany nie odkrył tego przez całą okupację. Często ukrywali się i nocowali tam zagrożeni aresztowaniami mężczyźni. Ukrywani byli Żydzi – uciekinierzy z getta. Chowana tam była czasem prasa podziemna przed przekazaniem odbiorcom czy wspomniane wyżej fotografie a także różne „niebezpieczne” atrybuty jak n.p. maszyna do pisania, pieniądze dla podziemia, czasem broń.
Na początku 1940 r, po kilku wędrówkach po pokojach sublokatorskich u życzliwych kielczan, Władysław z rodziną zamieszkał w połowie mieszkania przy ul. Skarbowej (dawniej Śniadeckich). Drugą połowę zajmowała rodzina wysiedlonych z Pleszewa farmaceutów pp. Suchockich. Były tu już dwa duże pokoje, wprawdzie bez kuchni ale z używalnością zimnej łazienki. W mieszkaniu tym odbywało się m.in. tajne nauczanie młodzieży , w którym od 1943 r. uczestniczył syn gimnazjalista. Zbierali się harcerze należący do Szarych Szeregów . Zastępowym ich był Jan Suliga. Do Szarych Szeregów należał syn Władysława – Zbigniew (ps. Biały).
Po zakończeniu wojny w 1945 r. kiedy nie było do czego wracać do Torunia, Władysław Pusłowski wyjechał na Ziemie Zachodnie do Jeleniej Góry – gdzie po jakimś czasie sprowadził rodzinę. Tam zajął się organizowaniem Komitetu Opieki Społecznej, Miejskiego a potem Powiatowego, którego został przewodniczącym. Komitet zajmował się głównie osieroconymi przez wojnę dziećmi. To była praca stricte społeczna . Aby utrzymać rodzinę założył sklep galanteryjny. Po pewnym czasie sklep zaczął przysparzać wielu kłopotów, gdyż tzw. „inicjatywa prywatna” była bardzo źle widziana w PRL. Nękana m.in. domiarami z Urzędu Skarbowego, straszona likwidacją. Na skutek tej opinii i „złego„ nazwiska, syn Zbigniew, po maturze w 1950 r., przez 4 lata nie mógł dostać się na studia. W okresie stalinizmu ludzie o takim pochodzeniu nie powinni studiować.
Sklep został zlikwidowany pod koniec lat 60-tych Władysław przeniósł się do Podkowy Leśnej k. Warszawy. Podjął pracę w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń w Pruszkowie.
Zmarł w 1976 r. Nie zdążył wypracować emerytury, gdyż wieloletnie płacenie podatków nie dawało takich uprawnień, a kilkuletnia praca w PZU także do tego nie upoważniała.
Po jego śmierci żona pozostała na utrzymaniu dzieci.

Leokadia Pusłowska

Leokadia Pusłowska z Kurowskich urodziła się 8 marca 1907 r. w Słomkowie pow. Inowrocławski, zmarła 20 lipca 2001 r. w Warszawie.
  • Rodzice:
    • Piotr Kurowski (1860 – 1944),
    • Franciszka z Guzikiewiczów Kurowska (1875 – 1959).
  • Rodzeństwo:
    • Czesław (1898 – 1958),
    • Anna (1902 – 1973),
    • Jan (1910 – 1972), Piotr (1916 – 1978).
  • Mąż
    Władysław Pusłowski (1903 – 1976).
  • Dzieci:
    • Zbigniew Piotr Hugo Pusłowski (ur.1931)
    • Ewa Maria Pusłowska – Ołpińska (ur. 1935).
Leokadia ukończyła szkołę średnią w Toruniu. Studiowała w Poznaniu (ogrodnictwo).
Męża Władysława poznała w maju 1929 r. na ślubie swojej przyjaciółki Janiny – siostry Władysława. Pobrali się 10 września 1929 r. W latach 1929 – 1939 mieszkali w Grodnie i Łosośnie Nadniemeńskiej, w Truszczyźnie (majątku rodziców) oraz w Toruniu. Po wysiedleniu przez Niemców z Torunia, miejscem pobytu przez całą okupację niemiecką stały się Kielce. Tu przybyła także owdowiała w czasie wojny matka, która z rodziną Leokadii pozostała do końca swojego życia w 1959 r. W dwupokojowym mieszkaniu (bez kuchni) toczyło się nie tylko życie rodzinne. Odbywało się tu tajne nauczanie młodzieży gimnazjalnej, zbiórki harcerzy z Szarych Szeregów, przekazywanie prasy podziemnej. Po powstaniu warszawskim od 1944 r. mieszkali warszawiacy - uciekinierzy z obozu w Pruszkowie. To wszystko musiało się odbywać w głębokiej konspiracji. Były to działania niebezpieczne i przez Niemców ścigane i bezwzględnie karane. Opatrzność Boska działała i rodzina przetrwała.
Po wojnie przeniosła się z dziećmi i matką do Jeleniej Góry, w której mąż zorganizował m.in. Komitet Opieki Społecznej i przygotował egzystencję dla rodziny. W Jeleniej Górze mieszkali do końca lat 60 – tych, a następnie we własnym domu w Podkowie Leśnej k. Warszawy.
Dom w Podkowie Leśnej, przez długie lata po śmierci męża w 1976r. był ostoją i wsparciem dla samodzielnych już dzieci, dla wnuków i prawnuków, dla całej rodziny i licznego grona przyjaciół. Doczekała się trójki wnuków i siedmiorga prawnuków. Zmarła w Warszawie 21 lipca 2001 roku. Leokadia, zwana w rodzinie Dziunieczką, zawsze z wielką radością gromadziła wokół siebie najbliższych.. Kontynuując tę tradycję, rodzina zjeżdża się i spotyka przy grobie w okolicy Wszystkich Świętych – odmawiając wtedy Jej ulubioną modlitwę „Anioł Pański”.

Fragment drzewa genealogicznego

W kolorze żółtym zaznaczono Osoby pochowane, a w kolorze zielonym Osoby, których krótkie życiorysy podano w punkcie następnym.
CZW


Wybrani przodkowie pochowanych

Warto tu wymienić kilku spośród wielu bardzo zasłużonych przodków. Wśród nich są kolekcjonerzy dzieł sztuki, a przede wszystkim zajmujący się na szeroką skalę działalnością dobroczynną.
  • Franciszek Pusłowski (1730 – 1799). Był szambelanem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz podstolim rzeczyckim, który to urząd był piastowany w rodzinie od trzech pokoleń. Franciszek miał dziewięcioro dzieci, w tym Eryka Karola majora wojsk polskich w 1792 r. Karol był ojcem Pawła - pradziadka Władysława.
  • Eryk Karol Pusłowski h. Szeliga (1753 – ?) był majorem wojsk polskich w 1792 roku, panem na Zubaczu, w 1825 roku był Exdywizorem Sądu Taxatorskiego Exdywizorskiego Guberni Litewsko-Grodzieńskiej, żonaty najpierw z N. Chrzanowską, z którą miał 2 synów – Jana i Pawła, zaś drugą żoną Eryka Karola była Rozalia z Giermanow.
  • Wojciech Pusłowski (1762 – 1833) syn Franciszka. Poseł na Sejm Czteroletni, sześciokrotny marszałek szlachty ziemi Słonimskiej w woj. Nowogródzkim, radca stanu , kawaler orderu św. Anny. Był prezesem Wileńskiego Towarzystwa Dobroczynności i na swój koszt wysyłał co roku kilkunastu chłopców (synów służby i ubogiej szlachty) do szkół i na uniwersytety. Tę działalność kontynuował jego syn Władysław (1801 – 1859). Poczynania Wojciecha przyczyniły się do otrzymania od papieża Piusa IX , w 1869 r. tytułu hrabiowskiego.
  • Franciszek Ksawery Pusłowski (1806 – 1874) syn Wojciecha. Wielki filantrop. Przewodził Warszawskiemu Towarzystwu Dobroczynności, któremu ofiarował posiadłość i ufundował na niej zakład dla nieuleczalnie chorych (obecnie prowadzony przez Siostry Franciszkanki od Cierpiących przy ul. Puławskiej 113d ). Swój folwark Ksawerów darował Instytutowi do nauki ogrodnictwa. Od jego imienia pochodzi nazwa ulicy i dzielnicy „Ksawerów” w Warszawie. Jego tablica epitafijna znajduje się w kościele rektoralnym, (obok kościoła św, Anny) na Krakowskim Przedmieściu.
  • Wandalin Pusłowski (1814 – 1884) syn Wojciecha. Z zamiłowania kolekcjoner sztuki i numizmatyk, interesował się również architekturą i archeologią. Zbudował fabrykę sukna w Chomsku, której był właścicielem. Fabryka ta jako pierwsza na Polesiu otrzymała maszynę parową. Z jego inicjatywy w Kosowie Poleskim w powiecie słonimskim, będącym centralnym ośrodkiem dóbr Pusłowskich na Litwie, powstał w 1838 neogotycki pałac projektu Franciszka Jaszczołda. W 1874 odziedziczył pałac Królikarna po swym starszym bracie.
  • Franciszek Ksawery Pusłowski (1876 – 1964) – prawnuk Wojciecha. Właściciel m.in. dóbr w Czarnkowie na kielecczyźnie i pałacu w Krakowie, z którego kolekcję dzieł sztuki i ogromny księgozbiór przekazał muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Większa część zbiorów muzeum pochodzi z tej darowizny.
  • Zbigniew Hugo Pusłowski (1864 - 1918).
    Urodził się 1 kwietnia 1864 r. w Brześciu Litewskim. Matka Paulina z Zienkowiczów, ojciec Tytus Ludwik Karol. Ożenił się z Marią Pauliną Ponikwicką. Mieszkali w Żaworonkach (przedmieście Moskwy). W Moskwie urodziły się ich dzieci:
    • Witold w 1894 r.
    • Stanisław w 1897 r.
    • Władysław w 1903 r.
    • Janina w 1907 r.
    Starsze dzieci uczyły się w Moskwie, w której mieszkało ponad 20 tys. Polaków i były czynne 3 kościoły katolickie.
    W domu Pauliny i Zbigniewa dzieci były chowane w duchu patriotyzmu. Ich dom w Żaworonkach był ośrodkiem zebrań licznej młodzieży polskiej, nie tylko kolegów ale również dwudziestokilkulatków. Tworzyło się tu harcerstwo, którego idee przywiózł z Krakowa, uczęszczający tam do szkoły średniej Stanisław. W Krakowie należał do harcerstwa i do „Strzelca”. A tam organizacje działały w znacznie większej swobodzie niż było to możliwe w tzw. Królestwie Polskim a tym bardziej w Moskwie.
    Latem 1914 r. rodzina przeniosła się do Planty Hackiej na Polesiu. Zbigniew zarządzał tam majątkiem swojego stryja Władysława, właściciela dóbr w Plancie, Albertynie, Piaskach (Pieskach), Słonimsku, Telechowach, Wujcieku i innych. Majątki na Polesiu były olbrzymie. Wielkie obszary lasów, podmokłych łąk i mniejsze – tylko po kilkaset hektarów -- ziemi ornej. Np. Planta Hacka to było 32 tys. hektarów, Piaski (Pieski) 28 tys. hektarów.
    Starsi synowie kształcili się już w Warszawie, młodszy w Pińsku gdzie mieszkał w internacie i był w szkole jedynym Polakiem. Przed przyjęciem do szkoły był egzaminowany przez dyrektora. We fragmencie wspomnień pisze: „Gdy wszedłem zaczął mnie indagować dyrektor: jak się nazywam, ile mam lat, co robi ojciec. A jak mówicie w domu ? - po polsku . A czy przychodzą goście ?- tak. A jak rozmawiacie z gośćmi ? – po polsku. A czy przychodzą goście Rosjanie ? Właściwie Rosjanie jak pamiętam nigdy nie byli u nas gośćmi, ale raptem wydało mi się, że lepiej będzie powiedzieć, że przychodzą . A jak rozmawiacie wtedy ? – no z polskimi po polsku a z ruskimi po rusku – odpowiedziałem śmiało i bez zastanowienia”.
    W roku 1915 do Planty zaczęli się zbliżać Niemcy. Przejeżdżali uciekinierzy, którym Paulina i Zbigniew użyczali pomocy i często gościny we dworze.
    Przed rokiem 1918 (brak dokładnych danych) rodzina przeniosła się do innego majątku stryja do Albertyna. Stamtąd Zbigniew z kilkoma towarzyszami wyruszyli w tajną, patriotyczną misję. W drodze nocowali w stojącej na uboczu szopie. Był 24 listopad 1918 rok. Zginęli tragicznie, zamordowani przez „nieznanych sprawców” (prawdopodobnie okolicznych chłopów, którzy w celu zatarcia śladów szopę podpalili). Pogrzeb odbył się dopiero 30 grudnia 1918 roku. Zbigniew Hugo Pusłowski został pochowany na cmentarzu w Piaskach (Pieskach) w pobliżu Kartuskiej Berezy.
    Patriotyczne wychowanie zostało zaszczepione skutecznie. Wszyscy synowie Zbigniewa byli w polskim wojsku.
    Starsi zamieszkali w Gdyni, która była prężnym ośrodkiem odradzającej się polskości.
    • Witold, który jako wojskowy przeszedł w stan spoczynku był Wiceprezesem zarządu Gdańskiego Centralnego Związku Kupców i Przedstawicieli Handlowych a od 1934 r. dyrektorem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni. (według relacji Józefa syna Witolda, była to przykrywka dla działalności kontrwywiadu). Po wybuchu II wojny światowej został wraz rodziną wysiedlony i zamieszkali w Lublinie. Prowadził księgarnię i filatelistykę. Na zapleczu księgarni działała zakonspirowana drukarnia. Witold został aresztowany i osadzony na zamku w Lublinie. Zamęczony przez gestapo zmarł 29 marca 1944 r.
    • Stanisław – studiował w Warszawie w Wyższej Szkole Handlowej. W r.1916 za udział w zakazanych demonstracjach ulicznych, sąd polowy wojenny przy cesarsko – niemieckim urzędzie gubernialnym skazał go na 8 miesięcy więzienia. Po skończonych studiach i po okresie służby wojskowej, jako oficer przeszedł w stan spoczynku. Mieszkał i pracował w Gdyni, zgodnie z wykształceniem w Urzędzie Skarbowym. We wrześniu 1939 roku wyruszył na wojnę. Zaginął bez śladu. Jego syn Wojciech urodził się 23 kwietnia 1940 roku.
    • Najmłodszy Władysław - wstąpił do polskiego wojska jako 17 latek. Służył w wosku w latach 1920-1921. Jako jedyny z synów Zbigniewa przeżył II wojnę światową. Zmarł w 1976 r.

Zdjęcia

CZW
https://www.cieslin.pl/rodzina-puslowskich-zbior-dokumentow/
Akt małżeństwa Wandalin Pusłowski & Jadwiga Jezierska w dniu 04.11.1847 roku

CZW
http://www.sejm-wielki.pl/album.php?b=9.50.614&obrazek=d41d7b2722b64103ed74b046d968561e
Nekrolog w Kurierze Warszawskim

CZW
http://sowa.website.pl/cpg/displayimage.php?album=665&pid=343
Nagrobek Jadwigi Pusłowskiej

CZW
Zdjęcie ślubne Władysława i Leokadii Pusłowskich z 10.09.1929.

CZW
Władysław Pusłowski (początek lat 50.)

CZW
Leokadia Pusłowska (początek lat 50.)

CZW
Leokadia Pusłowska - 90 urodziny - 8.03.1997.

CZW
Rodzina Leokadii i Władysława Pusłowskich przed grobem – listopad 2016 r.
w środku syn Zbigniew Pusłowski i córka Ewa Ołpińska,
pierwsza z lewej wnuczka Anna Pusłowska – córka Zbigniewa

Kolejne informacje


•  Przewodnik po Starych Powązkach