SZLAK PAMIĘCI NA POWĄZKACH WOJSKOWYCH
PUNKT 18
Mogiła obrońców Reduty Wolskiej podczas Powstania Listopadowego
W roku 1931 roku prochy obrońców Reduty Wolskiej, będącej kluczowym elementem systemu obrony Warszawy podczas Powstania Listopadowego, przeniesiono na Cmentarz Wojskowy i złożono we wspólnej mogile. Znajduje się ona w kwaterze A20, w prawym półkolu alei głównej, grób numer 1. Grób został odnowiony w 1983 kosztem rodziny Skrzyńskich, których rodzinny grobowiec znajduje się obok.
Napis na tablicy:
w dniach 6 i 7 września 1931 roku.
Cześć ich pamięci
Reduta powstała w 1831 roku w miejscu wcześniejszych fortyfikacji z insurekcji kościuszkowskiej z 1794.
W lipcu 1831, w czasie powstania listopadowego dowódcą reduty na Woli mianowano Józefa Sowińskiego. W miarę zbliżania się wojsk rosyjskich do Warszawy, w sierpniu powierzono mu dowodzenie obroną Woli, a 22 sierpnia awansowano na generała brygady.
6 września 1831 główne uderzenie rosyjskie zostało skierowane na Wolę, bronioną przez 1300 żołnierzy i mającą 12 dział (przeciwko 87 batalionom i 114 szwadronom wspieranym ogniem 100 dział). Obrona Woli zakończyła się klęską wobec znaczącej przewagi wroga.
Groby żołnierzy z I Korpusu Wschodniego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego
Miniatura kopca, który usypano na mogile poległych dowborczyków w twierdzy w Dobrujsku.
Kopiec został wzniesiony w Twierdzy Bobrujsk przez Żołnierzy I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora – Muśnickiego w latach 1917 – 1918 jako zbiorowy grób tej formacji.
Organizatorem i dowódcą korpusu był gen. Józef Dowbor-Muśnicki,. Od lipca 1917 roku do maja 1918 roku korpus stacjonował w twierdzy Bobrujsk oraz na przylegających do niej terenach. Przyjmował napływające kolejno polskie oddziały i szkolił je. W skład korpusu weszły min.: 1., 2. i 3. Dywizja Strzelców Polskich, każda złożona z czterech pułków, zaprawiony w bojach z Niemcami 1. Pułk Ułanów Krechowieckich pod dowództwem płk. Bolesława Mościckiego, szwadron 3. Pułku Ułanów pod dowództwem rtm. Konstantego Plisowskiego (który odbył słynny 1500 km marsz z Odessy do Bobrujska). 1 i 2 Brygada Artylerii, Dywizjon Moździerzy i Dywizjon Artylerii Ciężkiej, pułk inżynieryjny i przy każdej Dywizji Strzelców po jednej kompanii inżynieryjnej.
Ogółem wiosną 1918 r. I Korpus liczył już 23.661 ludzi i prawie 10 tys. koni z czego połowę stanowiły konie taborowe. Wynika stąd, że I Korpus nie był jednostką przygotowującą się do miejscowych walk, lecz nastawiony był na pierwszą okazję powrotu do kraju. Wbrew swoim zamierzeniom zmuszony był jednak w 1917 i 1918 roku odpierać zaczepne, zbrojne ataki okolicznych oddziałów bolszewickich, które uważały I Korpus za „niepożądane gniazdo polskiej burżuazji”. Po nawiązaniu łączności z Radą Regencyjną i uznając ją za jedyną, tymczasową polską władzę zwierzchnią w kraju, I Korpus podporządkował się jej.
Tymczasem w maju 1918 roku, wojska niemieckie podeszły do Mińska Litewskiego, okrążyły teren I Korpusu i wbrew zapewnieniom danym Radzie Regencyjnej usiłowały sprowokować I Korpus do zbrojnego starcia z nimi. Gen. Dowbor-Muśnicki, chcąc uniknąć walki na dwa fronty, która musiałaby się zakończyć zagładą polskich, doborowych jednostek, podjął dramatyczną decyzję:
- rozwiązał I Korpus Polski,
- częściowo zdemobilizował jego sprzęt (oddając działa i sprzedając konie Niemcom na ich wyraźne żądanie),
- zapewnił powrót żołnierzy do kraju transportami kolejowymi, co nastąpiło w dniach od 20 maja do 8 lipca 1918 roku.
Z inicjatywy oficerów b. I Korpusu w 1932 roku na Cmentarzu Wojskowym założony został w kwaterze A18 Cmentarz Dowborczyków. W środkowej części kwatery wzniesiono kopiec w kształcie czworościennej piramidy pokrytej darnią.
Na dwóch przeciwległych stokach północnym i południowym umieszczono tablice z czerwonego marmuru. Na północnej dano napis: Cmentarz Dowborczyków założony w 1932 r., a na południowej tablicy informację następującej treści: Pomnik ten jest miniaturą kopca wzniesionego w Bobrujsku na wspólnej mogile oficerów i szeregowych I Korpusu Polskiego poległych w walkach o wolność Ojczyzny w latach 1917-1918.
Kwatera liczy osiem rzędów. W okresie od 1932 do roku bieżącego pochowano w niej 82 oficerów. Ich epitafia znajdują się na pomnikach nagrobnych. Cmentarz Dowborczyków pierwotnie obejmował także I rząd kwatery A20. Obecnie włączono go do kwatery baonu "Zośka" wznosząc tam pomnik centralny.
Obecnie w tej kwaterze chowani są kawalerowie Krzyża Virtuti Militari. Między innymi został tu pochowany Powstaniec Warszawski płk Zbigniew Dębski, który zginął w katastrofie Smoleńskiej.
Źródło:
Źródło: Hanna Odrowąż-Szukiewicz: Mogiły żołnierzy polskich na Powązkach Wojskowych Przewodnik-Informator Turystyczny, Mikromax, Warszawa 1991
https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,95190,7804959,ostatnie-pozegnania-na-powazkach-brodnie-i-w-pyrach.html
W kwaterze znajdują się m.in. następujące groby:
A - Gustaw Macewicz
B - Gustaw Ostapkowicz
C - Juliusz Szychiewicz
D - Włodzimierz Tarło
E - Mieczysław Poniatowski
F - Stanisław Tatar
Gustaw Macewicz
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 1, miejsce 1
Macewicz Gustaw (1876 - 1932), gen. bryg. WP, pilot. Ur. w m. Prussy pow. czerkaski. Absolwent Junkierskiej Szkoły Kawalerii i Szkoły Lotniczej w Sewastopolu.
Uczestnik I wojny światowej. Będąc w stopniu podpułkownika wstąpił w 1917 do I Korpusu Polskiego,współorganizator lotnictwa.
Od 1919 w WP. Inspektor sił lotniczych b. zaboru pruskiego. Gen. bryg., od 1919.
W 1920 szef Departamentu Żeglugi Powietrznej MSWojskowych, w 1921 z-ca d-cy OK-Lublin i ponownie szef Departamentu Żeglugi Powietrznej.
W 1923 zwolniony, od 1925 w stanie spoczynku. Zmarł w Warszawie.
Szczegóły
Gustaw Ostapowicz
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 5, miejsce 4
Ostapowicz Gustaw (1 863- 10 X 1941), gen. dyw. WP. Ur. w Kamieńcu Podolskim.
Absolwent Kijowskiej Szkoły Junkrów. Służbę wojskową rozpoczął w armii rosyjskiej. Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej. Generał-major od 1916.
W 1917 wstąpił do 1 Korpusu Polskiego W 1918 mianowany szefem polskiej misji wojskowej na Wschodzie.
W 1919 w Armii gen. Hallera, następnie w MSWojsk. W 1921 przeniesiony w stan spoczynku Zweryfikowany w 1923 do stopnia gen dywizji.
Zmarł w Warszawie. Odznaczony m.in. VM V kl., KW. Szczegóły
Juliusz Szychiewicz von Haubicki-Szychiewicz
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 5, miejsce 23
Haubicki-Szychiewicz Juliusz (9 V11897 - 17 X 1974), ppłk. WP. Ur. w Milatynie. Oficer I Korpusu Polskiego gen. Dowbór- Muśnickiego, członek POW. Następnie w WP, oficer 14, 12, 23, 4 pułków ułanów. Absolwent Wyższej Szkoły Wojennej. We wrześniu 1 939 szef sztabu Podlaskiej Bry¬gady Kawalerii; żołnierz AK, jeniec oflagu w Murnau. Odznaczony m.in. Krzyżem VM.
Szczegóły 1
Szczegóły 2
Włodzimierz Tarło-Maziński
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 6, miejsce 10
Tarło-Maziński Włodzimierz Zygmunt (28 IX 1889 - 1 VI 1967), płk. WP, dr inż., pionier polskiej radiotelegrafii wojskowej. Ur. w Borzęcinie pow. ciechanowski.
Do 1917 w armii rosyjskiej, gdzie ukończył Oficerską Szkołę Radiotechniczną.
Od 1917 w 1 Korpusie Polskim, od 1918 w WP.
Od 1919 pracował w szkolnictwie, m.in. założyciel i dyrektor żeńskiego liceum przemysłowo-technicznego w Warszawie.
W wojnie 1939 w wojskach łączności, następnie przedostał się do Francji, gdzie Słuzył w sztabie gen. Sikorskiego.
Zwolniony z wojska, pracował w polskim szkol¬nictwie średnim na terenie Francji.
Po wojnie, do 1947 prezes Komitetu Opieki nad Polakami za granicą przy MSZ, następnie kierownik działu teleelektryki w Zakładzie Elektroniki Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
Autor szeregu prac z zakresu fizyki, radiotechniki i filozofii, m.in. pierwszego polskiego podręcznika radiotelegrafii wojskowej.
Zmarł w Warszawie. Odznaczony m.in. KOf. OOP.
Szczegóły 1
Szczegóły 2
Szczegóły 3
Mieczysław Poniatowski
https://forum.odkrywca.pl/topic/771466-genera%C5%82owie-wojska-polskiego-ii-rp-zdj%C4%99cia/page/50/
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 7, miejsce 3
Poniatowski Mieczysław (20 X11867 - 4 V11961), gen. bryg. WP. Ur. w Kamieniu na Nowogródczyźnie. Absolwent Szkoły Wojskowej w Wilnie. Od 1887 w armii rosyjskiej.
Od 1917 w 1 Korpusie Polskim. W latach 1918-19 d-ca 2 pułku strzelców. W końcu 1919 d-ca 10 Pułku Strzelców Wielkopolskich, w 1920 dowodził 33 brygadą piechoty, następnie d-ca garnizonu w Lesznie Wlkp.
W 1922 przeniesiony w stan spoczynku. Współautor projektu uporządkowania cmentarza wojskowego na Powązkach w okresie międzywojennym.
Zmarł w Warszawie. Odznaczony m.in. VM V kl., KW - czterokrotnie.
Szczegóły
Stanisław Tatar
Położenie grobu: kwatera A18, rząd 8, miejsce 28
Tatar Stanisław ps. „Erazm", „Tabor" (3 X 1896 - 16 XII 1 980), płk WP, gen. bryg. AK. Ur w Biórkowie Wielkim, pow. Miechów.
Od 1915 w armii rosyjskiej, od 1917 w I Korpusie Polskim na Wschodzie, a od 191 8 w WP.
W 1929 d-ca 17 pap, potem ukończył Ecole Superieure de Guerre w Paryżu (1930-32).
Kierownik referatu i kierownik Wydz. Wyszkolenia w Oddziale III Sztabu Głównego, od 1933 wykładowca, od 1934 kierownik katedry taktyki artylerii w WSWojsk. w Warszawie, od 1938 d-ca 3 pal.
W wojnie obronnej 1939 dowódca artylerii dywizyjnej i d-ca 3 DPLeg.
W czasie okupacji w ZWZ-AK od 1940, szef Oddziału III (operacyjnego) KG, od 1943 Szef Operacji i I z-ca Szefa Sztabu KG AK.
W kwietniu 1944 odleciał do Wielkiej Brytanii mostem powietrznym („Most I") i został z-cą Szefa Sztabu Naczelnego Wodza.
Od 1945 d-ca artylerii I Korpusu w Wielkiej Brytanii. Po powrocie do kraju dowodził 12 DP, w latach 1949-56 więziony, następnie zrehabilitowany.
Zmarł w Warszawie. Odznaczony VM V kl., KK OOP, KW - pięciokrotnie, francuskim KOf. Legii Honorowej.
Szczegóły
W kwaterze pochowani są także inni generałowie: Będą uwzględnieni w kolejnej wersji przewodnika.
Kwatera batalionu AK "Zośka"
Projekt kwatery Romuald Gut, 1960 rok
Batalion "Zośka" składał się przede wszystkim z członków "Szarych Szeregów", konspiracyjnego Związku Harcerstwa Polskiego.
Batalion został utworzony pod koniec sierpnia 1943 roku. Nazwa batalionu została przyjęta dla upamiętnienia postaci dowódcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego "Zośki", poległego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach.
Dowódcą batalionu był por. Ryszard Białous "Jerzy".
Żołnierze batalionu brali udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych, m.in. mających na celu niszczenie kolejowego transportu Wehrmachtu zaopatrującego front wschodni. W powstaniu warszawskim batalion walczył w zgrupowaniu AK "Radosław" na Woli i Starym Mieście, składał się z 3 kompanii: "Maciek", "Rudy" i "Giewont".
Po zdobyciu 2 sierpnia 1944 roku w rejonie ul. Okopowej dwóch niemieckich czołgów PzKpfw V Panther w składzie batalionu utworzono pluton pancerny pod dowództwem Wacława Micuty ps. "Wacek". Przed zajęciem Starówki przez Niemców 2 września 1944 roku kompania "Rudy", dowodzona przez Andrzeja Romockiego "Morro", jako jedyna spośród załogi staromiejskiej przebiła się do Śródmieścia przez placówki niemieckie w Ogrodzie Saskim. W czasie walk na Górnym Czerniakowie i Mokotowie batalion "Zośka" został połączony z równie zdziesiątkowanym batalionem "Parasol".
Kompania "Rudy" została uznana przez dowództwo AK za najlepszą spośród 40 tysięcznej załogi żołnierzy walczących w powstaniu warszawskim, m.in. w brawurowym ataku zdobywając warszawski obóz koncentracyjny.
Za walki w powstaniu warszawskim Naczelny Wódz odznaczył batalion "Zośka" Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (V kl.).
W latach 1944–1956 członków batalionu "Zośka" dotknęły prześladowania systemu komunistycznego. Początkowo uwięzionych zostało kilku z nich z powodu ich indywidualnej działalności w latach powojennych. W drugiej fali aresztowań w specjalnie zorganizowanej akcji zatrzymano trzydziestodwuosobową grupę byłych zośkowców i oskarżono ich o działalność konspiracyjną zmierzającą do obalenia ustroju komunistycznego w Polsce.
Szczegóły
Ryszard Mieczysław Białous
Kwatera A20, rząd 3, miejsce 12
Ryszard Mieczysław Białous, ps. „Jerzy”, „Zygmunt”, „Taran”, (ur. 4 kwietnia 1914 w Warszawie, zm. 24 marca 1992 w Neuquén, w Argentynie) – instruktor harcerski Szarych Szeregów, harcmistrz, oficer Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego.
Do wybuchu wojny zaliczył osiem semestrów na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i uzyskał absolutorium.
W kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą plutonu (jako sierżant podchorąży) w 8 batalionie saperów.
Do marca 1943 był kierownikiem organizacyjnym akcji N - działań dywersyjno-propagandowych prowadzonych wśród Niemców od kwietnia 1941 do kwietnia 1944.
Następnie został dowódcą warszawskich Grup Szturmowych, składających się z najstarszych członków drużyn harcerskich Szarych Szeregów, od listopada 1942 formalnie podporządkowanie Kedywowi Armii Krajowej.
Został mianowany dowódcą batalionu "Zośka", utworzonego pod koniec sierpnia 1943 roku na bazie Grup Szturmowych.
W powstaniu warszawskim nadal dowodził batalionem „Zośka” i był zarazem zastępcą dowódcy Brygady Dywersji „Broda 53" w Zgrupowaniu „Radosław”, a po śmierci Jana Kajusa Andrzejewskiego (ps. „Jan”) 31 sierpnia - dowódcą. Ze swoim batalionem przeszedł cały jego powstańczy szlak bojowy: od Woli przez Stare Miasto do Powiśla Czerniakowskiego. Między innymi dowodził zwycięskim szturmem na obóz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej („Gęsiówka”), w którego wyniku uwolniono 348 żydowskich więźniów.
Po upadku powstania był w niewoli niemieckiej w Bergen-Belsen, Oflagu II D Gross-Born i Stalagu X B Sandbostel. W lipcu 1948 wyemigrował do Argentyny. Między innymi nadzorował budowę lotniska, był dyrektorem uzdrowiska.
Zmarł w Argentynie i tam został pochowany. Jego prochy sprowadzono do Polski w 2019 roku.
Odznaczenia m.in.: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
Szczegóły
Położenie grobu - oznaczone strzałką
Pomnik Szarych Szeregów i groby działaczy
Szare Szeregi – kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie także całego Związku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej 1939–1945 roku.
Organizacja została powołana 27 września 1939 roku w Warszawie przez grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej w mieszkaniu Stanisława Borowieckiego, Szefa Głównej Kwatery Męskiej, przy ul. Noakowskiego 12. Szare Szeregi współpracowały z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej.
Naczelnicy Szarych Szeregów:
- Florian Marciniak (27 września 1939 – 6 maja 1943 roku),
- Stanisław Broniewski (12 maja 1943 – 3 października 1944 roku),
- Leon Marszałek (3 października 1944 – 18 stycznia 1945 roku).
W zależności od wieku harcerze należeli do jednej z trzech grup:
- Zawiszacy – 12–14 lat, drużyny nie brały w zasadzie udziału w walce bieżącej. Przygotowywały się natomiast do pełnienia służby pomocniczej, a nauką na tajnych kompletach – do odbudowy Polski po wojnie. Spośród służb pomocniczych, pełnionych w okresie "przełomu", najbardziej znana jest zorganizowana w czasie powstania warszawskiego Harcerska Poczta Polowa.
- Bojowe Szkoły (BS) – 15–17 lat, służba w małym sabotażu: pisanie na murach, rozlepianie afiszy i nalepek, rozdawanie ulotek, kolportaż fikcyjnych dodatków nadzwyczajnych do gazet, podłączenie się do niemieckich megafonów, zrywanie niemieckich flag, usuwanie z wystaw i gablot niemieckich fotografii, gazowanie kin. Drużyny BS przechodziły przeszkolenie wojskowe, otrzymywały przydziały do jednostek AK (np. jako poczty dowódców, oddziały łączności i oddziały rozpoznawcze). W powstaniu warszawskim walczyli w Śródmieściu jako kompania, a w innych dzielnicach jako plutony piechoty.
- Grupy Szturmowe (GS) – powyżej 18 lat, drużyny były podporządkowane "Kedywowi" - Kierownictwu Dywersji AK, pełniły służbę w "wielkiej dywersji". W Warszawie w sierpniu 1943 roku utworzono z nich batalion 'Zośka", którego 3 kompanię wydzielono do zadań specjalnych ("Agat", później "Pegaz"). Wiosną 1944 roku powstał z niej batalion "Parasol". Oddziały GS wykonały wiele akcji bojowych, w tym wysadzanie mostów kolejowych, pociągów, odbijanie więźniów (akcja pod Arsenałem, akcja w Celestynowie), zamachy na funkcjonariuszy aparatu terroru (Kutschera, Koppe, Bürckl, oraz odpowiedzialnych za katowanie Jana Bytnara "Rudego", Schultza i Langego). Inne oddziały GS (np. Chorągwi Radomskiej i Krakowskiej) walczyły w oddziałach partyzanckich oraz prowadziły sabotaż kolejowy.
A - Ryszard Białołus B - Stanisław Broniewski C - Aleksander Kamiński
Stanisław Broniewski
Położenie grobu: kwatera A20, rząd 1, miejsce 12
Stanisław Broniewski, ps. Orsza, Witold, K. Krzemień (ur. 29 grudnia 1915 w Warszawie, zm. 30 grudnia 2000 w Wesołej) – polski ekonomista, naczelnik Szarych Szeregów, harcmistrz, podporucznik w czasie wojny. Kawaler Orderu Orła Białego. Szczegóły
Aleksander Kamiński
Położenie grobu: kwatera A20, rząd 1, miejsce 13
Aleksander Kamiński, przybrane nazwisko: Aleksander Kędzierski, ps. Dąbrowski, J. Dąbrowski, Fabrykant, Faktor, Juliusz Górecki, Hubert, Kamyk, Kaźmierczak, Bambaju (ur. 28 stycznia 1903 w Warszawie, zm. 15 marca 1978 tamże) – pedagog, wychowawca, profesor nauk humanistycznych, współtwórca metodyki zuchowej, instruktor harcerski, harcmistrz, żołnierz Armii Krajowej oraz jeden z ideowych przywódców Szarych Szeregów, przewodniczący Prezydium Rady Naczelnej Związku Harcerstwa Polskiego. Autor książki Kamienie na szaniec.
Szczegóły
Tadeusz Zawadzki
Położenie grobu: kwatera A20, rząd 6, miejsce 23
Tadeusz Leon Józef Zawadzki, przybrane nazwisko: Tadeusz Zieliński, ps. Kajman, Kotwicki, Lech Pomarańczowy, Tadeusz, Zośka (ur. 24 stycznia 1921 w Warszawie, zm. 20 sierpnia 1943 w Sieczychach) – instruktor harcerski, harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, komendant Grup Szturmowych na terenie Warszawy, jeden z głównych bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Poległ w ataku na strażnicę Grenzschutzpolizei w Sieczychach koło Wyszkowa w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943, uczestnicząc w akcji „Taśma” jako obserwator.
Szczegóły
W innej kwaterze pochowany jest:
Zygmunt Kaczyński
Położenie grobu: kwatera D4, rząd 2, miejsce 3
Zygmunt Jerzy Kaczyński ps. Wesoły, Nosowicz IV (ur. 21 marca 1919 w Warszawie, zm. 26 listopada 1984 tamże) – harcmistrz, kapral podchorąży Armii Krajowej, komendant Okręgu Południe organizacji Wawer, powstaniec warszawski.
Szczegóły
Grób Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Położenie grobu: kwatera 22, rząd 2, miejsce 25
Krzysztof Kamil Baczyński herbu Sas (ps. "Jan Bugaj", "Emil", "Jan Krzyski", "Krzysztof", "Piotr Smugosz", "Krzysztof Zieliński", "Krzyś"; ur. 22 stycznia 1921 roku w Warszawie, zm. 4 sierpnia 1944 roku tamże) – polski poeta czasu wojny, podchorąży Armii Krajowej, podharcmistrz Szarych Szeregów.
Jeden z przedstawicieli pokolenia Kolumbów, w czasie okupacji związany z pismem "Płomienie" oraz miesięcznikiem "Droga".
Zginął w czasie powstania warszawskiego jako żołnierz batalionu "Parasol" Armii Krajowej.
Szczegóły
Groby znanych osób
A - Antonina Gordon-Górecka B - Andrzej Kłopotowski C - Stanisław Franciszek Sosabowski D - Juliusz Berger E - Andrzej Strug F - Stefan Czerwiński G - Włodzimierz Maxymowicz-Raczyński
Juliusz Berger
Położenie grobu: kwatera A19, rząd 7, miejsce 18
Juliusz Berger (ur. 15 listopada 1928 roku w Łucku, zm. 22 stycznia 1999 roku w Warszawie) – polski aktor i reżyser pochodzenia żydowskiego.
Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Łucka w 1939 roku został deportowany na Syberię. Lata II wojny światowej przeżył na tułaczce po Syberii, Kazachstanie, Uzbekistanie i pustyni Kara-kum.
W 1945 roku wrócił jako repatriant do Polski i osiadł we Wrocławiu. W 1952 roku ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1954 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski.
Współpracował z Teatrem na Targówku w Warszawie (1983-85) oraz z Teatrem Muzycznym w Gdyni (1984-1991) gdzie z olbrzymim sukcesem grał przez wszystkie lata rolę Tewjego Mleczarza w musicalu Skrzypek na dachu. Obdarzony niezwykle silnym, głębokim głosem o pięknej barwie miał w swoim dorobku dziesiątki ról w słuchowiskach radiowych.
Szczegóły
Antonina Gordon-Górecka
Położenie grobu: kwatera A19, rząd 7, miejsce 17
Antonina Gordon-Górecka (ur. 6 czerwca 1914 roku w Krakowie, zm. 12 czerwca 1993 roku w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa.
W 1941 roku ukończyła studia na konspiracyjnym PIST w Warszawie. Była wykładowcą na łódzkiej PWSFTviT i warszawskiej PWST.
Zadebiutowała rolą Kasi w "Weselu" w reżyserii Jacka Woszczerowicza w Teatrze Wojska Polskiego. Potem grywała w teatrach Katowic, Łodzi (m.in. Salomeę w Horsztyńskim Słowackiego) i wreszcie Warszawy: w "Ateneum" zagrała słynną Yermę w dramacie Federico Garcia Lorki. Od 1958 roku występowała w Teatrze Współczesnym. Do historii przeszła jej rola w sztuce Kto się boi Virginii Voolf. Cechą charakterystyczną aktorstwa Gordon-Góreckiej była oszczędność środków, wydobywanie różnych odcieni ról jakby mimochodem. Była mistrzynią ironii i sarkazmu.
Z ról telewizyjnych warto pamiętać ją z Profesji pani Warren G. B. Shawa. Z Teatrem Polskiego Radia rozpoczęła współpracę, gdy tylko pojawiła się w Warszawie. W audycji usłyszą Państwo fragmenty jej ról głównie w wielkim repertuarze - bo te przeważały, jak choćby tytułowa "Panna Rosita" w sztuce Lorki czy Idalia w "Fantazym" Słowackiego. Zdarzały się jednak też kreacje w repertuarze współczesnym, jak Liesel w "Niemcach" Kruczkowskiego czy jedna z bohaterek słuchowiska Ireneusza Iredyńskego "Przed prelekcją".
Szczegóły 1
Szczegóły 2
Andrzej Kłopotowski
Położenie grobu: kwatera A19, rząd 2, miejsce 18
Andrzej Kłopotowski (ur. 9 sierpnia 1935 roku w Warszawie, zm. 12 lutego 2011 roku w Karwiku koło Pisza) – polski pływak, uczestnik XVII Letnich IO w Rzymie w 1960 roku.
W 1952 roku ukończył Liceum ogólnokształcące im. Stefana Batorego, następnie Wydział Samochodów i Ciągników PW (1959) oraz Harvard University.
Był pływakiem stołecznych klubów "Ogniwo" i "Sparta". W 1959 roku na letniej uniwersjadzie zdobył brązowy medal w 200 m stylem klasycznym. W 1960 roku uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w Rzymie, gdzie awansował jako pierwszy polski pływak do finału olimpijskiego. Był 8 krotnym mistrzem Polski (100 m stylem klasycznym i 200 m stylem klasycznym), 2 krotnym rekordzistą Polski na basenie 25 m, 6 krotnym rekordzistą Polski na basenie 50 m.
Ekspert i Dyrektor ONZ na Dalekim Wschodzie i w Afryce Równikowej.
Szczegóły
Włodzimierz Maxymowicz-Raczyński
Położenie grobu: kwatera A19 lewe półkole, miejsce 12
Włodzimierz Marian Raczyński-Maxymowicz vel Włodzimierz Raczyński ps. "Raczyński", "Rokita" (ur. 9 maja 1891 roku w Przemyślu, zm. 24 lutego 1938 roku w Berlinie) – generał brygady Wojska Polskiego.
1 maja 1918 roku wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej i dowodził III batalionem piechoty, w stopniu majora. W listopadzie 1918 roku współdziałał w akcji rozbrajania wojsk niemieckich z Polską Organizacją Wojskową.
Po odzyskaniu niepodległości, wstąpił do nowo formującego się Wojska Polskiego. 6 grudnia 1918 został szefem sztabu grupy operacyjnej gen. Berbeckiego, walcząc z nią na froncie wschodnim do lutego 1919 roku.
Od 1 sierpnia 1922 do 1 marca 1925 roku był dowódcą 18 Pułku Piechoty w Skierniewicach. Od 1 marca 1925 roku dowodził 4 Brygadą Korpusu Ochrony Pogranicza w Czortkowie.
Od 28 lipca 1927 do 1937 roku był dowódcą 4 Dywizją Piechoty w Toruniu. Jednocześnie, w latach 1931–1935, na czas urlopów etatowego dowódcy, czasowo pełnił obowiązki dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu. 29 kwietnia 1937 roku został dowódcą Broni Pancernych w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
W mieszkaniu wdowy po generale (ul. Sandomierska 18/6 na Mokotowie w Warszawie) ukrywał się i zmarł 2 grudnia 1941 roku marszałek Edward Śmigły-Rydz.
Szczegóły
Stefan Czerwiński
Położenie grobu: A19-8-11
Stefan Czerwiński, ps. Dalia, Karabin, Luśnia, Stefan, Zamek, Zamkowski (ur. 30 sierpnia 1895 w Marchwaczu, zm. 16 czerwca 1971 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, komendant Okręgu AK Lwów, więzień w PRL-u i ZSRR.
Przeszedł cały szlak bojowy I Brygady Legionów Polskich i brał udział we wszystkich jej bitwach.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył w latach 1919–1920 na froncie litewsko-białoruskim, m.in. w bitwie nad Berezyną.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku walczył jako dowódca Artylerii Dywizyjnej l Dywizji Piechoty Legionów, która działała w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Od października 1939 roku działał w Służbie Zwycięstwu Polski w Warszawie.
1 lutego 1944 roku objął komendę Okręgu oraz funkcję zastępcy komendanta Obszaru Lwowskiego AK, a od 30 czerwca 1944 roku dowodził powstałym wtedy Podokręgiem AK Lwów. 15 lipca 1944 roku wydał zarządzenia wykonawcze do Akcji „Burza” we Lwowie i w jej trakcie dowodził odtwarzaną tam 5 Dywizją Piechoty AK oraz pełnił funkcję komendanta miasta.
Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną został członkiem delegacji Komendy Obszaru, która 31 lipca 1944 roku udała się na rozmowy z gen. Michałem Rolą-Żymierskim w Żytomierzu. Cała delegacja została aresztowana, a Czerwiński osadzony w więzieniu w Kijowie, następnie pod Rawą Ruską i w Trzebusce. Później, 5 września 1944 roku, został internowany w obozach w Charkowie, Diagilewie koło Riazania (od 29 grudnia 1945 roku), Wołogdzie, w lipcu 1947 roku internowany w obozie NKWD nr 150 w Griazowcu (od lipca 1947 roku) i Brześciu (od pierwszych dni października 1947 roku).
Po powrocie do kraju w pierwszych dniach listopada 1947 roku Stefan Czerwiński osiedlił się w Gdańsku.
Szczegóły
Stanisław Franciszek Sosabowski
Położenie grobu: kwatera A19, rząd 7, miejsce 10/11
Stanisław Franciszek Sosabowski (ur. 8 maja 1892 roku w Stanisławowie, zm. 25 września 1967 roku w Hillingdon) – polski dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy, członek ruchu strzeleckiego i skautingu, uczestnik I wojny światowej w szeregach armii austro-węgierskiej, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, 15 czerwca 1944 roku mianowany generałem brygady, organizator i dowódca 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, z którą walczył w bitwie o Arnhem. Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari, pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.
W kampanii wrześniowej dowodził 21 Pułkiem Piechoty "Dzieci Warszawy".
W lutym 1940 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 1. Dywizji Piechoty, która 3 maja 1940 roku została przemianowana na 1. Dywizję Grenadierów. W Anglii otrzymał przydział na dowódcę formującej się właśnie 4. Brygady Kadrowej Strzelców. Ze swej brygady postanowił utworzyć pierwszą w historii Wojska Polskiego jednostkę spadochronową.
Brygada wzięła udział w największej w II wojnie światowej operacji powietrznodesantowej sprzymierzonych, noszącej kryptonim "Market Garden".
Po demobilizacji pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii i pracował jako robotnik magazynowy w fabryce silników elektrycznych, później telewizorów.
Szczegóły
Andrzej Strug
Położenie grobu: kwatera A19 lewe półkole, miejsce 9
Andrzej Strug, właśc. Tadeusz Gałecki ps. "Andrzej Strug", "Borsuk", "August Kudłaty" (ur. 28 listopada 1871 roku w Lublinie, zm. 9 grudnia 1937 roku w Warszawie) – pisarz i publicysta, wolnomularz, działacz ruchu socjalistycznego i niepodległościowego, beliniak, a także scenarzysta.
W okresie I wojny światowej walczył w Legionach Józefa Piłsudskiego w stopniu wachmistrza sztabowego.
W 1927 roku otrzymał nagrodę literacką im. Elizy Orzeszkowej za całokształt twórczości.
W 1928 roku zasiadł z listy PPS w senacie, a w 1934 roku stał na czele Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela.
W latach 1924 i 1935 pełnił obowiązki prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich, którego był współzałożycielem.
W 1928 roku był współautorem scenariuszy do filmów Pan Tadeusz (wspólnie z Ferdynandem Goetlem) i Przedwiośnie (wspólnie z Anatolem Sternem).
W 1934 roku odmówił przyjęcia członkostwa Polskiej Akademii Literatury, ponieważ protestował przeciwko procesowi brzeskiemu i Berezie Kartuskiej.
Odznaczony m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5419 oraz Krzyżem Walecznych.
Szczegóły