SZLAK PAMIĘCI NA POWĄZKACH WOJSKOWYCH
PUNKT 24
Pomnik i groby żołnierzy Batalionów Chłopskich
Kwatera A6
Szczegóły
Bataliony Chłopskie (BCh) to konspiracyjna organizacja zbrojna polskiego ruchu ludowego licząca ok. 170 tys. ludzi.
Działała w czasie II wojny światowej na terenie Generalnego Gubernatorstwa i w Wielkopolsce w celu obrony wsi polskiej przed terrorem niemieckim i eksploatacją gospodarczą.
Po Armii Krajowej była to największa formacja zbrojna, posiadała ok. 300 oddziałów specjalnych prowadzących akcje sabotażowe i bojowe, jej straty (do rozwiązania w marcu 1945) wynosiły ok. 7 tys. żołnierzy.
W maju 1943 roku BCh podpisało umowę scaleniową z AK, faktycznie jednak scalenie nie zakończyło się do końca okupacji. Z liczących ok. 112 tys. żołnierzy BCh tylko ok. 40 tys. weszło w skład AK, reszta zachowała samodzielność.
W czasie II wojny światowej żołnierze Batalionów Chłopskich dokonali ponad 3 tys. różnego rodzaju akcji bojowych. W tym stoczyli około 900 bitew i potyczek, przeprowadzili ponad 200 akcji atakując transport wroga oraz ok. 800 akcji przeciw aparatowi administracyjno- politycznemu.
Do najważniejszych akcji przeprowadzonych przez żołnierzy Batalionów Chłopskich należą walki w obronie pacyfikowanej Zamojszczyzny w latach 1942–1943, zwłaszcza bitwy pod Wojdą i Zaborecznem, walki w obronie tzw. Republiki Pińczowskiej, Zatopienie statku Tannenberg, Wysadzenie pociągu amunicyjnego pod Gołębiem, rozbicie więzień w Krasnymstawie, Radomsku, Siedlcach i Pińczowie oraz walki na przyczółku baranowsko-sandomierskim.
Żołnierze Batalionów Chłopskich brali też udział w akcjach związanych z pociskami rakietowymi V-1 i V-2.
Organizacja była negatywnie nastawiona do Narodowych Sił Zbrojnych, które obarczała za napady na chłopów.
Komendantem głównym Batalionów Chłopskich oraz szefem I Oddziału Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej był gen. Franciszek Wawrzyniec Kamiński - pochowany na Powązkach Wojskowych, zdjęcia i życiorys podano w punkcie 25
Szczegóły
Na cmentarzu znajdują się groby m.in. następujących żołnierzy Batalionów Chłopskich:
A - Eugeniusz Mikulski B - Leon Jańczak C - Wiktor Prandota D - Alojzy Horak
Eugeniusz Mikulski
Położenie grobu: kwatera A6 BCh, rząd 1, miejsce 1
Eugeniusz Mikulski (ur. 15 października 1924, zm. 1 października 2015 w Zalesiu Górnym) – polski działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, powojenny działacz ludowy, polityczny i kombatancki.
Jako działacz kombatancki piastował funkcję wiceprezesa Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich.
Szczegóły
Leon Jańczak
Położenie grobu: kwatera A6 BCh, rząd 1, miejsce 3
Leon Janczak (ur. 1 grudnia 1922 w Charłupi Małej, zm. 17 czerwca 2009 w Warszawie) – polski polityk, działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm PRL I, III, VI i VII kadencji.
W czasie wojny był żołnierzem Batalionów Chłopskich. W 1943 został aresztowany przez Niemców. Był przesłuchiwany przez Gestapo, a po półrocznym pobycie w więzieniu w Łodzi wywieziono go do Auschwitz, następnie zaś do obozów Neuengamme i Bergen-Belsen.
Szczegóły
Wiktor Prandota
Położenie grobu: kwatera A6 BCh, rząd 2, miejsce 4
Wiktor Prandota (ur. 5 marca 1920 w Turowie, zm. 5 kwietnia 2007 w Krynicy-Zdroju) – polski badacz Afryki, wykładowca SGGW, ekspert ONZ, wiceprzewodniczący Związku Młodzieży Wiejskiej, członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1958 roku. Podczas okupacji prowadził gospodarstwo rolne i działał w ruchu oporu: powiatowy komendant Batalionów Chłopskich, członek Szarych Szeregów AK, ZMW RP „Wici”, pełniąc funkcje od kierownika do wiceprezesa. Szczegóły
Alojzy Horak
Położenie grobu: kwatera A6, rząd 6 prawa strona, miejsce 1
Alojzy Horak ps. „Nestorowicz”, „Neuman”, „Majewski”, „Wiktor Młot”, także jako: Dietrich, Justyn Małecki (ur. 10 sierpnia 1891 w Krakowie, zm. 12 lutego 1943 w Lasach Chojnowskich pod Stefanowem) – polski współorganizator skautingu we Lwowie, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.
W październiku 1939 r. był dowódcą Służby Zwycięstwu Polski powiatu warszawskiego. W styczniu 1940 r. został szefem sztabu, a wiosną tego roku - komendantem Okręgu Warszawa-Województwo ZWZ. W tym okresie zainicjował wydawanie tajnych pism "Tygodnik Informacyjny" i "Nowa Armia Nowej Polski".
Od 1 grudnia 1941 r. pracował w Wojskowym Biurze Historycznym BIP KG AK. Był autorem opracowania "Kampania wrześniowa w oświetleniu niemieckim" (wydane w trzech częściach w Warszawie w 1941 i 1942 r.) oraz wydanej po jego śmierci broszury "Edward Rydz - Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i Naczelny Wódz, przed i podczas kampanii wrześniowej" (Warszawa 1943).
Od 1 sierpnia 1942 r. był szefem Wydziału Wyszkolenia (Oddziału III Szkoleniowego) Komendy Głównej BCh.
Szczegóły
Kwatera Armii Ludowej
Projekt kwatery: Jan Tarczyński, Albin Rozner i Seweryn Jasiński
Armia Ludowa (AL) – konspiracyjna organizacja zbrojna Polskiej Partii Robotniczej, powstała z przekształcenia Gwardii Ludowej, działająca w okupowanej przez III Rzeszę Polsce, utworzona w celu walki zbrojnej z okupantem niemieckim na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej z 1 stycznia 1944 i formalnie tej Radzie podporządkowana. Naczelnym dowódcą AL został gen. Michał Rola-Żymierski, szefem sztabu Franciszek Jóźwiak, dotychczasowy dowódca Gwardii Ludowej. Armia Ludowa powstała na bazie Gwardii Ludowej na podstawie dekretu nr 1 KRN z 1 stycznia 1944 roku.
W jej skład weszły:
- Gwardia Ludowa PPR (całościowo)
- Związek Walki Młodych (całościowo)
- część pododdziałów Batalionów Chłopskich
- część pododdziałów Milicji Ludowej RPPS
- lokalne organizacje polityczno-wojskowe Rewolucyjna Grupa Inteligencji Socjalistycznej „Świt”, Polska Wojskowa Organizacja Rewolucyjna
- część żołnierzy Armii Krajowej (Okręg Częstochowski Socjalistycznej Organizacji Bojowej, IV pluton Oddziału Partyzanckiego Obwodu Radomsko AK-OW PPS, pluton partyzancki Inspektoratu Lublin AK „Zbyszka”
Liczbę żołnierzy Armii Ludowej ocenia się na kilkadziesiąt tysięcy.
W chwili wybuchu powstania, w Warszawie rozlokowanych było 2 tys. żołnierzy Armii Ludowej, z których tylko połowa służyła w uzbrojonych oddziałach bojowych.
Żołnierze AL, u boku AK-owców walczyli na Woli, Starówce, Śródmieściu, Żoliborzu i w Czerniakowie. Dowódcy docenili heroizm komunistycznych żołnierzy, wielu z nich odznaczonych została przez gen. Komorowskiego orderami „Virtuti Militari” (m.in. por. Jan Szelubski, por Edwin Rozłubirski) i Krzyżami Walecznych.
Szacuje się, że w powstaniu zginęło około 500 powstańców z Armii Ludowej, w tym cały Sztab Powstania. Dowódca AL mjr Bolesław Kowalski „Ryszard” poniósł śmierć pod koniec sierpnia w kamienicy Łyszkiewicza na Starym Mieście. Wraz z nimi poległo czterech członków warszawskiego sztabu Armii Ludowej (mjr Stanisław Nowicki, kpt. Stanisław Kurland, kpt. Edward Lanota i por. Anastazy Matywiecki).
W 1945 roku ich szczątki uroczyście przeniesiono na skwer Hoovera i pochowano w grobowcu pod potężną kamienną płytą. W roku wykopali je robotnicy remontujący skwer. Urzędnicy nie uprzedzili ich , że w ziemi znajdują się kości. Szczątki na dziesięć miesięcy trafiły do Zakładu Medycyny Sądowej, gdzie okazało się, że nie należą tylko do sztabowców, ale kilkunastu osób obojga płci. Zapewne były to kości cywili, którzy zginęli też w zbombardowanej kamienicy przy Freta. Wszystkie umieszczono w jednym grobie w kwaterze AL.
Piśmiennictwo:
- https://trybuna.info/polska/armia-ludowa-w-powstaniu-warszawskim/
- http://www.dws-xip.pl/PW/formacje/pw2027.html Armia Ludowa
Ryszard Kowalski
Położenie grobu: kwatera A6 BCh, rząd 2, miejsce 4
Bolesław Kowalski, ps. Janek, Ryszard Piasecki, Zygmunt (ur. 6 listopada 1915 w Warszawie, zm. 26 sierpnia 1944 tamże) – polski działacz komunistyczny, oficer Gwardii i Armii Ludowej.
Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Jako dowódca cekaemu wz. 30 walczył w szeregach 2 Morskiego pułku strzelców w bitwie o Kępę Oksywską.
Jesienią 1942 powołany na dowódcę Okręgu Warszawa-Miasto. Wiosną 1943 będąc poszukiwanym przez Niemców został przeniesiony do Krakowa na stanowisko dowódcy Obwodu IV Kraków. Brał udział w opanowaniu Kopalni Węgla Kamiennego „Krystyna” w Tenczynku, skąd wraz z innymi gwardzistami zabrał stamtąd pół tony trotylu. W lipcu 1943 awansowany na stopień kapitana GL. Na początku 1944 powrócił do Warszawy, gdzie objął ponownie stanowisko dowódcy Okręgu Warszawa-Miasto awansując na stopień majora Armii Ludowej.
Walczył w powstaniu warszawskim. Poległ 26 sierpnia 1944 w kamienicy Łyszkiewicza na ulicy Freta 16 na Starym Mieście wraz z czterema członkami sztabu warszawskiej AL wskutek uderzenia w kamienicę niemieckiej bomby lotniczej.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_Kowalski_(1915%E2%80%931944)
Kazimierz Sidor
Położenie grobu: kwatera C37, rząd 6, miejsce 1
Kazimierz Sidor ps. „Kazik”, „Hardy”, „Kruk” i „Swarożyc” (ur. 26 października 1915 w Rudce Starościańskiej na Lubelszczyźnie, zm. 2 grudnia 1981 w Warszawie) – polski dyplomata i działacz polityczny, pułkownik WP.
Komendant Związku Młodochłopskiego, Bojowej Organizacji Ludowej i obwodu Włodawa Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich, dowódca Okręgu nr. 1 Północnego Obwodu II Gwardii Ludowej, oficer informacyjny Obwodu II Gwardii i Armii Ludowej.
Przewodniczący konspiracyjnej lubelskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej, poseł do Krajowej Rady Narodowej i wojewoda lubelski.
Wielokrotny ambasador PRL w Iranie i Afganistanie (1956–1960), Egipcie, Somalii, Jemenie i Libii (1960–1965), we Włoszech i na Malcie (1972–1977) oraz w Turcji (1978–1980).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Sidor
Położenie grobu
Michał Szyszko
Położenie grobu: kwatera A6, rząd 6 lewa strona miejsce 2
Michał Szyszko, Michał Szyszko-Dąbek (ur. 16 maja 1912 w Ożarowie koło Lublina, zm. 12 stycznia 1946 w Warszawie) – oficer Armii Ludowej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych, poseł do Krajowej Rady Narodowej.
Od 1934 był działaczem Organizacji Młodzieżowej (OM) TUR, a od 1935 - PPS. Od 1937 do wybuchu II wojny światowej był osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej za działalność polityczną w Lublinie i Tarnowie.
W latach 1942-43 w PPR i GL. W powstaniu warszawskim dowodził oddziałami AL w Śródmieściu i na Czerniakowie oraz pełnił funkcję oficera operacyjnego w sztabie AL.
Po upadku powstania udaje mu się wraz. z innymi członkami AL prze¬dostać na Podhale. gdzie przyłącza się do oddziału AL im. L. Waryńskiego, był w nim do końca wojny.
Po wojnie członek Centralnego Komitetu Wykonawczego Polskiej Partii Socjalistycznej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych oraz poseł do Krajowej Rady Narodowej od 1945.
Zmarł nagle na początku 1946 roku.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Szyszko-D%C4%85bek
Położenie grobu