SZLAK PAMIĘCI NA POWĄZKACH WOJSKOWYCH
PUNKT 27
Zgrupowanie "Gurt"
IV Zgrupowanie "Gurt" – zgrupowanie Armii Krajowej biorące udział w walkach w czasie powstania warszawskiego w Śródmieściu Północnym.
Zgrupowanie powstało w 1943 roku w ramach Okręgu Warszawskiego AK. Wraz z 3 batalionem pancernym oraz VI Zgrupowaniem Wojskowej Służby Ochrony Powstania należało do III Rejonu Obwodu Śródmieście. Oddziały zgrupowania, prowadziły akcje sabotażowe i dywersyjne, głównie na liniach kolejowych.
Dowódcą Zgrupowania był por. Kazimierz Czapla
1 sierpnia 1944 roku zgrupowanie składało się z 7 kompanii, których zadaniem było zdobycie:
- Dworca Głównego
- Urzędu Telekomunikacyjnego wraz z wartownią przy ul. św. Barbary 1,
- Hotelu "Polonia",
- Hotelu "Centralnego" oraz składnicy wojskowej przy ul. Pankiewicza 3,
- Dworca Pocztowego,
- Hotelu Turystycznego i Domu Kolejowego.
Od 2 sierpnia Zgrupowanie składało się z 5 kompanii.
Oddziały zgrupowania współdziałały w zdobywaniu PAST-y przy ul. Zielnej, koszar granatowej policji na ul. Ciepłej, Hali Mirowskiej i budynku restauracji "Żywiec", który wielokrotnie przechodził z rąk do rąk.
Mimo zmasowanych ataków nieprzyjaciela, oddziały "Gurta" utrzymały wyznaczone pozycje uniemożliwiając połączenie się niemieckich oddziałów z Ogrodu Saskiego z oddziałami w Al. Jerozolimskich.
23 września 1944 roku zgrupowanie zostało przekształcone w 3 batalion 15 Pułku Piechoty "Wilków" AK.
Szczegóły
Kazimierz_Czapla
Kwatera D2, rząd 4, miejsce 8
Kazimierz Czapla ps. „Gurt” (ur. 15 stycznia 1897 w Wilkowie, zm. 28 sierpnia 1964 w Gdańsku) – oficer Armii Krajowej, w powstaniu warszawskim dowódca Zgrupowania IV „Gurt”.
W trakcie wojny obronnej 1939 walczył m.in. w grupie gen. Kleeberga. Uniknął niewoli i przedostał się do Warszawy.
Od listopada 1939 działał w konspiracyjnej organizacji Tajna Armia Polska. Następnie po scaleniu porucznik Armii Krajowej. Dowódca IV Zgrupowania w 3 Rejonie Obwodu Śródmieście AK.
W trakcie powstania warszawskiego dowodził zgrupowaniem „Gurt”.
Od 20 września 1944 dowódca III batalionu „Gurt” w 15 pułku piechoty „Wilków” AK.
Po kapitulacji przebywał w obozach jenieckich w Lamsdorf i Murnau.
Szczegóły
Położenie grobu - oznaczone strzałką
Zgrupowanie "Kryska"
Zgrupowanie "Kryska" zostało utworzone 8 sierpnia 1944 roku, na Czerniakowie przez kpt. Zygmunta Netzera "Kryska" na bazie wszystkich oddziałów walczących na Czerniakowie, w tym V Zgrupowania, II Batalionu WSOP oraz kilku plutonów.
Teren działalności Kryski został podzielony na trzy odcinki: "Jelito", "Tum" i "Kwiatkowski".
10 sierpnia 1944 roku skład zgrupowania liczył 724 żołnierzy, w tym 108 kobiet.
28 sierpnia zostało one przemianowane na III Batalion "Kryska" w odcinku wschodnim Podobwodu "Śródmieście Południowe”. Od 7 września zgrupowanie podlegało dowódcy odcinka czerniakowskiego płk. Janowi Mazurkiewiczowi "Radosławowi".
Oddziały "Kryski" do 23 września toczyły ciężkie walki o przyczółek czerniakowski. Teren opanowany przez oddziały polskie zmniejszał się. Potem część żołnierzy ewakuowała się kanałami na Mokotów, inni dostali się na prawy brzeg Wisły.
W walkach Zgrupowanie "Kryska" straciło ok. 680 żołnierzy.
W kwaterze na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w 1946 roku pochowano ekshumowanych z Czerniakowa żołnierzy Zgrupowania AK "Kryska". Doszło do tego dzięki usilnym staraniom jego b. dowódcy, ppłk. Zygmunta Netzera ("Kryski") i kierowanego przez niego komitetu rodzin. Z czasem cały obszar tej kwatery zapełniły groby poległych powstańców ze Zgrupowania AK "Leśnik", żołnierzy IV Zgrupowania - Śródmieścia "Gurt" i batalionu AK "Bełt".
Szczegóły 1
Szczegóły 2
Zygmunt Netzer
Kwatera D2, rząd 4, miejsce 5
Zygmunt Netzer, ps. „Kryska”, „Kryska Mikołaj” (ur. 5 stycznia 1898 w Brahiłowie, zm. 23 stycznia 1977 Warszawie) – major artylerii Wojska Polskiego.
Od stycznia 1918 był dowódcą Partyzantki Kijowskiej w składzie Lekkiej Brygady III Korpusu Polskiego na Wschodzie.
Od grudnia 1918 służył w Wojsku Polskim.
Od 1930 do 1939 pracował jako urzędnik w Ministerstwie Skarbu.
W konspiracji od 1939.
W Armii Krajowej dowódca II batalionu Wojskowej Służby Ochrony Powstania w Rejonie 2 Obwodu Śródmieście w Warszawie.
W Powstaniu Warszawskim dowódca Zgrupowania Kryska.
Po wojnie działacz organizacji kombatanckich.
Odznaczenia m.in.: Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921), Krzyż Walecznych (czterokrotnie 1921, 1922, 1944).
Szczegóły
Położenie grobu - oznaczone strzałką
Zgrupowanie "Leśnik"
Zgrupowanie zostało zorganizowane w pierwszych dniach powstania w gmachach sądów Leszno – Ogrodowa. Dokonywano zbrojnych wypadów w rejon getta, Hali Mirowskiej i ul. Chłodnej.
Dowódcą zgrupowania był ppłk Jan Szypowski "Leśnik”, "Jan Kochanowski".
Żołnierze oddziału:
- wspierali inne oddziały w zdobyciu wartowni Nordwache, która mieściła się w kamienicy na rogu ul. Chłodnej i Żelaznej. W tym czasie zgrupowanie liczyło ok. 350 żołnierzy.
- 6 sierpnia wzięli udział w obronie barykady przy ul. Wroniej.
- 7 sierpnia, po opuszczeniu budynków sądu, obsadzili rejony na Muranowie. Pierwszą akcją bojową na Muranowie zgrupowania był nieudany atak na Fort Traugutta. Do 27 sierpnia bronili budynku Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. 27 sierpnia oddziały zgrupowania, pod ciężkim ogniem niemieckiej artylerii, zostały wycofane z PWPW. Liczebność wynosiła zaledwie 20% stanu wyjściowego.
- 2 września, po upadku Starego Miasta, oddział przedostał się do Śródmieścia i został skierowany w nocy z 3 na 4 września został skierowany do Podobwodu Śródmieście Południowe. Samodzielne grupy oddziału walczyły na odcinku Powiśle Czerniakowskie oraz częściowo w Śródmieściu Południowym.
Jan Szypowski
Kwatera A27, rząd 3, miejsce 20
Jan Szypowski, ps. „Leśnik”, „Jan Kochanowski” (ur. 5 stycznia 1889 w Słupcy, zm. 28 marca 1950 w Warszawie) – pułkownik uzbrojenia Wojska Polskiego, współzałożyciel Centralnego Okręgu Przemysłowego, szef uzbrojenia AK, twórca podziemnego przemysłu zbrojeniowego, dowódca Zgrupowania Bojowego Leśnik w powstaniu warszawskim, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Szczegóły 1
Szczegóły 2
Położenie grobu - oznaczone strzałką
Batalion "Bełt"
Batalion Bełt – jednostka wojskowa Armii Krajowej działająca w okresie okupacji niemieckiej w Polsce w strukturach Wojskowej Służby Ochrony Powstania. Batalion powstał na bazie VI Zgrupowania WSOP i brał udział w walkach w czasie powstania warszawskiego w Podobwodzie Śródmieście Południowe.
Dowódcą batalionu był ppor. Erwin Brenneisen ps. "Bełt".
W okresie poprzedzającym wybuch powstania, wiosną 1944 roku, prowadzono penetrację i rozpoznanie obiektów zajmowanych przez nieprzyjaciela na terenie działalności batalionu, m.in. gmachów Ministerstwa Komunikacji przy ul. Chałubińskiego i budynku Gimnazjum im. J. Słowackiego przy ul. Wawelskiej. Podczas powstania batalion składał się z 3 kompanii. Teren jego działań obejmował Al. Jerozolimskie po stronie nieparzystej, od ul. Marszałkowskiej do pl. Trzech Krzyży przez ul. Bracką i Nowy Świat. Najważniejszym zadaniem było uniemożliwienie przemarszów nieprzyjaciela przez Al. Jerozolimskie oraz budowa i obrona przekopu łącznikowego na osi północ - południe w celu zapewnienia łączności między obu częściami Śródmieścia. W obronie przekopu toczono ciężkie walki w pierwszej połowie sierpnia.
Szczególnie ciężkie walki batalion prowadził we wrześniu w celu odbicia budynków Szkoły Pożarnictwa na Nowym Świecie. Obiekt miał ważne znaczenie strategiczne ponieważ zamykał Niemcom dostęp do placu Trzech Krzyży.
Szczegóły
Erwin Brenneisen
Kwatera A23, rząd 10, miejsce 12
Erwin Brenneisen ps. „Bełt” (ur. 23 lipca 1896 w Sobolewie, pow. Suwałki, zm. 7 lutego 1946 w Warszawie) – podporucznik Wojska Polskiego.
Służył ochotniczo od listopada 1918 w Wojsku Polskim w 3 pułku ułanów na stanowisku dowódcy plutonu.
W grudniu 1927 uzyskał na Politechnice Warszawskiej dyplom inżyniera dróg i mostów i następnie pracował jako urzędnik w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
Od marca 1940 w konspiracji w ZWZ–AK, początkowo w SOP, następnie w stopniu plutonowego był dowódcą I Zgrupowania "Bełt" 3 Rejonu Obwodu Śródmieście WSOP Okręgu Warszawa AK.
W czasie powstania warszawskiego nadal dowodził batalionem „Bełt”.
W dniu 7 sierpnia jego batalion otrzymał zadanie zbudowania od swojej strony[d] rowu łącznikowego północ–południe przez Al. Jerozolimskie i chroniącej go barykady, a następnie obrony tego niezwykle ważnego połączenia.
Po upadku powstania przebywał w Oflagu Murnau.
2 maja 1945 został uwolniony z niewoli niemieckiej i przydzielony do Obozu Zbornego Nr 1 w Paryżu. Powrócił do kraju kilka miesięcy później i zamieszkał w Zielonej Górze.
Odznaczony m.in.: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych (pięciokrotnie, po raz pierwszy w 1920).
Szczegóły
Położenie grobu - oznaczone strzałką
Harcerska Bateria Plot "Żbik"
Historia oddziału sięga jesieni 1939 roku, kiedy to grupa harcerzy 21. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. gen. Ignacego Prądzyńskiego utworzyła organizację harcerską "Żbik".
Młodocianych artylerzystów szkolono już dobre pół roku przed sierpniem, korzystając ze zdobytych i przetłumaczonych instrukcji obsługi niemieckich działek przeciwlotniczych. Pięcioosobowe załogi uczyły się budowy sprzętu, doskonaliły też synchronizację ruchów niezbędnych do wystrzelenia pocisku. Robiły to wszystko "na sucho", bo pierwsze prawdziwe strzelanie miało się odbyć dopiero na zdobycznym sprzęcie.
Na dwa dni przed wybuchem powstania, jeszcze jako pluton artylerii przeciwlotniczej nr 568, wchodzili w skład drugiej kompanii IV Zgrupowania AK "Gurt".
2 sierpnia 1944 roku, po poszerzeniu stanu osobowego i przeformowaniu "Gurtu", w strukturze zgrupowania pojawiła się 2. Harcerska Bateria Artylerii Przeciwlotniczej "Żbik".
Bateria składała się z 5 plutonów, dowódcą był ppor. Henryk Szczepański "Żuk".
Bateria była jednostką drugiego rzutu, miała współdziałać z oddziałami piechoty przy zdobywaniu Dworca Głównego, Mostu Poniatowskiego oraz Dworca Pocztowego i Wojskowego Instytutu Geograficznego. Zadań tych nie udało się wykonać.
2 sierpnia "Żbika" podporządkowano IV Zgrupowaniu "Gurt", walczącemu w rejonie Dworca Głównego. Bateria zajęła i utrzymała do końca Powstania budynki przy ul. Chmielnej, od nr 53 do 67. Żołnierze z 2. Baterii zorganizowali też pocztę polową w północnym Śródmieściu, którą później przekazano Harcerskiej Poczcie Polowej.
Przez "Żbika" przewinęło się 250 powstańców, w tym ok. 100 kobiet.
Straty baterii to ok. 10 poległych.
Szczegóły
Pomnik-Mauzoleum Ofiar Obozów Koncentracyjnych
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/28364,warszawa-pomnik-mauzoleum-ofiar-obozow-koncentracyjnych.html
Pomnik-mauzoleum został wzniesiony w 1984 roku dla upamiętnienia osób zamordowanych i zamęczonych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.
Autorem projektu obelisku był Stanisław Soszyński.
Monument ma kształt ramp kolejowych prowadzących do krzyża i tablicy przypominających piec krematoryjny. Między rampami zwracają uwagę odciski butów symbolizujące ofiary zmierzające do krematorium. Na tablicy centralnej umieszczono napis: "Prochy Polaków pomordowanych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych wołają o pokój świata". Nad nim znalazł się trójkąt noszony przez więźniów na obozowych pasiakach. Na frontach ramp wymienione są obozy koncentracyjne oraz lata 1939-1945.
W mauzoleum umieszczono urny z prochami zebranymi w 14 obozach zagłady.
Niemieckie obozy koncentracyjne i obozy zagłady
https://dzieje.pl/aktualnosci/niemieckie-obozy-zaglady-i-obozy-koncentracyjne
Pierwszym ukończonym obozem zagłady był obóz w Chełmnie nad Nerem, który rozpoczął działalność 8 grudnia 1941 roku. Do zabijania ofiar, którymi byli początkowo żydowscy mieszkańcy z kilkunastu okolicznych gmin, wykorzystywano tam spaliny z ciężarówek. W Chełmnie Niemcy zamordowali 160-200 tys. osób.
Po konferencji w Wannsee 20 stycznia 1942 roku, na której potwierdzony został cel, jakim było "ostateczne rozwiązanie problemu żydowskiego" (Endlosung der Judenfrage) oraz koordynacja wysiłków prowadzących do jego osiągnięcia, nastąpiło przyspieszenie działań.
W następnym miesiącu oddano do "użytku" obóz w Bełżcu, w którym zginęło ok. 500 tys. Żydów (znane są jedynie dwa przypadki uratowania się więźniów od śmierci). Obóz w Bełżcu działał do początku 1943 roku i gdy w lipcu następnego roku tereny te zajął oddział AK obwodu tomaszowskiego to rósł już tam młody las.
W marcu 1942 roku rozpoczęła się budowa obozu zagłady w Sobiborze. Równocześnie Auschwitz, Majdanek i Treblinka były przekształcane w obozy masowej śmierci.
W Sobiborze życie straciło 170 - 250 tys. ludzi, na Majdanku zginęło 89 tys. Prawdziwymi fabrykami śmierci były obozy w Treblince, gdzie zgładzono ok. 900 tys. Żydów głównie z warszawskiego getta.
Największym z niemieckich obozów był KL Auschwitz. Niemcy założyli ten obóz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Od 1943 roku liczba więźniów żydowskich stanowiła już tam większość. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, a także dziesiątki tysięcy Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej Niemcy wyprowadzili z obozu w marszach ewakuacyjnych na Zachód ok. 56 tys. więźniów. W Auschwitz i Birkenau pozostało 7 tys. osób - chorych, wyczerpanych oraz dzieci. 27 stycznia 1945 roku wyzwolili ich czerwonoarmiści.
Źródło: https://dzieje.pl/aktualnosci/niemieckie-obozy-zaglady-i-obozy-koncentracyjne
Groby znanych osób
W kwaterze C2 znajduję się m.in. następujące groby:
Kwatera C2
Rzędy od dołu o numerach od 4 do 8
A - Marian Wnuk C2-4-13
B - Tadeusz Kuchar C2-5-3
C - Leonard Buczkowski C2- 5-12
D - Jan Brzechwa C2-6-4
E - Stanisław Jerzy Lec C2-6-18
F - Stanisław Grzesiuk C2-8-9
Rzędy od dołu o numerach od 9 do 13 oraz Tuje
G - Jacek Woszczerowicz C2-10-8
H - Józef Mroszczak C2-Tuje 12
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 6, miejsce 4
Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman, ps. "Szer-Szeń", Inspicjent Brzeszczot (ur. 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce, zm. 2 lipca 1966 w Warszawie) – polski adwokat i poeta pochodzenia żydowskiego, autor bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej.
W 1926 roku ogłosił tom poezji Oblicza zmyślone. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką wydano w 1938 roku (w tym tomiku znalazły się takie popularne do dziś wiersze, jak: Pomidor, Żuraw i czapla czy też Na straganie). Rok po wydaniu pierwszego tomu z wierszami dla dzieci, w 1939 roku wydano tom Kaczka Dziwaczka (m.in. wiersze: Znaki przestankowe i Sójka).
Na lata II wojny światowej przypada jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza – napisał on w tym czasie takie utwory, jak m.in. Akademia pana Kleksa czy Pan Drops i jego trupa. Dwie książki kontynuujące Akademię... (Podróże pana Kleksa i Tryumf pana Kleksa) napisał kolejno w 1961 i w 1965.
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 5, miejsce 12
Leonard Buczkowski (ur. 5 sierpnia 1900 roku w Warszawie, zm. 19 lutego 1967 tamże) – polski reżyser i scenarzysta filmowy.
Zadebiutował w 1922 roku niemym filmem Szaleńcy. Przed wojną zrealizował najdroższy polski film batalistyczny pt. Gwiaździsta eskadra, opowiadający o grupie amerykańskich pilotów, którzy sformowali w Polsce tzw. Eskadrę Kościuszkowską i walczyli w szeregach armii polskiej w latach 1918–1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Przed wojną zrealizował 8 filmów fabularnych, głównie adaptacji literatury odznaczających się wysokimi walorami warsztatowymi.
Zrealizował pierwszy po II wojnie światowej polski, pełnometrażowy film kinowy – Zakazane piosenki (1947). Był reżyserem pierwszej polskiej powojennej komedii – Skarb (1948). W 1954 wyreżyserował pierwszy polski film barwny Przygoda na Mariensztacie. Nakręcił też m.in. dramat wojenny Orzeł (1959) oraz film Smarkula (1963).
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 8, miejsce 9
Stanisław Grzesiuk (ur. 6 maja 1918 roku w Małkowie, zm. 21 stycznia 1963 w Warszawie) – polski pisarz, pieśniarz (zwany bardem Czerniakowa), z zawodu elektromechanik. Autor autobiograficznej trylogii: Boso, ale w ostrogach, Pięć lat kacetu i Na marginesie życia. Popularyzator przedwojennego folkloru czerniakowskiego.
Podczas wojny działał w konspiracji. Po aresztowaniu podczas łapanki wysłany na roboty przymusowe w okolice Koblencji, a następnie do obozu koncentracyjnego w Dachau i w końcu do obozu Mauthausen-Gusen, gdzie przebywał do końca wojny.
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 5, miejsce 3
Tadeusz Kuchar (ur. 13 kwietnia 1891 roku w Krakowie, zm. 5 kwietnia 1966 w Warszawie) – inżynier, major Wojska Polskiego, lekkoatleta, piłkarz, pływak, łyżwiarz, narciarz, działacz sportowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Był współtwórcą Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji piłkarskiej w latach: 1923, 1925 i 1928.
Był pierwszym prezesem Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, a w okresie od 29 czerwca 1945 do 16 lutego 1946 roku pełnił funkcję prezesa PZPN.
W latach 1946–1950 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), a następnie Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (GKKF). Awansowany do stopnia pułkownika. Od roku 1960 do śmierci dyrektor departamentu budownictwa sportowego w GKKF.
Twórca hali Torwar, hali sportowej w Gliwicach, współtwórca Stadionu X-lecia w Warszawie.
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 6, miejsce 18
Stanisław Jerzy Lec, pseud. literacki Stach, właśc. baron Stanisław Jerzy de Tusch-Letz (ur. 6 marca 1909 roku we Lwowie, zm. 7 maja 1966 w Warszawie) – polski poeta, satyryk i aforysta. Więzień obozu hitlerowskiego we Lwowie na Janowskiej i w Tarnopolu. Po ucieczce w mundurze SS-mana z obozu w Tarnopolu był żołnierzem Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, brał udział w walkach partyzanckich.
Budował wyjątkowo trafny komentarz do współczesnych zjawisk społecznych i politycznych. Autor tomów aforyzmów Myśli nieuczesane (1957) i Myśli nieuczesane nowe (1964), przetłumaczonych na kilkanaście języków.
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2 Tuje, miejsce 12
Józef Mroszczak (ur. 11 maja 1910 w Nowym Targu, zm. 19 września 1975 w Warszawie) – polski twórca plakatów, uznawany obok Henryka Tomaszewskiego za twórcę polskiej szkoły plakatu.
Był przewodniczącym na Polskę Alliance Graphique International i wiceprezesem International Council of Graphic Desing Associacion.
Inicjator i współorganizator pierwszego na świecie Muzeum Plakatu w Wilanowie. Pomysłodawca i twórca Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie.
Najbardziej charakterystycznym rysem plakatów Mroszczaka jest ich ludowość, która nie była sztucznie przyjętą konwencją estetyczną, ale wynikała z osobowości i temperamentu twórcy. Jego plakaty, nasycone soczystymi plamami zieleni i czerwieni, błękitu i żółcieni, kojarzą się natychmiast z ludowym malarstwem na szkle i twórczością prymitywistów.
Wystawiał swoje prace m.in. w Paryżu, Mediolanie, Sztokholmie, Barcelonie, Wiedniu, Essen, Londynie, Berlinie, Caracas.
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 4, miejsce 13
Marian Wnuk (ur. 5 września 1906 roku w Przedborzu, zm. 29 września 1967 w Warszawie) – rzeźbiarz, pedagog, działacz artystyczny.
Po zajęciu Lwowa przez hitlerowców współpracował m.in. z konspiracyjną Radą Pomocy Żydom.
Od 1949 do końca życia był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1951–1954 i 1959-1967 pełnił funkcję jej rektora. Jako rektor powołał do życia Zakłady Artystyczno-Badawcze ASP (ZAB).
Szczegóły
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 10, miejsce 8
Marian Jacek Woszczerowicz (ur. 11 września 1904 roku w Siedlcach, zm. 19 października 1970 w Warszawie) – polski aktor charakterystyczny, teatralny, filmowy i radiowy, reżyser, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Jeden z wybitnych polskich aktorów teatralnych i filmowych.
Występował m.in. w takich sztukach jak Jarmark Jeana Anouilha, Martwa królowa Henry’ego de Montherlant, Za rzekę, w cień drzew Ernesta Hemingwaya, Ryszard III Szekspira (główna rola monarchy), Proces Kafki (jako Józef K.), Don Juan Moliera, Muchy Sartre’a, Kordian Słowackiego, czy Zemsta Fredry (jako Józef Papkin). Jego ostatnią rolą teatralną był Davies w sztuce Dozorca Harolda Pintera.
Szczegóły
Kwatera C2
Rzędy od dołu o numerach od 4 do 8
A - Marian Wnuk C2-4-13
B - Tadeusz Kuchar C2-5-3
C - Leonard Buczkowski C2- 5-12
D - Jan Brzechwa C2-6-4
E - Stanisław Jerzy Lec C2-6-18
F - Stanisław Grzesiuk C2-8-9
Rzędy od dołu o numerach od 9 do 13 oraz Tuje
G - Jacek Woszczerowicz C2-10-8
H - Józef Mroszczak C2-Tuje 12
Jan Brzechwa
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 6, miejsce 4
Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman, ps. "Szer-Szeń", Inspicjent Brzeszczot (ur. 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce, zm. 2 lipca 1966 w Warszawie) – polski adwokat i poeta pochodzenia żydowskiego, autor bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej.
W 1926 roku ogłosił tom poezji Oblicza zmyślone. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką wydano w 1938 roku (w tym tomiku znalazły się takie popularne do dziś wiersze, jak: Pomidor, Żuraw i czapla czy też Na straganie). Rok po wydaniu pierwszego tomu z wierszami dla dzieci, w 1939 roku wydano tom Kaczka Dziwaczka (m.in. wiersze: Znaki przestankowe i Sójka).
Na lata II wojny światowej przypada jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza – napisał on w tym czasie takie utwory, jak m.in. Akademia pana Kleksa czy Pan Drops i jego trupa. Dwie książki kontynuujące Akademię... (Podróże pana Kleksa i Tryumf pana Kleksa) napisał kolejno w 1961 i w 1965.
Szczegóły
Leonard Buczkowski
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 5, miejsce 12
Leonard Buczkowski (ur. 5 sierpnia 1900 roku w Warszawie, zm. 19 lutego 1967 tamże) – polski reżyser i scenarzysta filmowy.
Zadebiutował w 1922 roku niemym filmem Szaleńcy. Przed wojną zrealizował najdroższy polski film batalistyczny pt. Gwiaździsta eskadra, opowiadający o grupie amerykańskich pilotów, którzy sformowali w Polsce tzw. Eskadrę Kościuszkowską i walczyli w szeregach armii polskiej w latach 1918–1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Przed wojną zrealizował 8 filmów fabularnych, głównie adaptacji literatury odznaczających się wysokimi walorami warsztatowymi.
Zrealizował pierwszy po II wojnie światowej polski, pełnometrażowy film kinowy – Zakazane piosenki (1947). Był reżyserem pierwszej polskiej powojennej komedii – Skarb (1948). W 1954 wyreżyserował pierwszy polski film barwny Przygoda na Mariensztacie. Nakręcił też m.in. dramat wojenny Orzeł (1959) oraz film Smarkula (1963).
Szczegóły
Stanisław Grzesiuk
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 8, miejsce 9
Stanisław Grzesiuk (ur. 6 maja 1918 roku w Małkowie, zm. 21 stycznia 1963 w Warszawie) – polski pisarz, pieśniarz (zwany bardem Czerniakowa), z zawodu elektromechanik. Autor autobiograficznej trylogii: Boso, ale w ostrogach, Pięć lat kacetu i Na marginesie życia. Popularyzator przedwojennego folkloru czerniakowskiego.
Podczas wojny działał w konspiracji. Po aresztowaniu podczas łapanki wysłany na roboty przymusowe w okolice Koblencji, a następnie do obozu koncentracyjnego w Dachau i w końcu do obozu Mauthausen-Gusen, gdzie przebywał do końca wojny.
Szczegóły
Tadeusz Kuchar
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 5, miejsce 3
Tadeusz Kuchar (ur. 13 kwietnia 1891 roku w Krakowie, zm. 5 kwietnia 1966 w Warszawie) – inżynier, major Wojska Polskiego, lekkoatleta, piłkarz, pływak, łyżwiarz, narciarz, działacz sportowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Był współtwórcą Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji piłkarskiej w latach: 1923, 1925 i 1928.
Był pierwszym prezesem Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, a w okresie od 29 czerwca 1945 do 16 lutego 1946 roku pełnił funkcję prezesa PZPN.
W latach 1946–1950 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), a następnie Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (GKKF). Awansowany do stopnia pułkownika. Od roku 1960 do śmierci dyrektor departamentu budownictwa sportowego w GKKF.
Twórca hali Torwar, hali sportowej w Gliwicach, współtwórca Stadionu X-lecia w Warszawie.
Szczegóły
Stanisław Jerzy Lec
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 6, miejsce 18
Stanisław Jerzy Lec, pseud. literacki Stach, właśc. baron Stanisław Jerzy de Tusch-Letz (ur. 6 marca 1909 roku we Lwowie, zm. 7 maja 1966 w Warszawie) – polski poeta, satyryk i aforysta. Więzień obozu hitlerowskiego we Lwowie na Janowskiej i w Tarnopolu. Po ucieczce w mundurze SS-mana z obozu w Tarnopolu był żołnierzem Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, brał udział w walkach partyzanckich.
Budował wyjątkowo trafny komentarz do współczesnych zjawisk społecznych i politycznych. Autor tomów aforyzmów Myśli nieuczesane (1957) i Myśli nieuczesane nowe (1964), przetłumaczonych na kilkanaście języków.
Szczegóły
Józef Mroszczak
Położenie grobu: kwatera C2 Tuje, miejsce 12
Józef Mroszczak (ur. 11 maja 1910 w Nowym Targu, zm. 19 września 1975 w Warszawie) – polski twórca plakatów, uznawany obok Henryka Tomaszewskiego za twórcę polskiej szkoły plakatu.
Był przewodniczącym na Polskę Alliance Graphique International i wiceprezesem International Council of Graphic Desing Associacion.
Inicjator i współorganizator pierwszego na świecie Muzeum Plakatu w Wilanowie. Pomysłodawca i twórca Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie.
Najbardziej charakterystycznym rysem plakatów Mroszczaka jest ich ludowość, która nie była sztucznie przyjętą konwencją estetyczną, ale wynikała z osobowości i temperamentu twórcy. Jego plakaty, nasycone soczystymi plamami zieleni i czerwieni, błękitu i żółcieni, kojarzą się natychmiast z ludowym malarstwem na szkle i twórczością prymitywistów.
Wystawiał swoje prace m.in. w Paryżu, Mediolanie, Sztokholmie, Barcelonie, Wiedniu, Essen, Londynie, Berlinie, Caracas.
Szczegóły
Marian Wnuk
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 4, miejsce 13
Marian Wnuk (ur. 5 września 1906 roku w Przedborzu, zm. 29 września 1967 w Warszawie) – rzeźbiarz, pedagog, działacz artystyczny.
Po zajęciu Lwowa przez hitlerowców współpracował m.in. z konspiracyjną Radą Pomocy Żydom.
Od 1949 do końca życia był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1951–1954 i 1959-1967 pełnił funkcję jej rektora. Jako rektor powołał do życia Zakłady Artystyczno-Badawcze ASP (ZAB).
Szczegóły
Jacek Woszczerowicz
Położenie grobu: kwatera C2, rząd 10, miejsce 8
Marian Jacek Woszczerowicz (ur. 11 września 1904 roku w Siedlcach, zm. 19 października 1970 w Warszawie) – polski aktor charakterystyczny, teatralny, filmowy i radiowy, reżyser, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Jeden z wybitnych polskich aktorów teatralnych i filmowych.
Występował m.in. w takich sztukach jak Jarmark Jeana Anouilha, Martwa królowa Henry’ego de Montherlant, Za rzekę, w cień drzew Ernesta Hemingwaya, Ryszard III Szekspira (główna rola monarchy), Proces Kafki (jako Józef K.), Don Juan Moliera, Muchy Sartre’a, Kordian Słowackiego, czy Zemsta Fredry (jako Józef Papkin). Jego ostatnią rolą teatralną był Davies w sztuce Dozorca Harolda Pintera.