Obelisk przedstawia robotnika trzymającego koło zębate, siedzącego pod wysoką kolumną. Postać wznosi rękę w kierunku orła w koronie znajdującego się u szczytu kolumny. W pobliżu pomnika mieszczą się groby osób pracujących przymusowo w Niemczech.
Pomnik odsłonięto w maju 1996 roku. Pomysłodawcą było Stowarzyszenie Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę. Pomnik ozdabia tablica o treści: Pamięci Polek i Polaków deportowanych do prac niewolniczych w III Rzeszy w latach 1939-1945. Na cokole pomnika znajduje się krótka informacja o twórcy: Projekt i pomnik wykonał – mistrz rzem. artystyczn. Witold Marcewicz. Bełżyce 1996.
W okresie II wojny światowej hitlerowcy prowadzili politykę eksterminacji ludności polskiej, m. in. poprzez prace przymusowe na rzecz niemieckiej gospodarki. W ten sposób uzupełniano brak rąk do pracy spowodowany wcieleniem do służby wojskowej niemieckich robotników. Pracownicy przymusowi wywożeni do Rzeszy wykorzystywani byli do maksimum, ich czas pracy ustalały dyrekcje zakładów. Praca ponad siły przy fatalnych warunkach bytowych i zdrowotnych przyczyniły się do śmierci tysięcy robotników.
Deportowanych na roboty przymusowe zatrudniano najczęściej w rolnictwie, leśnictwie, ogrodnictwie i rybołówstwie, nieco rzadziej w przemyśle i transporcie. Pewna część pracowała w innych gałęziach niemieckiej gospodarki, a także w gospodarstwach domowych (jako służący). Z robotnikami przymusowymi nie zawierano umów pisemnych, a o czasie ich pracy decydował pracodawca, często nie respektując prawa do niedziel i świąt. Nie mieli praw urlopowych, nie mogli także bez przepustki oddalać się poza miejscowość, gdzie byli zatrudnieni, nie wolno im było uczestniczyć w imprezach kulturalnych ani przebywać w lokalach publicznych; nie wolno im było bez zezwolenia zawierać związków małżeńskich. Mieli obowiązek nosić na ubraniu wyróżniającą ich naszywkę (Polacy – trójkąt z literą "P"). Młodociani zobowiązani byli do pracy w wymiarze identycznym z dorosłymi, ale za mniejsze wynagrodzenie.
W sierpniu 1944 roku, w okresie najliczniejszego zatrudnienia cudzoziemców, w Niemczech pracowało 6 milionów cywilnych robotnic i robotników. Większość z nich pochodziła z Polski i Związku Sowieckiego. Ponad jedną trzecią stanowiły kobiety, niekiedy wywożone z kraju razem z dziećmi.
Źródło 1
Źródło 2
Źródło 3

Lucjan Hasikowski

---

Pomnik odsłonięty 5 września 1999 roku.
Pomnik upamiętnia osoby przymusowo pracujące w kamieniołomach oraz w kopalniach węgla i uranu w ramach tzw. zastępczej służby wojskowej, w ramach tzw. Batalionach Pracy, organizowanych od 15 października 1949 roku.
Podstawą kwalifikowania poborowych do tego typu jednostek było pochodzenie społeczne, przeszłość polityczna, opinia miejscowej bezpieki i narodowość. Do katorżniczej pracy byli kierowani m.in. najmłodsi uczestnicy powstania warszawskiego, członkowie AK, NSZ oraz Zrzeszenia WiN. Byli też synowie powstańców śląskich i repatriantów z Kresów. Od pewnego okresu trzon batalionów stanowili synowie właścicieli gospodarstw rolnych.
W 1955 roku dokonano zmiany nazwy batalionów na Wojskowe Bataliony Górnicze, a ich całość nazwano Wojskowym Korpusem Górniczym.
Przymusowa "służba" trwała 2-3 lata. Praca odbywała się przez siedem dni w tygodniu na trzy zmiany. Szychta trwała po kilkanaście godzin, czasem 20 godzin na dobę. Po pracy na młodych żołnierzy czekało jeszcze kilka godzin szkolenia politycznego i ćwiczeń taktycznych, na wszelki wypadek bez broni. Praca odbywała się często w temperaturze dochodzącej do 50 stopni, w pyle i ciemności. Pracujący otrzymywali za to minimalne zarobki, z których potrącano ponad połowę na utrzymanie kadry oficerskiej, umundurowanie i opiekę lekarską. Mieszkali w zniszczonych barakach po byłych niemieckich obozach dla jeńców sowieckich, dawnych stajniach lub namiotach, często bez pościeli i bieżącej wody.
10 Brygada Pracy była przeznaczona do pracy w kopalniach uranu przy wydobywaniu rudy uranu na potrzeby produkcji broni atomowej w ZSRR. Praca ta była objęta szczególną tajemnicą wojskową. Ci, którzy ją wykonywali byli pilnowani stale przez jednostki KBW, UB, NKWD i Informacji Wojskowej – oddziały wartownicze pilnujące pracujących żołnierzy miały prawo do użycia broni. Praca przy wydobyciu uranu była obarczona szczególnym ryzykiem, ponieważ żołnierze nie byli w żaden sposób zabezpieczeni przed szkodliwym dla zdrowia promieniowaniem radioaktywnym uranu, bezpośrednio narażeni na skutki jego oddziaływania – spośród ok. 3 tysięcy żołnierzy przeżyła tylko niewielka część. Instytut Pamięci Narodowej określił zmuszanie do pracy w kopalniach rud uranu, w ramach batalionów pracy, jako jedną ze zbrodni stalinizmu w Polsce i zbrodnię przeciwko ludzkości.
Najwyższy stan osobowy bataliony górnicze osiągnęły tuż przed rozwiązaniem, jesienią 1956 roku, liczyły wtedy 35 tys. żołnierzy. Mimo terminów wyznaczających rozwiązanie batalionów górniczych ostatni zatrudnieni opuścili kopalnie dopiero w czerwcu 1959 roku.
Cały Wojskowy Korpus Górniczy został zlikwidowany na mocy rozkazu ministra obrony narodowej z 20 sierpnia 1959 roku. WKG w różnych formach funkcjonował w sumie przez 10 lat.
Do czasu rozwiązania przez bataliony przeszło około 200 tys. żołnierzy - górników. Około tysiąc z nich zginęło.

Źródło 1
Źródło 2
Źródło 3

Wojciech Barański

---

Katastrofa lotu PLL LOT 007 miała miejsce 14 marca 1980 roku o godzinie 11:15. W pobliżu warszawskiego lotniska Okęcie rozbił się lecący z Nowego Jorku samolot Polskich Linii Lotniczych LOT Ił-62 "Mikołaj Kopernik". Zginęło 77 pasażerów oraz i 10 członków załogi.
Wśród pasażerów byli: piosenkarka Anna Jantar, amerykański etnomuzykolog Alan Merriam, 22 członków amatorskiej reprezentacji bokserskiej USA oraz sześcioro studentów z warszawskich uczelni, wracających z obrad Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Nauk Ekonomicznych i Handlowych (AIESEC).
Członkowie załogi:

1. Paweł Lipowczan - I pilot, dowódca załogi statku powietrznego,
2. Tadeusz Łochocki - II pilot,
3. Konstanty Chorzewski - nawigator samolotu,
4. Stefan Wąsiewicz - radiooperator,
5. Jan Łubniewski - mechanik pokładowy,
6. Alicja Duryasz - szefowa pokładu,
7. Alicja Mormol-Dudlej - stewardesa,
8. Elżbieta Grabowska - stewardesa,
9. Krystyna Krawczyk - stewardesa,
10. Joanna Podstolska - stewardesa.

Paweł Lipowczan


Źródło: https://www.polot.net/pl/tragedia_il_62_sp_laa_w_dniu_14_03_1980 r
Autor: Karol Placha-Hetman

Zdjęcia przekazane przez p. Marka Chojnowskiego z PLL LOT

Paweł Lipowczan

Usytuowanie grobów

J - Krystyna Krawczyk
I - Alicja Mormol-Dudlej
H - Grażyna Szafarkiewicz - Węglińska
G - Joanna Podstolska
F - Elżbieta Grabowska
E - Alicja Duryasz
D - Jan Łubniewski
C - Konstanty Chorzewski
B - Tadeusz Łochocki
A - Paweł Lipowczan


Na ok. minutę przed planowanym lądowaniem załoga zgłosiła wieży kontrolnej, iż nie zaświecił się wskaźnik wysunięcia podwozia. Kontroler lotów wydał polecenie przejścia samolotu z pułapu 250 na 650 metrów. Gdy na polecenie dowódcy mechanik pokładowy zwiększył moc silników, pękł wał turbiny silnika nr 2, turbina rozerwała się na trzy części, całkowicie niszcząc silnik nr 2. Odłamki silnika rozleciały się na wszystkie strony, uszkadzając silnik nr 1, przebijając kadłub, co spowodowało zniszczenie układów sterowniczych, zasilania czarnej skrzynki i rejestratora kokpitu, oraz uszkodzenie silnika nr 3. W rezultacie przestały całkowicie działać silniki 2 i 3, uszkodzenie wykazywał silnik nr 1, utracono możliwość sterowania samolotem, a ostatnich 26 sekund lotu nie udało się zarejestrować. Po 26 sekundach praktycznie całkowicie bezwładnego opadania, samolot ściął prawym skrzydłem drzewo i uderzył w powierzchnię pokrytej lodem fosy, okalającej fort "Okęcie" dawnej Twierdzy Warszawa. Samolot w zderzeniu z ziemią rozpadł się na wiele części. Do wydobycia ich niezbędne okazało się częściowe wypompowanie wody z fosy.
Powodem katastrofy była wada konstrukcyjno - wykonawcza wału silnika.
Katastrofa lotnicza na Okęciu (1980)