Lech Łada

Wolyn
Wolyn
Położenie grobu: 159 – 3 – 24/25 (grób symboliczny)

Położenie grobu - oznaczone kolorem zielonym
Szlak Pamięci

Lech Adam Łada vel Grzegorz Szmit pseud.: „Żagiew”, „Zbyszek”, „Leszek” (ur. 1 października 1910 w Rzymie, zm. w 1942 albo 1943, pochowany na cmentarzu w Dubnie) – podporucznik artylerii Wojska Polskiego, cichociemny.
Syn Zygmunta Łady i Janiny ze Skibińskich, wywiezionych do Rosji - zmarli w Świerdłowsku (grób symboliczny), brat Zbigniew zmarł w 1939 r. (także grób symboliczny). Płyta pamiątkowa na grobach Adama i Niny Skibińskich – rodziców Janiny Skibińskiej.
W 1937 zawarł związek małżeński z Tatianą z domu Drozdowską, mieli syna (ur. 1939).
W 1939 roku ukończył Wydział Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. W międzyczasie (1935-1936) odbył jednoroczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
We wrześniu 1939 roku walczył w 14 dywizjonie artylerii konnej. Od grudnia 1939 roku do marca 1940 roku działał w ZWZ, m.in. od 20 grudnia 1939 roku do 10 stycznia 1940 roku był kurierem do Budapesztu i z Budapesztu do Warszawy, realizował także zadanie wywiadowcze w Warszawie, Siedlcach, Lublinie oraz Radomiu.
24 stycznia został aresztowany w Cisnej, ciężko przesłuchiwany przez gestapo w więzieniu w Sanoku (wybito mu dwa zęby), torturowany. Po przewiezieniu do więzienia w Zagórzu, 28 stycznia uciekł po wygięciu krat. Do 21 lutego ukrywał się we wsi Tarnawa Górna, 25 lutego dotarł do Nowego Sącza, 1 marca w rejonie Szczawnicy przekroczył przez Pieniny granicę ze Słowacją. 8 marca dotarł na Węgry. Aresztowany w Roznavie, osadzony w Miszkolcu, od 12 marca w obozie Sostofurdo, skąd uciekł i 13 marca dotarł do konsulatu polskiego w Budapeszcie.
Następnie przekroczył granicę polsko-węgierską i w maju znalazł się we Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkolenia Oficerów (ROWO) w Camp de Carpiagne. Od czerwca 1940 roku służył w Wielkiej Brytanii kolejno w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.
Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 28 listopada 1941 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 27 na 28 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Boot”. Po aklimatyzacji dostał przydział na Odcinek II Wachlarza na stanowisko kierownika bazy w Równem.
Żagiew” otrzymał rozkaz sformowania oddziału dywersyjnego i w tym celu nawiązał kontakt z oddziałem partyzanckim, składającym się z 36 Gruzinów, uciekinierów z niewoli niemieckiej, którzy zgłaszali w tych okolicach chęć wstąpienia do Armii Krajowej. Oddział operował w rejonie Dubna, dowodził nim kpt. „Alosza”.
W czasie działań oddziału narastał konflikt pomiędzy "Aloszą" a ppor. Ładą. Podczas jednej z kłótni obaj dowódcy sięgnęli po broń. "Żagiew" zginął na miejscu, natomiast "Alosza" ciężko ranny zmarł jakiś czas później (można spotkać też inne wersji śmierci Lecha Łady). Po tym Gruzini wybrali na dowódcę porucznika ze swojego grona. Nowy dowódca nakazał marsz oddziału w głąb lasu, gdzie po kilku tygodniach został otoczony i zniszczony przez obławę własowców.
Odznaczenia
Piśmiennictwo:
  1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Lech_%C5%81ada
  2. http://elitadywersji.org/lech-lada-cichociemny/
  3. http://www.dws-xip.pl/PW/formacje/pw8.html
  4. https://www.tygodnikpowszechny.pl/wolyn-43-35731