Grzegorz Fedorowski
Położenie grobu: 163 – 1 - 7
Położenie grobu zacienione kolorem zielonym
Grzegorz Fedorowski „Gryf” (ur. 11.04.1901, zm. 12.04.1983), lekarz, porucznik WP, żołnierz Armii Krajowej, pisarz. Z pochodzenia był Żydem.
W lutym 1919 r. został studentem medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
23 czerwca 1919 r. zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Służył w jednostkach sanitarnych. 21 marca 1921 r. został bezterminowo urlopowany. Odznaczono go Medalem Paniątkowym Za Wojnę 1918-1921.
Po ukończeniu studiów kolejno pracował w Szpitalu Dzieciątka Jezus, w Warsztatach Amunicji Specjalnej w forcie im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, laboratorium chemiczno-farmaceutycznym „Asmidar”.
W okresie międzywojennym podnosił także swoje kwalifikacje wojskowe
We wrześniu 1939 r. był lekarzem II batalionu 85. Pułku Strzelców Wileńskich.
Jego pochodzenie rodzinne spowodowało że w 1940 r. umieszczono go w charakterze lekarza obozowego, w obozie pracy dla ludności żydowskiej w Sawinie. Po powrocie do Warszawy, wspólnie z rodziną, został osadzony w getcie. Zamieszkał wraz z żoną, córką i rodzicami na terenie plebanii parafii Kościoła Wszystkich Świętych, pod opieką ks. dr. Marcelego Godlewskiego. Grzegorz wraz z żoną wydostał się z getta tuż przed jego ostateczną likwidacją, wiosną 1943 r.
Działał aktywnie w konspiracji, w strukturach AK. Podjął pracę w Szpitalu Ujazdowskim.
W połowie 1943 roku skierowany na Wołyń wraz z ppor. Janem Matulewiczem.
Prowadził szkolenia sanitariuszek, był lekarzem szpitala zgrupowania „Gromada” w Kupiczowie, szpitala zakaźnego w Nyrach (tam trafili żołnierze OP Bomby chorzy na tyfus) i w Czerniejowie.
W pracach organizacyjnych pomagał mu Paweł Bagiński „Pat” – strzelec, nauczyciel gimnazjum, który prowadził także kronikę oddziału.
Natępnie por. Fedorowski został przydzielony do kolumny oddziałów „Osnowy” (w składzie I batalionu 23. Pułku Piechoty) i przeprawiał się przez Prypeć.
Brał udział w akcjach zbrojnych. Służył również jako tłumacz w rozmowach z dowództwem partyzanckich oddziałów sowieckich oraz żołnierzami Armii Czerwonej z oddziałów rozpoznawczych, gdyż biegle posługiwał się językiem rosyjskim.
Na wniosek Tadeusza Sztumberka-Rychtera „Żegoty” został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po internowany przez Sowietów, wstąpił do oddziałów 1 Armii Wojska Polskiego, został dowódcą kompanii sanitarnej w 11 Pułku Piechoty 4 Dywizji, która formowała się w Ołyce.
W grudniu 1944 r. został zatrzymany i wywieziony w głąb ZSRS, do listopada 1947 był więziony w obozach w Stalinogorsku, Riazaniu i Susłongier.
Po powrocie do Polski pracował w Polskiej Agencji Drzewnej, Ubezpieczalni Społecznej oraz w Dziale Lecznictwa w Polskich Uzdrowiskach.
Był jednym z założycieli Unii Polskich Pisarzy.
Pierwszą żona Grzegorza Fedorowskiego, była Wanda Rosé - wyznania rzymskokatolickiego, zmarła 1 lipca 1957 r. Fedorowski ożenił się ponownie, z Jadwigą Karczmarewicz (1910-1997).
Autor lub współautor m.in. nastepujacych książek:
- Dziadek z Placu Napoleona, Czytelnik 1957
- Człowiek istota poznana, Nasza księgarnia 1961 i 1981
- Pani z lampą, Nasza Księgarnia 1963
- Poczet wielkich medyków, Nasza Księgarnia 1967
- Ludzie w białych fartuchach, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967
- 500 zagadek o zdrowiu i medycynie, Wiedza Powszechna 1974
- Ze wspomnień starego lekarza, PAX 1976
- Kto pyta nie błądzi, KAW 1978
- Leśne ognie Wydawnictwa, MON 1983
- Ludwik Hirszfeld, Nasza Księgarnia 1985
- Nikomu nie powiem, Książka i Wiedza 1988
- Alter ego, Translator S.C. 1996
Zajmował się także przekładami prozy i dramaturgii rosyjskiej.
Nekrologi w Życiu Warszawy
W Jego grobie pochowana jest także Janina Kaczmarewicz-Fedorowska (ur. 17.4.1910, zm. 17.4.1997) polska powieściopisarka, autorka książek popularnonaukowych, tłumaczka. Wraz z mężem wydała m.in. powieści „Alter ego” i „Nikomu nie powiem” oraz książkę popularnonaukową „Kto pyta, nie błądzi”. Zasłynęła z przekładu tak popularnych na świecie dzieł jak „Mały Książę” Antoine’a Saint-Exupéry’ego, „Tajemnicza wyspa”, „Wąż morski”, „Zielony promień” Juliusza Verne’a i „Czarny tulipan” Aleksandra Dumasa.
Zdjęcia
Zdjęcia pochodzą z artykułu Joanny Lusek
Grzegorz Fedorowski.
Fot. z legitymacji osobistej. Warsztaty Amunicji Specjalnej, Forty Legionów i Dąbrowskiego (Warszawa, 1928 r.)
Grzegorz Fedorowski i mjr pilot Stanisław Skarżyński podczas rozmowy na dachu Pałacu Prasy w Krakowie (19 marca 1934 r.)
Korespondencja między Okręgową Izbą Zdrowia w Warszawie (Grupa Narodowościowa Lekarzy Żydów) a Okręgową Izbą Lekarską w Lublinie, dot. przeniesienia Grzegorza Fedorowskiego na stanowisko lekarza w obozie pracy w Sawinie i przekazania jego dokumentów osobowych do Lublina (11 września 1941 r.)
Piśmiennictwo:
- Joanna Lusek: Porucznik dr Grzegorz Fedorowski „Gryf” – w służbie medycyny i ojczyzny, Żołnierze Armii Krajowej na Kresach Wschodnich podczas II wojny światowej: Historia – polityka – pamięć
- https://ipn.gov.pl/ftp/wystawy/akcja_burza/html/plansza108f.html
- https://lubimyczytac.pl/autor/38589/grzegorz-fedorowski
- http://www.listawykletych.pl/katalog/fedorowski-grzegorz/
- http://sppwarszawa.pl/czlonkowie/janina-karczmarewicz-fedorowska/
Położenie grobu: 163 – 1 - 7
W lutym 1919 r. został studentem medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
23 czerwca 1919 r. zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Służył w jednostkach sanitarnych. 21 marca 1921 r. został bezterminowo urlopowany. Odznaczono go Medalem Paniątkowym Za Wojnę 1918-1921.
Po ukończeniu studiów kolejno pracował w Szpitalu Dzieciątka Jezus, w Warsztatach Amunicji Specjalnej w forcie im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, laboratorium chemiczno-farmaceutycznym „Asmidar”. W okresie międzywojennym podnosił także swoje kwalifikacje wojskowe
We wrześniu 1939 r. był lekarzem II batalionu 85. Pułku Strzelców Wileńskich.
Jego pochodzenie rodzinne spowodowało że w 1940 r. umieszczono go w charakterze lekarza obozowego, w obozie pracy dla ludności żydowskiej w Sawinie. Po powrocie do Warszawy, wspólnie z rodziną, został osadzony w getcie. Zamieszkał wraz z żoną, córką i rodzicami na terenie plebanii parafii Kościoła Wszystkich Świętych, pod opieką ks. dr. Marcelego Godlewskiego. Grzegorz wraz z żoną wydostał się z getta tuż przed jego ostateczną likwidacją, wiosną 1943 r.
Działał aktywnie w konspiracji, w strukturach AK. Podjął pracę w Szpitalu Ujazdowskim.
W połowie 1943 roku skierowany na Wołyń wraz z ppor. Janem Matulewiczem.
Prowadził szkolenia sanitariuszek, był lekarzem szpitala zgrupowania „Gromada” w Kupiczowie, szpitala zakaźnego w Nyrach (tam trafili żołnierze OP Bomby chorzy na tyfus) i w Czerniejowie. W pracach organizacyjnych pomagał mu Paweł Bagiński „Pat” – strzelec, nauczyciel gimnazjum, który prowadził także kronikę oddziału.
Natępnie por. Fedorowski został przydzielony do kolumny oddziałów „Osnowy” (w składzie I batalionu 23. Pułku Piechoty) i przeprawiał się przez Prypeć.
Brał udział w akcjach zbrojnych. Służył również jako tłumacz w rozmowach z dowództwem partyzanckich oddziałów sowieckich oraz żołnierzami Armii Czerwonej z oddziałów rozpoznawczych, gdyż biegle posługiwał się językiem rosyjskim.
Na wniosek Tadeusza Sztumberka-Rychtera „Żegoty” został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po internowany przez Sowietów, wstąpił do oddziałów 1 Armii Wojska Polskiego, został dowódcą kompanii sanitarnej w 11 Pułku Piechoty 4 Dywizji, która formowała się w Ołyce.
W grudniu 1944 r. został zatrzymany i wywieziony w głąb ZSRS, do listopada 1947 był więziony w obozach w Stalinogorsku, Riazaniu i Susłongier.
Po powrocie do Polski pracował w Polskiej Agencji Drzewnej, Ubezpieczalni Społecznej oraz w Dziale Lecznictwa w Polskich Uzdrowiskach.
Był jednym z założycieli Unii Polskich Pisarzy.
Pierwszą żona Grzegorza Fedorowskiego, była Wanda Rosé - wyznania rzymskokatolickiego, zmarła 1 lipca 1957 r. Fedorowski ożenił się ponownie, z Jadwigą Karczmarewicz (1910-1997).
Autor lub współautor m.in. nastepujacych książek:
- Dziadek z Placu Napoleona, Czytelnik 1957
- Człowiek istota poznana, Nasza księgarnia 1961 i 1981
- Pani z lampą, Nasza Księgarnia 1963
- Poczet wielkich medyków, Nasza Księgarnia 1967
- Ludzie w białych fartuchach, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967
- 500 zagadek o zdrowiu i medycynie, Wiedza Powszechna 1974
- Ze wspomnień starego lekarza, PAX 1976
- Kto pyta nie błądzi, KAW 1978
- Leśne ognie Wydawnictwa, MON 1983
- Ludwik Hirszfeld, Nasza Księgarnia 1985
- Nikomu nie powiem, Książka i Wiedza 1988
- Alter ego, Translator S.C. 1996
Grzegorz Fedorowski.
Fot. z legitymacji osobistej. Warsztaty Amunicji Specjalnej, Forty Legionów i Dąbrowskiego (Warszawa, 1928 r.)
Grzegorz Fedorowski i mjr pilot Stanisław Skarżyński podczas rozmowy na dachu Pałacu Prasy w Krakowie (19 marca 1934 r.)
Korespondencja między Okręgową Izbą Zdrowia w Warszawie (Grupa Narodowościowa Lekarzy Żydów) a Okręgową Izbą Lekarską w Lublinie, dot. przeniesienia Grzegorza Fedorowskiego na stanowisko lekarza w obozie pracy w Sawinie i przekazania jego dokumentów osobowych do Lublina (11 września 1941 r.)