Eugeniusz Szyr
A 41 – 1 - 20
Położenie grobu oznaczone strzałką
Eugeniusz Szyr (ur. 15 kwietnia 1915 w Łodygowicach k. Żywca Austro-Węgry, zm. 15 stycznia 2000 w Warszawie) – polski polityk, major Wojska Polskiego. Poseł na Sejm PRL I, III, IV i VI kadencji, przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (1954–1956), minister budownictwa (1956), przewodniczący Komitetu Nauki i Techniki (1963–1968), minister gospodarki materiałowej (1976–1981) i wiceprezes Rady Ministrów (1959–1972).
Maturę zadał w Równem w 1933 roku.
Należał do Komunistycznego Związku Młodzieży, potem do Komunistycznej Partii Polski. W 1936 r. wyjechał do Francji, gdzie wstąpił w szeregi Francuskiej Partii Komunistycznej.
W latach 1937–1939 był żołnierzem Brygad Międzynarodowych walczących w hiszpańskiej wojnie domowej.
Po wycofaniu się Brygad Międzynarodowych z Hiszpanii do Francji zbierał pieniądze na Fundusz Obrony Narodowej, po wybuchu wojny zgłosił sie do polskiego wojska we Francji, ale nie został przyjęty.
W latach 1940–1943 był internowany we Francji, w obozie w Dżilfie w Algierii Francuskiej. W 1943, po zajęciu Algierii przez wojska alianckie, przedostał się do ZSRR i wstąpił do 1 Armii Polskiej. W stopniu majora był tam m.in. zastępcą szefa zwiadu w Polskim Sztabie Partyzanckim – PSzP (10 maja 1944 PSzP podporządkowano polskie oddziały partyzanckie działające na wschodnich terenach dawnej II RP, podległe wcześniej Ukraińskiemu Sztabowi Ruchu Partyzanckiego: Brygada „Grunwald”, Zgrupowanie Partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła”, Brygada im. Wandy Wasilewskiej, Brygada im. Tadeusza Kościuszki).
W latach 1944–1945 w aparacie politycznym wojska, zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce, awansowany do stopnia pułkownika.
Przemawiał 2 kwietnia 1947 roku na Placu Zwycięstwa podczas pogrzebu gen. Karola Świerczewskiego.
W latach 1946–1947 podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu, w latach 1947–1949 podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Od 27 października 1959 do 29 marca 1972 był wicepremierem w drugim, trzecim i czwartym rządzie Józefa Cyrankiewicza oraz w rządzie Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza. Od 5 lipca 1963 do 22 grudnia 1968 był również przewodniczącym Komitetu Nauki i Techniki. Od 27 marca 1976 do 31 października 1981 był ministrem gospodarki materiałowej w rządach Piotra Jaroszewicza, Edwarda Babiucha, Józefa Pińkowskiego i Wojciecha Jaruzelskiego.
Był autorem książki Nowe elementy w planowaniu i zarządzaniu, wydanej w 1958 roku oraz przewodniczącym komitetu redakcyjnego książki XX lat Polski Ludowej wydanej w 1964 roku.
Od 1962 był przewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej. Od 1965 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Komitetu Solidarności z Krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej.
W 1966 roku powołał inż. Józefa Szafrańca, absolwenta WAT, na stanowisko sekretarza Rady Naukowo-Technicznej przy pełnomocniku rządu ds. Elektronicznej Techniki Obliczeniowej.
Eugeniuszowi Szyrowi wraz z innymi towarzyszami broni przyznano w październiku 1966 roku Złotą Odznaką Honorową za zasługi dla Warszawy.
W 1996, w 60 rocznicę wybuchu hiszpańskiej wojny razem ze wszystkimi weteranami Brygad Międzynarodowych otrzymał honorowe obywatelstwo Hiszpanii.
Wystąpił w filmie „Dąbrowszczacy”, reż. Dariusz Król (1995, 30 min).
Uważał, że część zrabowanego przez hitlerowców złota zdeponowanego w bankach szwajcarskich należy się Polsce.
Widział konieczność omówienia i uregulowania następujących zagadnień (przygotowanie do rozmów na tematy wojskowe w Moskwie, listopad 1956 r.):
- ekwiwalentu za dostawy ok. 50 milionów ton węgla po cenie nie pokrywającej nawet kosztu transportu,
- udziału PRL w dostawach reparacyjnych z NRD,
- udziału ZSRR w pokryciu wydatków na roboty strategicznego charakteru,
- kredytowej umowy o dostawach sprzętu wojskowego i uzbrojenia z marca 1947 r.,
- pretensji finansowych, jakie wynikają z rozliczenia od 1945 r. do lipca 1954 r. za radzieckie tranzytowe przewozy kolejowe między granicą NRD i ZSRR.
Przemówienie wicepremiera PRL Eugeniusza Szyra wygłoszone na zakończenie uroczystego posiedzenia Polskiego Komitetu Solidarności z Ludem Hiszpanii,
zorganizowanego w Filharmonii Narodowej w 1966 roku z okazji 30-lecia hiszpańskiej wojny domowej.
https://trojka.polskieradio.pl/artykul/327978
Odznaczony m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1974).
Przeszedł na emeryturę w 1981 r.
Współpracownicy pamiętali Go jako człowieka wielkich zasług dla kraju, ogromnej pracowitości, prawego charakteru i rzadko spotykanej odwagi.
Żoną Eugeniusza Szyra była Eugenia Krzeczkowska (ur. 20 kwietnia 1919 roku we Lwowie, zm. 19 kwietnia 1995 roku).
W latach 1941–1943 studiowała na Wydziale Planowania Instytutu Gospodarki Narodowej w Samarkandzie. Studia przerwała po dwóch latach, wstępując ochotniczo do tworzonego w ZSRR Wojska Polskiego, uczestniczyła w walkach w batalionie szturmowym, w 1945 roku została zdemobilizowana w stopniu porucznika.
W 1951 roku uzyskała tytuł magistra ekonomii Wydziale Społeczno-Politycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, w1954 stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy Walka o uregulowanie stosunków towarowo-pieniężnych w Polsce w latach 1945–1949.
Od 1 stycznia 1954 roku pracowała na kierowniczych stanowiskach w Głównym Urzędzie Statystycznym.
Była członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk (1975–1980), Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN (1975–1977) oraz Naukowej Rady Statystycznej.
Zdjecia
Oficjalne przedstawienie prototypu samochodu ciężarowego Star 20, wyprodukowanego w Zakładach Doświadczalnych w Ursusie.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu Eugeniusz Szyr wysiada po jeździe próbnej. Warszawa, 19 czerwca 1948 r.
https://twitter.com/paparchfoto/status/1017028217516052480
Wiceminister przemysłu i handlu Eugeniusz Szyr przed maską ciężarówki Star 20
29 czerwca 1949 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Uroczystość otwarcia Targów Krajowych Wiosna 1961 w Poznaniu. Wstęgę przed pawilonem nr 9 (obecnym pawilonem nr 4 MTP) przecina wicepremier Eugeniusz Szyr; za harcerką stoi Stefan Askanas, dyrektor naczelny MTP w latach 1954-1966
https://poznan.wyborcza.pl/poznan/5,36001,23227861.html?i=14
Kolejne zdjęcia pochodzą z Wirtualnego Muzeum Historii Poznania: https://cyryl.poznan.pl/
Przemówienie wicepremiera Eugeniusz Szyra podczas uroczystości otwarcia Targów Krajowych
Wiosna 1961
Delegacja rządowa z wicepremierem Eugeniuszem Szyrem (w środku) na czele w czasie Targów Krajowych
Jesień 1962
Wicepremier Eugeniusz Szyr (w środku) na czele delegacji rządowej na XV Targach Krajowych
Wiosna 1965
Dyrektor MTP Stefana Askanas (pierwszy z prawej) oprowadza delegację rządową po pawilonie nr 2 w czasie otwarcia XXXIV Międzynarodowych Targów Poznańskich,
widoczni m.in. premier Józef Cyrankiewicz i wicepremierzy P. Jaroszewicz i E. Szyr
Poniżej zamieszczone cztery zdjęcia pochodzą z filmu „Dąbrowszczacy” i przedstawiają Eugeniusza Szyra.
https://chomikuj.pl/MillaJovovich28/Filmy+dokumentalne+emitowane+na+kana*c5*82ach+TVP/D*c4*85browszczacy/D*c4*85browszczacy,6394812487.avi(video)
Fragmenty filmu
Kolejne zdjęcia Egeniusza Szyra dostępne są w:
- archiwum Polskiej Agencji Prasowej pod adresem: https://fotobaza.pap.pl/fotoweb/Grid.fwx
Aby je znaleźć należy podać na w/w stronie w Szukaj "Eugeniusz Szyr" i wyświetlać wybierane przez wskazanie myszą lub przez kliknięcie.
Zgodnie z regulaminem możliwe jest pobranie tylko jednej kopii danego zdjęcia ze znakiem wodnym z zobowiązaniem do jej zniszczenia najpóźniej po upływie 30 dni od dnia pobrania.
- Gazecie Wyborczej
- Stock Photos and Images
Piśmiennictwo:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Eugeniusz_Szyr
- https://www.polskieradio.pl/Eugeniusz-Szyr/Tag87682
- https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamiec_i_Sprawiedliwosc/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)-s167-212/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)-s167-212.pdf
- https://pbc.gda.pl/Content/85153/Nr_091.pdf
- https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/1018272/Eugeniusz-Szyr
- https://wyborcza.pl/7,76842,20847372,nasze-prawo-do-zlota-rozmowa-z-eugeniuszem-szyrem.html
- https://www.tygodnikprzeglad.pl/nieznane-notatki-eugeniusza-szyra/
- https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=1231328
- https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1-s1-20/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1-s1-20.pdf
- Statystycy Polscy Biogramy, Warszawa 2018 https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/31/1/1/statystycy_polscy_biogramy.pdf
A 41 – 1 - 20
Położenie grobu oznaczone strzałką
Maturę zadał w Równem w 1933 roku.
Należał do Komunistycznego Związku Młodzieży, potem do Komunistycznej Partii Polski. W 1936 r. wyjechał do Francji, gdzie wstąpił w szeregi Francuskiej Partii Komunistycznej.
W latach 1937–1939 był żołnierzem Brygad Międzynarodowych walczących w hiszpańskiej wojnie domowej.
Po wycofaniu się Brygad Międzynarodowych z Hiszpanii do Francji zbierał pieniądze na Fundusz Obrony Narodowej, po wybuchu wojny zgłosił sie do polskiego wojska we Francji, ale nie został przyjęty.
W latach 1940–1943 był internowany we Francji, w obozie w Dżilfie w Algierii Francuskiej. W 1943, po zajęciu Algierii przez wojska alianckie, przedostał się do ZSRR i wstąpił do 1 Armii Polskiej. W stopniu majora był tam m.in. zastępcą szefa zwiadu w Polskim Sztabie Partyzanckim – PSzP (10 maja 1944 PSzP podporządkowano polskie oddziały partyzanckie działające na wschodnich terenach dawnej II RP, podległe wcześniej Ukraińskiemu Sztabowi Ruchu Partyzanckiego: Brygada „Grunwald”, Zgrupowanie Partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła”, Brygada im. Wandy Wasilewskiej, Brygada im. Tadeusza Kościuszki).
W latach 1944–1945 w aparacie politycznym wojska, zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce, awansowany do stopnia pułkownika.
Przemawiał 2 kwietnia 1947 roku na Placu Zwycięstwa podczas pogrzebu gen. Karola Świerczewskiego.
W latach 1946–1947 podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu, w latach 1947–1949 podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Od 27 października 1959 do 29 marca 1972 był wicepremierem w drugim, trzecim i czwartym rządzie Józefa Cyrankiewicza oraz w rządzie Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza. Od 5 lipca 1963 do 22 grudnia 1968 był również przewodniczącym Komitetu Nauki i Techniki. Od 27 marca 1976 do 31 października 1981 był ministrem gospodarki materiałowej w rządach Piotra Jaroszewicza, Edwarda Babiucha, Józefa Pińkowskiego i Wojciecha Jaruzelskiego.
Był autorem książki Nowe elementy w planowaniu i zarządzaniu, wydanej w 1958 roku oraz przewodniczącym komitetu redakcyjnego książki XX lat Polski Ludowej wydanej w 1964 roku.
Od 1962 był przewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej. Od 1965 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Komitetu Solidarności z Krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej.
W 1966 roku powołał inż. Józefa Szafrańca, absolwenta WAT, na stanowisko sekretarza Rady Naukowo-Technicznej przy pełnomocniku rządu ds. Elektronicznej Techniki Obliczeniowej.
Eugeniuszowi Szyrowi wraz z innymi towarzyszami broni przyznano w październiku 1966 roku Złotą Odznaką Honorową za zasługi dla Warszawy.
W 1996, w 60 rocznicę wybuchu hiszpańskiej wojny razem ze wszystkimi weteranami Brygad Międzynarodowych otrzymał honorowe obywatelstwo Hiszpanii.
Wystąpił w filmie „Dąbrowszczacy”, reż. Dariusz Król (1995, 30 min).
Uważał, że część zrabowanego przez hitlerowców złota zdeponowanego w bankach szwajcarskich należy się Polsce.
Widział konieczność omówienia i uregulowania następujących zagadnień (przygotowanie do rozmów na tematy wojskowe w Moskwie, listopad 1956 r.):
- ekwiwalentu za dostawy ok. 50 milionów ton węgla po cenie nie pokrywającej nawet kosztu transportu,
- udziału PRL w dostawach reparacyjnych z NRD,
- udziału ZSRR w pokryciu wydatków na roboty strategicznego charakteru,
- kredytowej umowy o dostawach sprzętu wojskowego i uzbrojenia z marca 1947 r.,
- pretensji finansowych, jakie wynikają z rozliczenia od 1945 r. do lipca 1954 r. za radzieckie tranzytowe przewozy kolejowe między granicą NRD i ZSRR.
Przemówienie wicepremiera PRL Eugeniusza Szyra wygłoszone na zakończenie uroczystego posiedzenia Polskiego Komitetu Solidarności z Ludem Hiszpanii,
zorganizowanego w Filharmonii Narodowej w 1966 roku z okazji 30-lecia hiszpańskiej wojny domowej.
https://trojka.polskieradio.pl/artykul/327978
Odznaczony m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1974).
Przeszedł na emeryturę w 1981 r.
Współpracownicy pamiętali Go jako człowieka wielkich zasług dla kraju, ogromnej pracowitości, prawego charakteru i rzadko spotykanej odwagi.
Żoną Eugeniusza Szyra była Eugenia Krzeczkowska (ur. 20 kwietnia 1919 roku we Lwowie, zm. 19 kwietnia 1995 roku).
W latach 1941–1943 studiowała na Wydziale Planowania Instytutu Gospodarki Narodowej w Samarkandzie. Studia przerwała po dwóch latach, wstępując ochotniczo do tworzonego w ZSRR Wojska Polskiego, uczestniczyła w walkach w batalionie szturmowym, w 1945 roku została zdemobilizowana w stopniu porucznika.
W 1951 roku uzyskała tytuł magistra ekonomii Wydziale Społeczno-Politycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, w1954 stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy Walka o uregulowanie stosunków towarowo-pieniężnych w Polsce w latach 1945–1949.
Od 1 stycznia 1954 roku pracowała na kierowniczych stanowiskach w Głównym Urzędzie Statystycznym.
Była członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk (1975–1980), Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN (1975–1977) oraz Naukowej Rady Statystycznej.
Zdjecia
Oficjalne przedstawienie prototypu samochodu ciężarowego Star 20, wyprodukowanego w Zakładach Doświadczalnych w Ursusie.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu Eugeniusz Szyr wysiada po jeździe próbnej. Warszawa, 19 czerwca 1948 r.
https://twitter.com/paparchfoto/status/1017028217516052480
Wiceminister przemysłu i handlu Eugeniusz Szyr przed maską ciężarówki Star 20
29 czerwca 1949 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Uroczystość otwarcia Targów Krajowych Wiosna 1961 w Poznaniu. Wstęgę przed pawilonem nr 9 (obecnym pawilonem nr 4 MTP) przecina wicepremier Eugeniusz Szyr; za harcerką stoi Stefan Askanas, dyrektor naczelny MTP w latach 1954-1966
https://poznan.wyborcza.pl/poznan/5,36001,23227861.html?i=14
Kolejne zdjęcia pochodzą z Wirtualnego Muzeum Historii Poznania: https://cyryl.poznan.pl/
Przemówienie wicepremiera Eugeniusz Szyra podczas uroczystości otwarcia Targów Krajowych
Wiosna 1961
Delegacja rządowa z wicepremierem Eugeniuszem Szyrem (w środku) na czele w czasie Targów Krajowych
Jesień 1962
Wicepremier Eugeniusz Szyr (w środku) na czele delegacji rządowej na XV Targach Krajowych
Wiosna 1965
Dyrektor MTP Stefana Askanas (pierwszy z prawej) oprowadza delegację rządową po pawilonie nr 2 w czasie otwarcia XXXIV Międzynarodowych Targów Poznańskich,
widoczni m.in. premier Józef Cyrankiewicz i wicepremierzy P. Jaroszewicz i E. Szyr
Poniżej zamieszczone cztery zdjęcia pochodzą z filmu „Dąbrowszczacy” i przedstawiają Eugeniusza Szyra.
https://chomikuj.pl/MillaJovovich28/Filmy+dokumentalne+emitowane+na+kana*c5*82ach+TVP/D*c4*85browszczacy/D*c4*85browszczacy,6394812487.avi(video)
- archiwum Polskiej Agencji Prasowej pod adresem: https://fotobaza.pap.pl/fotoweb/Grid.fwx
Aby je znaleźć należy podać na w/w stronie w Szukaj "Eugeniusz Szyr" i wyświetlać wybierane przez wskazanie myszą lub przez kliknięcie.
Zgodnie z regulaminem możliwe jest pobranie tylko jednej kopii danego zdjęcia ze znakiem wodnym z zobowiązaniem do jej zniszczenia najpóźniej po upływie 30 dni od dnia pobrania. - Gazecie Wyborczej
- Stock Photos and Images
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Eugeniusz_Szyr
- https://www.polskieradio.pl/Eugeniusz-Szyr/Tag87682
- https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamiec_i_Sprawiedliwosc/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)-s167-212/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2013-t12-n1_(21)-s167-212.pdf
- https://pbc.gda.pl/Content/85153/Nr_091.pdf
- https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/1018272/Eugeniusz-Szyr
- https://wyborcza.pl/7,76842,20847372,nasze-prawo-do-zlota-rozmowa-z-eugeniuszem-szyrem.html
- https://www.tygodnikprzeglad.pl/nieznane-notatki-eugeniusza-szyra/
- https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=1231328
- https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1-s1-20/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_H_Oeconomia-r1967-t1-s1-20.pdf
- Statystycy Polscy Biogramy, Warszawa 2018 https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/31/1/1/statystycy_polscy_biogramy.pdf