Upamiętnienie harcerzy

31 października 2023 r. druhna Naczelniczka ZHP hm. Martyna Kowacka, objęła patronatem ZHP inicjatywę przewodników po grobach harcerzy

Upamiętnienie harcerzy

Starajcie się zostawić ten świat troszkę lepszym, niż go zastaliście - Robert Baden-Powell
W wielu opracowanych przewodnikach były umieszczone groby harcerzy:

zarówno wśród innych np.:
jak i wyłącznie, np.:
- "Parasol" i "Zośka" na Starych Powązkach

Wspólny grób Jana Bytnara i Macieja Aleksego Dawidowskiego w kwaterze Batalionu „Zośka” na warszawskim cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Pozytywna opinie opracowanych wcześniej przewodników oraz stanowisko aktualnej Naczelniczki ZHP hm. Martyny Kowackiej (przedstawione w czasie pełnienia funkcji rzecznika prasowego ZHP):

Przewodniki

Dbamy nie tylko o mogiły zmarłych harcerzy, ale też pielęgnujemy zapomniane groby
https://www.youtube.com/embed/Jk61sc0C92I?si=D42LF8GSu4S2YRf3&start=15

były impulsem do opracowania przewodników po grobach harcerzy.

Do tej pory powstało 6 przewodników. Obejmują one 259 grobów na 56 cmentarzach w 8 miastach, w tym w 6 siedzibach Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego.

W przewodnikach dla każdej osoby podane są:

Krótkie życiorysy
Zdjęcie legitymacyjne i zdjęcie nagrobka
Pytania testowe

Życiorysy przybliżają odległe czasy, umożliwiają zdobycie i ukształtowanie skondensowanej wiedzy o ówczesnej rzeczywistości. Poznawanie historii niemal z pierwszej ręki przynosi znacznie więcej wiedzy niż zapoznawanie się z suchymi faktami historycznymi.

Każdy z przewodników ma mapę z położeniami grobów, współrzędne grobów były sukcesywnie mierzone.

Charakterystyka przewodników jest następująca (nazwy miejscowości są linkami do przewodników):

Podstawowe elementy	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra	Razem
Cmentarze	5	12	5	13	18	3	56
Groby	42	41	21	59	67	29	259
Współrzędne grobów	X	X	X	X	X		5
Pytania	42	77	31	60	69	30	309

Wykres sporządzono arkuszem Excel na podstawie dwóch pierwszych powyższej tabeli.

Współrzędne grobów w Kielcach, Łodzi, Płocku i Warszawie zostały zmierzone przez uczniów miejscowych techników geodezyjnych.
Współrzędne grobów w Trójmieście zmierzyli studenci z Geodezyjnego Koła Naukowego "Hevelius" Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej.
Litery X w wierszu Współrzędne grobów są linkami do stron internetowych szkół i uczelni.

Dla ułatwienia wywoływania przewodników na smartfonie można na ekranie głównym wstawić przygotowane wcześniej ikony. W tym celu należy po kolei:

wywołać przewodnik (można skorzystać z linków dostępnych w pierwszym wierszu powyższej tabeli)
kliknąć w trzy kropki wyświetlane w prawym górnym rogu ekranu
kliknąć w ostatnią pozycję "Dodaj do ekranu głównego"
klinąć przycisk "Dodaj".

Na zakończenie należy rozmieścić wyświetlane ikony w wybranym miejscu ekranu głównego.
Przykładowe rozmieszczenie ikon może być następujące (są uprządkowane alfabetycznie według nazw miejscowości):

Dla wywołanie wybranego przewodnika należy jedynie dotknąć odpowiednią ikonę.

W przewodnikach umieszczone są specyficzne krzyżówki i testy, są podane poniżej z liczbami haseł i pytań (liczby są linkami do tych pomocy)

Pomoce specyficzne	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra	Razem
Krzyżówki Harcerze	34	30	21	33 26	31 15 11	29	230
Testy Harcerze	34	30	21	33 26	31 15 11	29	230
Krzyżówka Chorągiew		14		20		20	54
Test Chorągiew	18				26		44
Razem	86	74	42	138	140	78	558

Po zakończeniu umieszczania w przwodnikach grobów zostały opracowane wersje docelowe krzyżówek i testów dla harcerzy, w przygotowaniu są one jeszcze tylko dla Zielonej Góry.

Do przewodnika po grobach w Płocku opracowano jeszcze test Obrona Płocka w 1921 roku

Dla przewodników przygotowano następujące informacje (oznaczenia X są linkami do przygotowanych informacji)

Przygotowane informacje	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra	Razem
Idea przewodnika	X	X	X	X	X	X	6
Podstawy przewodnika	X	X		X	X	X	5
Opis przewodnika			X				1
Punkty do uzyskania	X	X	X	X	X	X	6
Opinia	X					X	2
Gazeta Wyborcza	X	X	X		X		4
Portale szkół		X					1

Przyznawane punkty:

Punktowane elementy	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra	Średnia
Dane biograficzne Księga gości Ankieta	30	22	12	40	50	22	29,3
Powiadom znajomego	30	24	15	30	42	18	26,5
Przybycie	210	205	105	295	335	145	215,8
Testy	126	231	93	180	210	90	154,5
Dodatkowe testy	156	90	96	177	249	87	142,5
Krzyżówki	68	88	42	158	114	98	94,7
Razem - wartości maksymalne	620	660	360	880	1000	460	663,3

Analiza statystyczna
Przyznawane punkty ustalono w sposób następujący:

Obliczono sumaryczne punkty za elementy podane w czterech ostatnich wierszach w/w tabeli uwzględniając punktowanie ich składowych:
- prawidłowa odpowiedź w pytaniu testowym bez podpowiedzi - 3 pkt
- prawidłowwe hasło w krzyżówce bez podpowiedzi - 2 pkt
- odwiedzenie grobu potwierdzone komunikatem o bliskości- 5 pkt
Ustalenie sumarycznych punktów za pozostałe elementy w wysokości około 10% punktów obliczonych w kroku 1, tak aby możliwe do uzyskania punkty były liczbą podzielną przez 10 i przez 4
Ustalenie zbliżonych punktów za Dane biograficzne, Księgę gości i Ankietę w łącznej wysokości około 50% punktów ustalonych w kroku 2
Ustalenie punktów za Powiadomienie znajomego w łącznej wysokości około 50% punktów ustalonych w kroku 2

Wykres sumarycznych punktów sporządzony przy wykorzystaniu arkusza Excel jest następujący:

W zależności od uzyskanych punktów (% wartości maksymalnych) przyznawane są medale i dyplomy, w poniższej tabeli litery X są linkami do przykładowych dyplomów.

Medale i dyplomy	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra
Medal brązowy 25%	155	165	90	220	250	115
Medal srebrny 50%	310	330	180	440	500	230
Medal złoty 75%	465	495	270	660	750	345
Przykładowe dyplomy	X	X	X	X	X	X

Udostępnione dyplomy poświadczają otrzymanie 1 medalu złotego (przewodnik po grobach w Warszawie) i 5 medali srebrnych. Dyplom generowany jest po kliknięciu symbolu medalu zamieszczonego w ostatniej kolumnie tabeli w rankingu indywidualnym z podaniem PIN-u otrzymanego podczas rejestracji w przewodniku. Uzyskanie medalu złotego wymagało odwiedzenia grobów.

Opinia dyrektora Muzeum Harcerstwa
W przewodnikach są wprowadzone wykazy szkół i drużyn będące podstawą sporządzenia rankingów zespołowych.

Rankingi zespołowe będą uwzględniać strukturę ZHP:
Pasja informatyki

Liczby wprowadzonych szkół, hufców i drużyn/szczepów/kręgów są następujące:

Podstawy rankingów	Kielce	Łódź	Płock	Trójmiasto	Warszawa	Zielona Góra	Razem
Szkoły	3	7	4	3	12	3	32
Hufce	2	4	1	5	5	1	18
Drużyny/Szczepy/Kręgi	32	90	24	48	126	12	322

Na poniższym rysunku przedstawiono funkcje edukacyjne przewodników oraz wykorzystanie wyników w tym zakresie.

Pasja informatyki

Funkcje przewodników
Krzyżówki i testy mają różne podpowiedzi, co umożliwia opanowanie szerokiej wiedzy, a następnie sprawdzenie jej poziomu. Podstawą są groby wybranych harcerzy, dotarcie do których wspomagają funkcje turystyczne.

Wiedza ta obejmuje okres od początku harcerstwa do czasów obecnych, w tym o latach 1949 - 1956 kiedy nie było w Kraju organizacji o nazwie Związek Harcerstwa Polskiego, która potem zaczęła powtórnie funkcjonować - mówi o tym m.in. dostępna poniżej piosenka.

Nie jesteśmy czerwonymi pionierami
Słowa i melodia: Cezary Chełchowski
https://www.youtube.com/watch?v=SZ-N2pUhvHY
Patriotyczna piosenka harcerska powstała w 1982 roku na kursie instruktorów starszo-harcerskich w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym ZHP Perkoz. Wykonywana przez niezależne środowiska harcerskie w czasach PRL, po rozwiązaniu Kręgów Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego.

Słowa piosenki

Do przewodników można wstawić następujące pomoce dydaktyczne:

3 krzyżówki:
3 testy:

Do rozważenia jest umieszczanie na nagrobkach tabliczek z kodami QR i symbolem Hufca lub Chorągwi, udostępniających życiorysy, w przykładowej postaci: Pasja informatyki

Jestem przekonany, że wykorzystywanie takich przewodników podczas całego roku, m.in. podczas zbiórek nt. historii drużyn, hufców i chorągwi, będzie informować także o harcerzach i instruktorach, którzy odeszli na wieczną wartę. Do tej pory wspominanie Ich odbywało się często tylko 1 listopada.

Dla tych, którzy odeszli Danuta Gellnerowa
Dla tych
którzy odeszli w nieznany świat,
płomień na wietrze
kołysze wiatr.
Dla nich tyle kwiatów
pod cmentarnym murem
i niebo jesienne
u góry.

Dla nich
harcerskie warty
i chorągiewek
gromada,
i dla nich ten dzień -
pierwszy dzień listopada.

Wywiad w programie 1 Polskiego Radia
Muzyka Nocą 9 listopada 2023 r. - prowadzenie Wiesław Molak
https://jedynka.polskieradio.pl/audycje/3730

Ze względu na ograniczony czas wywiadu nie zostały podane dwie bardzo ważne, aktywizujące cechy przewodników:

grywalizacja: przyznawane są punkty i odznaki oraz generowane i publikowane zestawienia dotyczące rywalizacji indywidualnej i zespołowej
możliwość prowadzenia zbiorowej edukacji metodą odwróconej klasy: zaczynamy od pracy w domu, głównym celem nie jest utrwalenie wiadomości podanych podczas lekcji czy spotkania, ale samodzielne przygotowanie się do zwiedzania przez zapoznanie się z informacjami podanymi w przewodniku. Następnym krokiem jest odwiedzenie grobów. Na zakończenie podczas lekcji czy spotkania następuje dyskusja, utrwalenie wiadomości oraz udzielenie odpowiedzi na dostępne sprawdziany.

Możliwe jest opracowanie analogicznych przewodników po grobach harcerzy w miejscowościach, które są siedzibami pozostałych Chorągwi ZHP, pod warunkiem otrzymania życiorysów harcerzy.